Samtíðin - 01.10.1943, Side 22

18
SAMTlÐIN
HARRY M. DAVIS:
Ratarinn — hið nýja undratæki
T YRJ ALD ARALFRÆÐINNI
hefur nýlega áskotnazt orðið
ratari. Ratari er heiti á tæki, sem
bandamenn nota til þess að leita
sldpa og flugvéla óvinanna. Það get-
ur ákveðið stefnu þeirra og fjar-
lægð, þótt um óraleiðir sé að ræða.
Tækið er skylt útvarpinu og vinnur
því jafnt í niðamyrkri sem á lijört-
um degi.
Tækni nútímans hefur gjörbreytt
fjarlægðunum á jörðinni. Lofther-
irnir geysast sem þrumuveður yfir
Ijæi og borgir og gjöreyða þeim, ef
varnartækjum er eigi beitl, en vörn-
in byggist fyrsl og fremst á því, að
vitað sé um hættuna. Hraði sprengju-
flugvélánna hefur gert bin gömlu
blustunartæki gagnslaus. Þær kom-
ast nú um 400 mílur á klukkustund,
en bljóðið fer aðeins 700 mílur á
sama tíma. Ef Bretar hefðu einungis
reitt sig á hlustunartæki i orustunni
um England haustið 1940, mundi
Hitler ráða þar ríkjum nú. Brezka
stjórnin skýrði frá því í júlí 1941,.
að tækið ratari befði gert hinu tak-
markaða flugliði Breta kleift að
mæta ætíð flugflota Þjóðverja þar,
seni þörfin var brýnust í bráðina.
Þetta byggðist á því. að aðvaranir
um árásir bárust liðinu með Ijóssins
braða — 186.000 mílur á sekúndu.
Mcð aðstoð ratarans geta hermenn
bandamanna baft hinn rammasta
galdur í frammi. Þeir geta ákveðið
stefnu og stöðu óvinaflugvéla í
margra mílna fjarlægð.
Þeir geta skotið niður flugvélar,
sem eru ósýnilegar, skýjum ofar o.
s. frv.
Þeir miða fallstykkjum flotans svo
nákvæmlega út í bláinn, að kúlunum
rignir niður á þiljur fjarlægra óvina-
skipa.
Þeir verja strendur sínar og víg-
stöðvar gegn óvæntum árásum með
binum óþreytandi öldum ljósvakans.
Er lesandinn sér þetta, bugsast
bonum ef til vill, að ratarinn liafi
brugðizt, er Japanar gerðu bina ó-
væntu árás á Pearl Harbor, kyrr-
settu þar Kyrrahafsflotann og eyði-
lögðu flugvélarnar, sem flatmöguðu
á völlunum í Oaliu.
Því var eigi þannig farið. Ratar-
'inn brást eigi fremur venju. Ólánið
var í því fólgið, að amerískra flug-
véla var vænzt úr þeirri átt, sem
árásin kom, svo að aðvörunum rat-
arans var eigi sinnt.
Atburðurinn í Pearl Harbor sýnir
glöggt gildi ratarans og fánýti binna
fullkomnustu véla og varnartækja,
ef stjórnin bregzt.
Síðan hefur sagan breytzt. Eigi
er lengur komið að oss óvörum. Rat-
arinn reynist stöðugt þýðingarmeiri
í þessum albeimsófriði. En líkur
sækir líkan heim. Oss til angurs og
erfiðis höfum vér komizt að raun
um, að bæði Þjóðverjar og Japanar
bafa áþekkt tæki í fórum sínum, svo
að tími óvæntra árása er hvarvetna
liðinn bjá.
Mikilvægi þessara miðunartækja