Samtíðin - 01.05.1948, Síða 11

SAMTÍÐIN
7
THDMAS A. BUCKb.e.m.:
ísland séð með augum Englendings
(Erindi þetta var flutt á kvöldvöku í Félagi islenzkra stúdenta
í Ivaupmannahöfn 8. júni 1945. Það birtist hér með leyfi
höfundar, örlítið stytt og fært
fyrirlestrar. — Ritstj.).
T’homas A. Buck
ÍIG MAN vel eftir því, þegar Eng-
“ lendingar komu til Islands í maí-
mánuði 1940. Hermaður stendur á
verði við hafnargarðinn í Reykjavík.
Þá kemur gamall maður til hans og
segir ósköp kurteislega: „Jæja, vin-
ur, það var nú gott fyrir okkur, að
þið komuð hingað til landsins. En
segðu mér bara eitt: Hvenær ætlið
þið að fara héðan?“
Um þær mundir var þessi sama
spurning efst í huga Islendinga og
ekki síður Englendinga, og fáuírí
mun þá hafa komið til hugar, að
stríðið mundi standa í fimm löng
ár. Sambýli hermannanna og lslend-
inga hefur auðvitað haft misjafnar
afleiðingar, en samt býst ég nú við,
að báðir aðilar hafi lært ýmislegt
uokkuð nær búningi greinar en
gotl af því. Sérhver gestur, sem kem-
ur til Islands, veitir því brátt at-
hygli, hversu menntuð og þroskuð
íslenzka smáþjóðin er, enda þótt
hún hafi löngum verið næsta af-
skekkt langt norður í höfum og hafi
þvi sjálfsagt haft lakai'i skilyrði til
þess að afla sér menntunar en ýms-
ar stórþjóðirnar. Hann finnur það
brátt, hve frelsis- og sjálfstæðisþrá
Islendinga er sterk og honum dylst
ekki, að á Islandi ber miklu minna
á stéttamismun en í flestum öðrum
löndum í Evrópu.
Ég skal til dæmis nefna mann,
sem ég kynntist í Vestmannaeyjum.
Fyrir stríð var þetta bláfátækur sjó-
maður, sem aldrei hafði notið ann-
arrar kennslu en venjulegrar barna-
fræðslu. Samt sem áður átti hann
ágætt bókasafn, var fjölmenntaður
í bezta lagi og talaði auk móðurmáls
síns bæði þýzku og ensku. Kvöld eitt
kom annar maður, sem ég þekkti,
að heilsa upp á þennan sjómann.
Sá var forstjóri fyrirtækis nokkurs
og einn af efnuðustu mönnum í Eyj-
um. Hann kom inn í fátæklega her-
bergið, þar sem við sátum, tók í
höndina á sjómanninum og sagði:
„Jæja, fi’ændi, hvernig hefurðu það?“
— Eins og memi vita, þekkist slíkt
viðmót ríks og fátæks fólks varla úti