Samtíðin - 01.10.1939, Page 7

SAMTiÐIN
Október 1939 Nr. 56 6. árg., 8. hefti
VAN ZEELAND, fyrverandi forsætis-
ráðherra í Belgíu, var einn af þátt-
takendum hins mikla alþjóðaþings kaup-
sýslumanna, sem háð var í Kaupmanna-
höfn í júnímánuði s.l. og flutti þar sköru-
lega ræðu: Hann mælti m. a. á þessa leið:
„Ég kom á þetta þing, eins og sjálfsagt
ýmsir aðrir, með ugg og von í brjósti
mér. Þá daga, sem ég hefi dvalist hér,
hafa tortrygnin og uggurinn smám sam-
an orðið að þoka fyrir auknum vonurn.
Iíaupsýslumenn eru sagðir vera raunsæis-
menn. Slíkt e.r vafalaust rétt. Ef þeir
væru það ekki, mundu holskeflur hinna
miklu örðugleika, sem þeir eiga sífelt við
að etja, vafalaust ríða þeim að fullu. Öll
veröldin rambar um þessar mundir á
barmi glötunarinnar. Þjóðirnar liervæð-
ast með ofboðslegum ákafa. Ólgan í
stjórnmálunum mun ekki dvína. Alls kon-
ar ofstopamenn og skýjaglópar á því sviði
steyta nú linefana hver framan í annan
af hinni mestu heift. Blöðin í heiminum
eru full af heiftúðugum digurmælum og
ýkjum, sem á engan hátt nálgast hinn
raunverulega sannleika og missa þannig
marks. Það er naumast of djúpt tekið í
árinni, þó að ég haldi því fram, að hin
pólitísku blaðaskrif séu sprottin af hatri
og ástríðuþrungnu ofstæki. — — — En
einmitt á þessum ægilegu tímum gerist
alþjóðafélagsskapur kaupsýslumanna svo
djarfur, að safna hingað á þing fulltrú-
um frá 41 Iandi. Fyrstu þingfundirnir
báru vott um mikla vinsemd fulltrúanna
í garð hvers annars, en þó gætti þar í
upphafi nokkurrar varfærni og hlédrægni
ýmsra manna. Þessir annmarkar hurfu
þó von bráðar, og eftir 48 klukkustunda
samvistir hafði verið tekin ákvörðun um
uð samþykkja tillögur, sem að efni og
formi hafa vakið undrun um heim allan.
Enginn okkar, sem hér erum staddir, vill
gera lítið úr þeirri hættu, sem nú vofir
>’fir heiminum. Hins vegar eru það að-
e>ns þeir veikgeðja, er trúa því, að tor-
tíming hans sé yfirvofandi. Hinir sterku
munu kappkosta til hins ýtrasta að af-
stýra henni. Alþjóða-verslunarráðið hef-
ir um 20 undanfarin ár sýnt mikinn dugn-
að og þrautseigju, og að mínu áliti er
árangurinn af starfi þess hinn pýðileg-
asti. Hvernig á líka góður vilji einstakra
manna að njóta sín og bera árangur á
annan hátt en með alþjóðlegu samstarfi,
sem unnið er af fullri vinsemd og heil-
um hug? Og er slíkt samstarf, eins og
nú standa sakir, hugsanlegt á öðru sviði
en viðskipta og fjármála? Kaupsýslumenn
skilja það öðrum fremur, að þjóðirnar
v e r ð a að tengjast viðskiptalegum bönd-
um, sem engin glannaleg stjórnmálatog-
streita fær rofið. Þeir eru þess sífelt
minnugir, að á fjárliagslegri velgengni
þjóðanna byggjast allar menningarlegar
framfarir þeirra fyrst og fremst. Og sag-
an sannar okkur, að sú stjórnmálastefna
hefir lyft menningunni hæst, sem reynir
til að efla heilbrigð viðskipti og bæta þar
með fjárliagslega afkomu einstaklinga og
þjóðfélaga. — — — Þetta alþjóðaþing
kaupsýslumanna hcfir með vinsemd þeirri,
sem hér hefir ríkt, og ákvörðunum þeim,
er gerðar hafa verið, orðið að eins kon-
ar tákni bjartsýnis og vona í heiminum.
Þingið hefir kröftuglega látið í ljós hinn
forna sannleik, að styrjöld, sem nú bryt-
ist út, mundi verða bæði fávísleg og öll-
um til hinnar mestu óþurftar. Þetta þing
mun verða til þess að marka tímamót.
Nú er það ríkisstjórnanna að sjá um, að
þau fræ, sem hér hafa verið gróðursett
af kaupsýslumönnum frá öllum álfum
heimsins, nái að bera ríkulegan ávöxt til
styrktar friðinum í veröldinni,“ sagði van
Zeeland að lokum.
Ekki þarf að orðlengja það, að hinir
gagnnienluðu og þaulreyndu fjármála- og
kaupsýslumenn, er sátu þetta alþjóðaþing,
komust að þeirri niðurstöðu, að hafta- og
einangrunarpólitík sú, er þjóðirnar hafa
að undanförnu rekið á verslunarsviðinu,
sé í fylsta máta óheppilegt viðskipta-
fyrirkomulag.