Fréttablaðið - 30.01.2010, Qupperneq 21

LAUGARDAGUR 30. janúar 2010 21
UMRÆÐAN
Einar Benediktsson
skrifar um Evrópumál
Ég hef ekki látið eftir liggja að rifja upp
Evrópuumræðuna, jafnt
hér heima og annars stað-
ar þar sem ég hef alið
manninn um dagana. Þótt
segja megi að nóg sé af því
komið, eltir fortíðin mann stund-
um uppi. Síðast var það við lest-
ur nýútkomins 1. bindis ævisögu
Jacques Chirac sem ég fékk í jóla-
gjöf frá mínum nánustu og sam-
fagnað var með um hátíðarnar í
París. En í ævisögunni er mik-
inn fróðleik að finna og ég var vel
heima í upprifjun hans á byrjun-
inni á Evrópusamrunanum við
gerð Rómarsamningsins 1957.
Það er að sjálfsögðu rétt hjá
Chirac að sú þjóðfélagslega endur-
nýjun sem varð í Frakklandi 1958
með nýrri stjórnarskrá fimmta
lýðveldisins og þeim umbótum sem
þá urðu, gerði Frakklandi kleift að
taka þátt í stofnun Sameiginlega
markaðsins. Það ber allt að þakka
de Gaulle. Þá segir hann að meðan
á gildistöku Rómarsamningsins
stóð hafi Bretar efnt til sóknar
gegn Efnahagsbandalaginu með
tilraun til stofnunar fríverslunar-
svæðis á vegum OEEC og síðar á
7. áratugnum með því að reyna að
gerast aðilar að bandalaginu til að
eyðileggja það innan frá.
Svo mjög sem de Gaulle var þá
ásakaður fyrir þvermóðsku geti
nú enginn dregið í efa að áhyggj-
ur hans voru gildar og góðar, segir
Chirac. Þetta eru kunn sjónar-
mið en ég er einn þeirra sem hafa
aldrei aðhyllst þau.
Merkileg frásögn
Upplýsandi er frásögn af hlut-
verki Chiracs sem landbúnaðar-
ráðherra Frakklands og þeim hlut
sem Frakkar áttu í sameiginlegu
landbúnaðarstefnunni. Þá þótti
mér merkilegt hvernig hann gerir
grein fyrir því að mjög naumlega
tókst að fá meirihluta í þjóðarat-
kvæði í Frakklandi um Maastr-
icht-sáttmálann 1992. Chirac, þá
forsætisráðherra í samsteypu-
stjórn hægri manna með Sósíal-
istaflokknum, studdi málið en svo
var yfirleitt ekki með flokksmenn
hans. Hann tók þá áhættu að leggja
til að Mitterrand forseti efndi til
þjóðaratkvæðis og segir,
vafalaust með réttu, að
barátta sín fyrir sáttmál-
anum gegn ímynduðum
hagsmunum eigin flokks-
manna, hafi þar ráðið
úrslitum. Það var naum-
lega sloppið: 51,05% með
og 48,95% á móti.
Þessa var reyndar
minnst á nýbyrjuðu ári
við andlát Philippe Ségu-
in, eins aðalforingja Gaullistanna
sem barðist hatrammlega gegn
Maastricht-sáttmálanum. En það
var með þessum sáttmála að mynt-
bandalagið og evran urðu að veru-
leika 1. janúar 1999 og lítt bland-
ast mönnum nú hugur um ávinning
þess fyrir Frakka og evrusvæðið í
heild. Chirac verður að sjálfsögðu
meiri maður fyrir að hafa sagt sig
frá Gaullistunum í málinu.
Dofnandi áhugi
Reyndar hefur áhugi á Evrópu-
málum í Frakklandi eins og víðar
í „gamla“ ESB dofnað mjög með
árunum. Öðruvísi þeim áður brá
þegar Jean Monnet, Robert Schum-
an, Konrad Adenauer og Charles
de Gaulle beittu sér fyrir því að
sameina Evrópu. En þótt mönn-
um sýnist að áður hafi riðið hetjur
um héruð, þá er staðreyndin sú að
að það stóð ekki til að stofna ein-
hverskonar Evrópuríki. Hvert skal
hringja? spurði Henry Kissinger
um árið þegar kvartað var undan
því að Evrópusambandið hefði
engan sérstakan talsmann. Það
gat aldrei orðið því um er að ræða
samstarf fullvalda og sjálfstæðra
ríkja, að vísu samstarf sem er afar
náið á efnahagssviðinu.
Þetta kemur fram í því að á nýju
ári er sú nýskipan að til svara eru
tveir forsvarsmenn fyrir ESB:
forseti ráðherraráðsins, Belg-
inn Herman Van Rompuy og José
Luis Zapatero, forsætisráðherra í
þá sex mánuði sem Spánn gegnir
formennsku í hinum margvíslegu
stjórnum og nefndum ESB. For-
seta framkvæmdastjórnarinnar,
Jose Manuel Barroso, má nú líkja
við yfirvélstjóra Brusselmaskín-
unnar en þriðja símanúmerið ætti
frekar að vera hjá Lady Catherine
Ashton, utanríkismálsvara ESB.
Reynslan verður að sýna hvern-
ig henni gengur að tala fyrir hönd
ríkjanna 27 í deilumálum t.d. varð-
andi Austurlönd nær, Íran, Afgan-
istan eða Norður-Kóreu.
Rótgróin stefnumið
Almenningsálit varðandi Evr-
ópusambandið mótast oft af hefð-
bundnum afstöðum stjórnmála-
flokka frekar en árangri í rekstri
mála í Brussel. Viðbrögð í Evrópu-
málum til hægri og vinstri á stjórn-
málasviðinu hafa mjög verið í sam-
ræmi við rótgróin stefnumið: hægri
flokkar studdu hagsmuni fjár-
magnsins en þeir til vinstri litu til
hagsmuna launþega.
Margaret Thatcher sem vann bug
á ofurvaldi breskra verkalýðsfé-
laga, leit á það sem meginmarkmið
í sambandi við innri markaðinn að
frjálst flæði fjármagns yrði til að
efla City of London sem alheims-
fjármálamiðstöð án mikils eftirlits.
Stjórnmálaflokkar hafa hver síns
hagsmunahóps að gæta og telja að
viðbrögð eigi að vera í samræmi við
það sem hentar hverju sinni.
Með evrunni eru gengisbreyt-
ingar hins vegar úr sögunni sem
tæki til að skammta fjármagni og
vinnuafli hverjum sitt með pól-
itískum geðþóttaákvörðunum.
Íslendingar máttu búa við slíkt
lengur en aðrar Evrópuþjóðir. Í
opnu hagkerfi koma til tökur pólit-
ískra ákvarðana til langs tíma um
að hlúa að framleiðsluþáttunum,
sem duga lengur og betur en það
sem gengisbreytingar hafa í för
með sér. Þá þarf ekki að fjölyrða
um að í Myntbandalagi Evrópu
er lágt vaxtastig og verðtrygging
lána með vísitölu- eða gengisbind-
ingu er þar óþekkt fyrirbæri.
Hliðstæð umræða
Sannleikurinn er sá að stjórnmála-
umræðan um þessi mál á Íslandi
á sér ákveðna hliðstæðu í því sem
hefur gengið yfir víða í ESB og
sömuleiðis á Norðurlöndum, ekki
síst í Noregi. Með þátttökunni í
EES erum við hluti Evrópusam-
starfsins og því næsta eðlilegt að
íslensk umræða endurspegli sjón-
armið sem með einum eða öðrum
hætti hafa komið upp innan ESB.
Á því er sú undantekning, að sjáv-
arútvegsmál og hin sameiginlega
stefna ESB á því sviði vekur eðli-
lega spurningar meðal Íslendinga
fremur en annarra um gæslu hags-
muna sem eru undirstaða afkomu
þjóðarinnar.
Við sem höfum trú á að hags-
munum sjávarútvegsins geti verið
borgið við gerð aðildarsamnings að
Evrópusambandinu, hljótum við að
hvetja til þess að gengið sé til þess
verks. Að því loknu verður árang-
ur lagður í þjóðardóm. Þá er ljóst
að í því opna umhverfi viðskipta
og efnahagslegra samskipta sem
ríkjandi verður í heiminum getur
Ísland búið við kerfi peningamála
sem byggir á eigin gjaldmiðli.
Þátttaka í Myntbandalagi Evr-
ópu og upptaka evru í tilskyld-
um áföngum er hins vegar engin
skyndilausn á erfiðleikum hruns-
ins á Íslandi. Um yrði að ræða
aðlögun að þeirri öguðu hagstjórn
á sviði ríkisfjármála og peninga-
mála sem okkur er lögð á herðar
vegna hrapallegra mistaka. Þá
kemur til sögunnar mótun þess
eftirlits með banka- og fjármála-
starfsemi sem brást hér á Íslandi
þegar mest reið á.
Höfundur er fyrrverandi
sendiherra.
Enn frá París
EINAR
BENEDIKTSSON
Við sem höfum trú á að hags-
munum sjávarútvegsins geti
verið borgið við gerð aðildar-
samnings að Evrópusamband-
inu, hljótum við að hvetja til
þess að gengið sé til þess verks.
Munið eftir
launamiðunum!




    




 

 








 





  

   




 

  

  
! 
"
 #$ "
$&   

  


  
 

( )
) *

 
  
 +

,&-

 
  
 ) /
0
  




1  
 
 )
 

!
  
 

3
  /


(
 /


' 

   
1 

 
  

1

 +/

+"
  


5

  
+  +/
 6
)  
,
 4


(
4 
 4
 )

7!
/  7 
 
 


' 


/


8
/1
 
) /

 








 















!!
!"
#" 







  




'   

4 


./)
  -  0
<
4 
2
!



5:
=2
:'
6>
<?
5
=6
AA
B


Jón
a J
ón
sdó
ttir
Rim
a 2
4
112
Re
ykj
aví
k
21
02
72
-22
29
1.9
67
.04
3
78
.68
4
860
39
.34
0
86
0
1.9
67
.04
3
27
4.6
70
Launa mið ar og verk taka mið ar
Bif reiða hlunn inda mið ar
Hluta fjár mið ar
Hluta bréfa kaup skv. kaup rétt ar samn ingi
Tak mörk uð skatt skylda - greiðslu yf ir lit
Greiðslu mið ar – leiga eða afnot
Við skipti með hluta bréf
Ýmis lán til ein stakl inga
Stofn sjóð smið ar
Bankainnstæður
Launa fram tal
Skilafrestur á eftirtöldum gögnum
á rafrænu formi vegna framtalsgerðar 2010
er til 10. febrúar 2010
Nánari upplýsingar eru á vef ríkisskattstjóra www.rsk.is
Hringdu í síma
ef blaðið berst ekki