Fréttablaðið - 11.02.2010, Blaðsíða 22

22 11. febrúar 2010 FIMMTUDAGUR
UMRÆÐAN
Hjörtur Gíslason um greina-
skrif Ólínu Þorvarðardóttur
Ólína Þorvarðardóttir, þing-maður Samfylkingar og vara-
formaður sjávarútvegs- og land-
búnaðarnefndar Alþingis, gefur
í skyn í grein sem hún birtir í
Fréttablaðinu þann 21. janúar sl.,
að fjármunir til áhættufjárfest-
inga hafi runnið út úr útgerðarfyr-
irtækinu Ögurvík. Þetta eru rakin
ósannindi eins og fleira í greina-
röð hennar sem birst hefur í blað-
inu síðustu daga.
Ólína hóf greinaröð sína með
eftirminnilegum hætti. Þar
tókst henni að skila þúsundfaldri
skekkju í einföldu reikningsdæmi
sem birtist í Fréttablaðinu degin-
um áður. Þar hélt hún því fram að
árlegir vextir af skuldum sjávar-
útvegsfyrirtækja næmu 88 millj-
ónum króna á hvert mannsbarn
þegar rétt niðurstaða var 88 þús-
und krónur. Þarna skeikaði ekki
nema þúsundfaldri upphæð.
Það er eitt að þurfa að sitja undir
svo óvönduðum vinnubrögðum.
Annað og mun alvarlegra mál er
að Ólína er helsti talsmaður Sam-
fylkingarinnar í sjávarútvegsmál-
um. Það veit svo sannarlega ekki á
gott ef önnur vinnubrögð flokksins
í málefnum sjávarútvegsins eru af
sama toga.
Höfundur er stjórnarformaður
Ögurvíkur hf.
Rakin ósannindi
ATHUGASEMD FRÁ RITSTJÓRN
Grein þessi var send blaðinu 22.
janúar síðastliðinn. Fyrir mistök
birtist hún ekki fyrr.
UMRÆÐAN
Benedikt Jóhannesson
skrifar um Evrópusam-
bandsaðild
1. Stjórnmálastöðugleiki
Allt frá stríðslokum hafa
íslensk stjórnvöld valið að
skipa sér í sveit með vest-
rænum lýðræðisþjóðum.
Stærstu áfangarnir voru árið 1949,
en þá gengu Íslendingar í NATO,
árið 1970 gengum við í EFTA og
árið 1993 þegar Ísland varð aðili
að EES-svæðinu. Þessi samtök
hafa staðið vörð um lýðræði, frelsi
og efnahagsframfarir. Samvinnan
er hornsteinn að utanríkisstefnu
Íslands. Síðan Bandaríkjamenn
ákváðu einhliða að flytja herlið sitt
úr landi hefur sambandið við þá
ekki verið náið. Þeir höfnuðu því
t.d. að veita Seðlabanka Íslands lán
árið 2008 þegar eftir því var leit-
að. Norðurlandasamvinna hefur
líka verið Íslendingum mikilvæg,
en aðeins Norðmenn og Færeying-
ar eru nú utan Evrópusambands-
ins. Stefna Evrópusambandsins
hefur mjög mikil áhrif á öll ríki á
Norðurlöndum. Smáþjóð verður að
eiga bandamenn þegar hún lendir
í vanda.
2. Efnahagsstöðugleiki
Um langt skeið hefur íslenska
krónan ógnað efnahagslegu sjálf-
stæði landsmanna. Opið hagkerfi
með lítinn gjaldmiðil er auðveldur
skotspónn erlendra og innlendra
spákaupmanna. Á árunum 2001-
2008 var krónan lengst af allt of
hátt skráð. Þannig vann hún gegn
hagsmunum útflutningsgreina
sem veiktust og þurftu að skuld-
setja sig mikið. Nú er hún svo lágt
skráð að ungt fólk á erfitt með að
sækja nám erlendis og erlend lyf
og matvæli hafa tvöfaldast í verði.
Ferðalög til útlanda eru nú forrétt-
indi þeirra ríku. Laun á Íslandi eru
svo lág að margt ungt fólk íhug-
ar að flytja úr landi. Stöðugt efna-
hagsumhverfi og trú viðskipta-
landa á Íslandi eru forsendur þess
að þjóðin geti byggt upp atvinnu-
líf sem getur selt verðmætar vörur
og þjónustu úr landi. Sveiflur ógna
bæði fyrirtækjum og einstakling-
um.
3. Bein áhrif á framgang
alþjóðamála
Með inngöngu í Evrópusamband-
ið myndu Íslendingar hafa beina
aðkomu að setningu fjölmargra
laga og reglugerða sem munu hafa
áhrif á Íslandi um langa framtíð.
Innan Evrópusambandsins hafa
fulltrúar smáþjóða mjög víða
mikil áhrif. Sem dæmi má nefna
að æðsta embætti sambandsins er
nú í höndum Belga.
4. Evrópusambandið er
hagsmunasamband ríkja
Einn aðalkosturinn við Evrópu-
sambandið er samræming laga og
reglna á ýmsum sviðum. Það er
grunnurinn að frjálsum og opnum
markaði. Hins vegar er Evrópu-
sambandið samband 27 fullvalda
ríkja. Danir hafa verið í Evrópu-
sambandinu í tæplega 40 ár og
halda hnarreistir fullveldi sínu.
Í Danmörku blaktir danski fán-
inn Dannebrog alls staðar við hún
og Evrópufáninn er sjaldséður.
Engum dettur í hug að líkja Evr-
ópukeppni í neinni íþrótt við inn-
anlandsmót.
5. Grunngildi Evrópu-
sambandsins eru góð
Meðal grunngilda Evrópusam-
bandsins eru friður, frelsi, mann-
réttindi, jafnrétti og umhverf-
isvernd. Margt af þessu finnst
Íslendingum svo sjálfsagt að ekki
þurfi að hafa af því áhyggjur. En
með aðild væru Íslendingar að
leggja áherslu á að þeir vilji taka
þátt í því að vernda þessi gildi,
ekki bara á Íslandi heldur í allri
Evrópu. Stór hluti þeirra landa
sem nú er í Evrópusambandinu
þurfti í áratugi að vera án þessara
réttinda, sem Íslending-
ar telja sjálfsögð. Sagan
sýnir okkur að ekkert
slíkt er sjálfgefið.
6. Styrkari
samningsstaða út á við
Evrópusambandið hefur
gert fjölmarga alþjóða-
samninga og hefur á að
skipa sérfræðingum á
öllum sviðum alþjóða-
mála. Íslendingar myndu
njóta þess að vera í liði með fær-
ustu sérfræðingum heims.
7. Áhersla á lítil menningarsvæði
Ein grunnstefna Evrópusambands-
ins er að þúsund blóm blómstri eins
og Maó formaður sagði á sínum
tíma. Ólíkt formanninum hefur
Evrópusambandið fylgt þessari
stefnu í verki. Lítil málsvæði hafa
fengið stuðning og miklum fjár-
munum er varið til þess að þýða
bækur frá smáþjóðum yfir á önnur
mál og öfugt. Nú síðast var kelt-
neska tekin upp sem eitt af opin-
berum málum sambandsins, en
hún hefur átt í vök að verjast á
Bretlandseyjum eins og alþekkt
er.
8. Íslendingar hefðu mikil áhrif
Á Evrópuþinginu sitja nú rúm-
lega 700 þingmenn. Enginn þeirra
kemur frá Íslandi. Við inngöngu
fengju Íslendingar 6 menn á þingið
eða um 1% þingmanna. Hér á landi
yrðu rúmlega 50 þúsund manns
bakvið hvern þingmann á Evrópu-
þinginu en í Svíþjóð er tæplega
hálf milljón manna að baki hverj-
um Evrópuþingmanni og tæplega
milljón í Þýskalandi. Íslendingar
fengju fulltrúa í framkvæmda-
stjórn og líklegt er að Íslending-
ar yrðu í lykilhlutverki í sjávarút-
vegsmálum.
9. Íslendingar halda öllum
sínum auðlindum
Helstu náttúruauðlindir Íslend-
inga eru fallvötnin, hitinn í iðrum
jarðar, náttúran og fiskur í haf-
inu. Ekkert mun breytast varðandi
þrennt það fyrsttalda. Evrópusam-
bandið hefur ekki sameiginleg auð-
lindayfirráð og þær reglur sem
gilda um stjórn orkuauðlinda hafa
þegar verið teknar inn í íslensk lög
vegna EES-sáttmálans.
Hins vegar er í Evrópusamband-
inu sameiginleg fiskveiðistefna.
Meginástæðan fyrir henni er að
strandlengja meginlands Evrópu
nær yfir fjölmörg ríki og ekkert
Evrópuríki er sambærilegt við
Ísland sem er eyja í miðju Atlants-
hafi þar sem margir fiskistofnar eru
staðbundnir. Engin erlend þjóð fengi
rétt til þess að veiða við Ísland við
inngöngu Íslands í Evrópusamband-
ið og fiskveiðistjórnunarkerfið yrði
samkvæmt ákvörðun Íslendinga.
Hin formlega ákvörðun um heild-
arkvóta yrði samkvæmt núverandi
reglum í Brussel, en eðlilegt samn-
ingamarkmið væri að skylt væri að
úthluta í samræmi við gagnsæjar
reglur og tillögur vísindamanna.
Með því að krefjast þess að ekki
sé leyfilegt að veiða umfram slík-
ar tillögur yrðu Íslendingar áfram
í fremstu röð í vernd fiskistofna.
Samkvæmt alþjóðasáttmálum ber
Íslendingum að semja um veiðar úr
sameiginlegum stofnum. Evrópu-
sambandið hefur haldið Íslending-
um frá borðinu í sumum tilvikum,
einkum þegar flökkustofnar breyta
hegðun sinni eða veiðar hafa hafist
úr nýjum stofnum. Með aðild kom-
ast Íslendingar í sterkari stöðu sem
innherjar.
10. Ný tækifæri fyrir landbúnað
Svíar og Finnar fengu nýja reglu
um landbúnað samþykkta. Með
henni má styrkja landbúnað norð-
an 62. breiddargráðu meira en
almennt gerist innan sambandsins.
Sömu reglur myndu gilda á Íslandi.
Markaður fyrir landbúnaðarvörur
opnast og hefði eflaust í för með
sér miklar breytingar fyrir bænd-
ur. Reynsla í nágrannalöndum er
sú að inngangan hafi haft mjög
jákvæð áhrif bæði fyrir bændur
og neytendur. Óhagkvæmri fram-
leiðslu hafi verið hætt, en bænd-
ur lagt áherslu á framleiðslu sem
gæfi þeim bestar tekjur. Nýir
markaðir opnast í kjölfar þess að
reglur eru samræmdar.
11. Sterkara Ísland
Kostnaður Íslendinga við það að
standa utan Evrópusambandsins
og Evrópska myntbandalagsins
hefur verið óskaplegur. Ungt fólk
sem vill koma sér þaki yfir höfuð-
ið hefur þurft að borga margfalda
vexti á við jafnaldra sína í öðrum
löndum. Hrun krónunnar varð til
þess að stór hluti íslenskra fjöl-
skyldna er í skuldafjötrum. Laun
eru um helmingur af því sem er
víðast hvar í nágrannaríkjum.
Íslensk fyrirtæki skortir fjár-
magn. Flest stærstu fyrirtæki
landsins komust í þrot. Útlending-
ar vilja hvorki lána fé til Íslands
né fjárfesta á landinu, þrátt fyrir
að hér sé allt sem þarf til þess að
byggja upp góð fyrirtæki: Mennt-
un, tæknibúnaður, húsnæði, vegir,
fjarskiptakerfi, orka. Hins vegar
skortir traust á landinu. Það verða
Íslendingar að endurvinna. Aðild
að Evrópusambandinu og mynd-
bandalaginu er yfirlýsing um að
Íslendingar ætli að temja sér þann
efnahagslega aga sem þarf til þess
að missa ekki tök á hagstjórninni í
annað sinn. Kreppan hefur komið
við allar þjóðir en enga leikið
jafnilla og Íslendinga.
12. Þjóð meðal þjóða
Íslendingar geta aldrei aftur lýst
því yfir að í þessu landi verði ekki
beitt þeim úrræðum, sem best hafa
reynst í þessum heimshluta. Aldrei
aftur má þessi þjóð hokra undir
handafli ofstjórnar og kreppu-
hugsunarháttar, miðstýringar og
mismununar. Líklegt er að smæð
þjóðarinnar verði okkur styrkur
ásamt með því að við erum að véla
við margar hefðbundnar vinaþjóð-
ir. Það er því óheppilegt að borið
hefur á því, að Íslendingar séu
sjálfir að búa sér til skilyrði og
mála skrattann á vegginn og þar
með að veikja eigin samningsstöðu
er menn mæta með sjálfskapaða
annmarka til viðræðna við Evr-
ópusambandið. Þjóðin má síst af
öllu ganga að þessu viðfangsefni
með þrá um forna innilokun og
einangrun, altekin af ótta og kjark-
leysi. Hún verður að sýna reisn og
styrk og forðast einangrunarþörf
og minnimáttarkennd. Til slíkra
viðræðna hlýtur þjóðin að ganga
sannfærð um það að reyna að ná
fram hinu besta, en jafnframt til-
búin til þess að hverfa frá þeirri
leiðinni, ef niðurstaðan er ekki þol-
anleg.
Á morgun, föstudaginn 12. febrú-
ar, klukkan 16.30 verður félagið
Sjálfstæðir Evrópumenn stofnað í
Þjóðmenningarhúsinu. Tilgangur
félagsins er að standa vörð um sjálf-
stæði Íslands, áframhaldandi sam-
vinnu Íslands við vestrænar lýðræð-
isþjóðir og stuðla að efnahagslegum
og pólitískum stöðugleika, trausti,
einstaklings- og atvinnufrelsi og
frjálsum viðskiptum. Til þess að
ná þessum markmiðum vill félagið
stuðla að hagstæðum samningi um
aðild Íslands að Evrópusambandinu.
Fundurinn er opinn öllum þeim sem
styðja tilgang félagsins.
Höfundur er ritstjóri
Vísbendingar
Tólf rök með Evrópu-
sambandsaðild Íslands
Staðreyndir
og blekkingar
UMRÆÐAN
Þórólfur Matthíasson
svarar Ögmundi Jón-
assyni
Ögmundur Jónasson sendir mér tóninn á
heimasíðu sinni auk þess
að veita málglöðum ein-
staklingum sem bera nöfn
eins og Pétur, Aðalsteinn eða Árni
athvarf á þessari sömu síðu. Svo
undarlega vill til að þessir bréfa-
vinir Ögmundar eru allir á sama
máli og hann. Vera kann að þetta
marghenta vefsíðu-orgelspil sé
verk margra manna. En hvort sem
Ögmundur er margur eða einn í
þessum skrifum er eitt víst og það
er að þau auka ekki gæði þjóðfélags-
umræðunnar á Íslandi. Síðasta pist-
il sinn kallar Ögmundur Hættum
blekkingum! Þann pistil mun hann
einnig hafa birt í Morgunblaðinu.
Um fá mál hafa verið jafn skiptar
skoðanir hér á landi og um hvern-
ig gengið skuli frá skuldamálum
Tryggingarsjóðs innstæðueigenda
vegna IceSave-reikninganna í Bret-
landi og Hollandi enda eru á málinu
margar hliðar. Í augnablikinu virð-
ist sem Ögmundur og meirihluti
kjósenda eigi samleið í andstöðu við
lausnartilburði ríkisstjórnarinnar.
Þetta að eiga samleið með meirihlut-
anum er líklega ný staða fyrir hann.
Og nú bregður svo við að Ögmundur
vill ekki að þeir sem skoða málið frá
öðrum vinklum en hann sjálfur geri
grein fyrir skoðunum sínum og nið-
urstöðum á erlendum vettvangi. Það
hefði nú einhvern tíma þótt saga til
næsta bæjar.
Ögmundur, sem var verkalýðs-
foringi í mörg ár, gagnrýnir aðferð
mína við að meta skuldbinding-
ar Íslendinga vegna fyrirliggjandi
samnings um greiðslu IceSave-
skuldarinnar. Það kemur mér á
óvart því aðferðafræðin er nákvæm-
lega sú sama og beitt er þegar kjara-
samningar og samningstilboð þeim
tengd eru metin. Upphæðir sem
falla til á ólíkum tímum eru færðar
á sambærilegt verðlag og greiðslu-
straumar eru núvirtir.
Dæmi: Setjum sem svo að
viðsemjendur Ögmund-
ar verkalýðsforingja setji
hann í þá pínu að velja milli
10.000 króna eingreiðslu
1. maí eða segjum 12.000
króna eingreiðslu 1. desem-
ber. Hvor kosturinn er betri
fer eftir verðlagsþróun og
ávöxtunarkröfu.
Til að meta það og ákveða
hvorn kostinn skuli velja þarf að
staðvirða og núvirða! Sé það ekki
gert er hætt við því að verkalýðs-
foringinn samþykki lakara tilboðið
og snuði þannig umbjóðendur sína.
En þegar kemur að skuldbinding-
um Tryggingarsjóðs innstæðueig-
enda er sú aðferðafræði sem góðir
verkalýðsforingjar nota í kjara-
samningum allt í einu stórhættu-
leg, að ekki sé sagt þjóðhættuleg að
áliti Ögmundar!
Það er stefna Englandsbanka að
halda verðbólgu í Bretlandi innan
við 3% á ári. Það er samdóma álit
hagfræðinga að sú barátta verði
bankanum erfið nokkur næstu ár
vegna mikils hallareksturs breska
ríkisins. Verði verðbólga að með-
altali 2,5% á ári næstu 15 ár mun
eitt pund hafa tapað 30% af verð-
gildi sínu við lok tímabilsins. Séu
opinberir reiknivextir 6% er stað-
greiðsluvirði 70 pensa sem falla til
greiðslu eftir 15 ár rétt innan við 30
pens. Ég vona að það falli ekki undir
blekkingar að ljóstra þessu upp. Sé
IceSave-skuldbindingin staðvirt og
núvirt er verðmæti hennar á bil-
inu 120 til 180 milljarðar króna, allt
eftir því hvaða ávöxtunarkrafa er
gerð og hvaða forsendur eru settar
fram um verðlagsþróun í Bretlandi
og Hollandi.
Fullyrðingar um að kostnaður
við lausn IceSave-deilunnar séu 700
milljarðar eru blekkingar. Leiða má
líkur að því að núvirtur kostnaður
af að fresta því að leysa IceSave-
málið sé margfaldur á við þá 120-
180 milljarða sem fyrirliggjandi
samningur kostar.
Höfundur er prófessor í hagfræði
við Háskóla Íslands.
ÞÓRÓLFUR
MATTHÍASSON
Kostnaður Íslendinga við
það að standa utan Evrópu-
sambandsins og Evrópska
myntbandalagsins hefur verið
óskaplegur. Ungt fólk sem vill
koma sér þaki yfir höfuðið
hefur þurft að borga marg-
falda vexti á við jafnaldra sína
í öðrum löndum.
BENEDIKT
JÓHANNESSON
NÝ DÖGUN
www.nydogun. is nydogun@nydogun. is