Fréttablaðið - 14.08.2010, Blaðsíða 6

6 14. ágúst 2010 LAUGARDAGUR
NEYTENDUR Verð á áfengi hefur hækkað mikið
á síðustu árum. Alþingi samþykkti í fyrra
breytingar á áfengisgjöldum, sem gerðu
það að verkum að gjöldin hækkuðu um rúm
fjörutíu prósent á tólf mánuðum.
Samkvæmt nýjustu upplýsingum frá Hag-
stofunni voru neysluútgjöld heimilanna um
426 þúsund krónur á mánuði árin 2006 til
2008. Af því er áfengi 86.363 krónur á ári,
1,7 prósent, sem er nákvæmlega sama hlut-
fall og fyrir árin 2005 til 2007, þrátt fyrir
hækkandi áfengisverð.
„Útgjöld fyrir áfengi og tóbaki eru oft
vantalin í útgjaldarannsóknum,“ segir Lára
G. Jónasdóttir, sérfræðingur hjá vísitölu-
deild Hagstofunnar. Hún segir niðurstöður
rannsóknarinnar því einnig byggja á sölu-
tölum frá ÁTVR.
Jóhannes Gunnarsson, formaður Neyt-
endasamtakanna, segir stefnu stjórnvalda
varðandi hátt verðlag á áfengi gríðarlega
óheppilega þar sem það hækki einnig vísi-
tölu neysluverðs og þar með verðtryggð lán
í landinu.
„Í þessu samhengi höfum við gagnrýnt
hækkun áfengisgjalda í kjölfar hrunsins
þegar heimilin eru í vandræðum með að
borga af sínum verðtryggðu lánum,“ segir
Jóhannes. „Hversu hátt er svo mögulegt að
fara með áfengisverðið áður en það kemur
aftur í bakið á ríkinu með minnkandi neyslu
og því orðspori sem fer af Íslandi erlendis,
er svo aftur annar punktur.“
Stefán Guðjónsson, rekstrarstjóri veit-
ingahússins Einars Ben og framkvæmda-
stjóri vefsíðunnar www.smakkarinn.is,
segir rök stjórnvalda fyrir hækkandi áfeng-
isgjöldum vera út í hött og sorglegt sé hvaða
áhrif þau séu farin að hafa á vínmenningu
landsins.
„Þetta eykur ólöglegt brugg á áfengi,
smygl og landasölu,“ segir hann. „Mikið af
þessum efnum er mjög hættulegt.“
Stefán segir að vínumboðin séu svo til
hætt að kaupa dýrari og fínni vín, einfald-
lega vegna þess að fólk hefur ekki lengur
efni á að njóta þeirra. „Verðið hefur hækk-
að og launin standa í stað. Vínmenning á
Íslandi í dag er á sama stað og hún var fyrir
18 árum. Þetta er skelfileg þróun.“
Ísland og Noregur eru með hæstu áfeng-
isgjöld sem þekkjast í Evrópu. Hin Norður-
löndin eru með lægri áfengisgjöld, en lægst
eru þau í Danmörku og Finnlandi. Norður-
löndin eru samt með einna hæstu opinberu
álögurnar í Evrópu og þótt víðar væri leitað.
Áfengisverð í Noregi er enn hærra en á
Íslandi í alþjóðlegum samanburði, en þar
kemur hrun krónunnar einnig til. Áfengi
var á síðasta ári um 68% dýrara en í aðild-
arríkjum Evrópusambandsins að meðaltali.
Áfengisverðið hefur áhrif
á vísitölu og vínmenningu
Veitingamaður gagnrýnir hækkun á áfengisgjöldum og segir hana skila sér í auknu bruggi og smygli. For-
maður Neytendasamtakanna bendir á að verðhækkun á áfengi hækki afborganir verðtryggðra lána.
ÁFENGISVERÐ Á Íslandi eru ein hæstu áfengisgjöld sem þekkjast í heiminum. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON
Verð á Torres Coronas Tempranillo
(750 cl flaska)
Land Verslun Verð
Ísland ÁTVR 1.899 kr.
Danmörk Super Brugsen 1.237 kr.
Noregur Vinmonopolet 2.081 kr.
Svíþjóð Systembolaget 1.119 kr.
Finnland Alko 1.528 kr.
Áfengisgjald reiknast á hvern sentilítra af vínanda í
hverjum lítra áfengra drykkja.
Öl og bjór: 75,95 krónur á hvern sentilítra umfram 2,25
sentilítra.
Vín: 68,31 krónur á hvern sentilítra, að hámarki 15
prósent að styrkleika.
Annað áfengi: 91,57 krónur á hvern sentilítra.
Ofan á áfengisgjöld ríkisins kemur álagning ÁTVR:
Léttvín og bjór: 18 prósent
Sterkt vín: 12 prósent
Áfengisgjöld
Hlutfallslegt verðlag á áfengi á milli landa
Vísitölur verðhlutfalla sýna hve mikið þarf af evru að meðaltali til að kaupa sama magn af vörum og þjónustu í
mismunandi ríkjum. Ef vísitalan fyrir Ísland er 168, þýðir það að fyrir sömu vörur og kosta 100 evrur að meðal-
tali í Evrópusambandsríkjunum, þarf að borga 168 evrur á Íslandi. Heimild: Hagstofa Íslands
Ár Ísland Danmörk Finnland Noregur Svíþjóð Bretland
2006 226 128 170 229 145 152
2009 168 135 170 234 138 117
Í sambærilegum samanburði fyrir árið 2006
var það um 128% dýrara. Munurinn hefur
minnkað, en það kemur íslenskum neytend-
um ekki til góða, þar sem kaupmáttur hefur
rýrnað að sama skapi vegna falls krónunn-
ar.
Áfengisgjaldið sem rennur í ríkissjóð er
rúmlega 80 prósent af verði á sterku víni og
um 65 prósent af léttvíni og bjór. Hækkun
þess í fyrra átti að auka tekjur ríkisins um
fjóra milljarða króna á ári. Eins og Frétta-
blaðið skýrði frá í vikunni borgaði ÁTVR
960 milljónir króna í ríkiskassann fyrir árið
2009, en álagning vínbúðanna hefur hækkað
til viðbótar við snarhækkuð áfengisgjöld.
sunna@frettabladid.is
ÍS
L
E
N
S
K
A
/S
IA
.I
S
/I
S
L
5
07
28
0
6/
10
RÚSSLAND, AP Rússar ætla í næstu
viku að útvega eldsneyti í fyrsta
kjarnorkuver Írans þrátt fyrir
harða andstöðu Bandaríkjamanna,
sem vilja koma í veg fyrir að Íranar
geti framleitt kjarnorku nema þeir
hafi fyrst fært sönnur á að þeir ætli
ekki að koma sér upp kjarnorku-
vopnum.
Eldsneyti unnið úr úrani verður
dælt á kjarnaofninn í Bushehr-kjarn-
orkuverinu þann 21. ágúst. Þá strax
verður hafist handa við að ræsa
ofninn, en það ferli tekur um fjórar
vikur. Að því búnu verður hægt að
senda raforku til heimila í Íran.
„Frá og með þeim tíma telst
Bushehr-verið opinberlega vera
kjarnorkuframleiðslustöð,“ segir
Sergei Novikov, talsmaður rúss-
nesku kjarnorkustofnunarinnar.
Rússland undirritaði árið 1995
samning við Írana um að byggja
Bushehr-verið, en Rússar hafa
dregið það lengi að ljúka við bygg-
inguna.
Rússar hafa borið við tæknileg-
um erfiðleikum, en stjórnmála-
skýrendur telja að Rússar hafi notað
tímann til að þrýsta á Írana um að
gefa meira eftir varðandi kjarnorku-
áform sín. - gb
Rússar standa við samning frá 1995 um að byggja kjarnorkuver handa Írönum:
Eldsneytið sent í næstu viku
SERGEI SHMATKO OG ALI AKBAR SALEHI
Orkumálaráðherra Rússlands og yfir-
maður kjarnorkumála í Íran þegar þeir
hittust við Bushehr-verið á síðasta ári.
NORDICPHOTOS/AFP
ATVINNULÍF Atvinnuleysi í júlí
síðastliðnum var 7,5 prósent en
að meðaltali voru 12.569 manns
atvinnulausir í júlí, samkvæmt
tölum Hagstofunnar. Minnk-
ar atvinnuleysi um 3,2 prósent
frá júní, eða um 419 manns að
meðaltali.
Körlum á atvinnuleysisskrá
fækkar um 437, eða um 5,9 pró-
sent að meðaltali, en konum fjölg-
ar hins vegar um 18 að meðaltali.
Atvinnuleysið er 7,4 prósent
meðal karla og 7,5 prósent meðal
kvenna. - jhh
12.569 atvinnulausir í júlí:
Atvinnuleysi fer
minnkandi
SAMFÉLAGSMÁL Smygl á áfengi og
heimabrugg hefur aukist í kjölfar
verðhækkana á áfengi ef marka
má nýja könnun sem Félag
atvinnurekenda lét gera en RÚV
greindi frá þessu í gær.
Markaðs- og miðlarannsóknir
framkvæmdu könnunina en
skoða átti áhrif efnahagshruns-
ins á áfengismarkaðinn á Íslandi.
Rúm 27 prósent svarenda sögð-
ust verða meira vör við heima-
brugg og smygl á áfengi en áður.
Á meðal fólks á aldrinum 18 til 29
ára var hlutfallið um 50 prósent.
- mþl
Könnun á áhrifum hækkana:
Heimabrugg og
smygl aukist
VÍNBÚÐ Könnun MMR bendir til þess
að verslun við Vínbúðirnar hafa dregist
saman FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
SLYSAVARNIR Alþjóðarústabjörgun-
arsveit Hollendinga (USAR-NL)
vill halda æfingu á Gufuskálum,
æfingasvæði íslensku rústabjörg-
unarsveitarinnar (ÍA). Á vef Lands-
bjargar segir að fulltrúar sveitar-
innar hafi rætt þetta á fundi með
stjórnendum íslensku sveitarinnar
í byrjun vikunnar.
„Það er ljóst að í kjölfar út kalls-
ins til Haíti líta kollegar okkar
erlendis upp til ÍA og vilja þjálfa
með sveitinni. Ekki er nema tæp
vika síðan sendinefnd frá kín-
versku jarðskjálftastofnuninni
fundaði með ÍA, en stofnunin held-
ur úti rústabjörgunarsveitunum í
Kína,“ segir á vef Landsbjargar.
- óká
Líta upp til Íslendinganna:
Útlendar sveitir
vilja æfa hérna
BJÖRGUNARSVEITIN VIÐ STÖRF Félagar í
íslensku alþjóðabjörgunarsveitinni ræða
við innfæddan á Haítí eftir jarðskjálftana
þar í byrjun árs. NORDICPHOTOS/AFP
KJÖRKASSINN
Finnst þér að hið opinbera
eigi að niðurgreiða smokka á
Íslandi?
Já 70,0%
Nei 30,0%
SPURNING DAGSINS Í DAG:
Styður þú kröfur sjúkraflutn-
inga- og slökkviliðsmanna í
kjaradeilu þeirra?
Segðu skoðun þína á Vísi.is