Fréttablaðið - 10.09.2010, Qupperneq 44

24 10. september 2010 FÖSTUDAGUR
Það hefur sennilega ekki farið fram hjá mörgum þær fréttir
að eldhús Orkuveitu Reykjavíkur
sé ekkert nema bruðl og flottræfils-
háttur. Starfsfólki eldhússins finnst
nauðsynlegt að koma á framfæri
leiðréttingu á þessari rangtúlkun.
Starfsfólk og aðbúnaður
Fyrst ber að leiðrétta að starfs-
menn eldhússins eru samtalst 17 en
ekki 31 eins og komið hefur fram í
fjölmiðlum. Af þessum 17 eru 3 í
hlutastarfi. Þessi starfsmannafjöldi
skiptist á þrjár starfsstöðvar fyrir-
tækisins sem eru Nesjavellir, Hell-
isheiði og Bæjarháls. Meðalfjöldi
starfsmanna í hádegismat er 520.
Þegar ákveðið var að byggja eld-
húsið á sínum tíma var haft að leið-
arljósi að Orkuveitan myndi hætta
að kaupa tilbúinn bakkamat en í
staðinn skyldi allur matur eldaður
á staðnum. Það yrði ódýrara, heil-
næmara og auðveldara að stjórna
gæðunum. Í eldhúsið voru keypt
hefðbundin eldhústæki sem voru
valin eftir opið útboð
Í eldhúsinu er starfrækt vottað
gæðakerfi þar sem öllum reglum
er framfylgt og önnur sambærileg
fyrirtæki hafa haft sem fyrirmynd.
Það er því leiðinlegt að umræðan
sé þannig að það sé kallað bruðl
þegar aðeins er verið að framfylgja
lögum um matvælaeftirlit og holl-
ustuhætti.
Mikill misskilningur er að þetta
sé á einhvern hátt tölvustýrt eld-
hús. Ofnarnir eru tengdir við
HACCP gæðakerfi sem skráir allar
aðgerðir, mælir og geymir kjarn-
hitastig sem er mjög mikilvægt
þegar verið er að steikja t.d. kjúkl-
ing sem þarf að ná ákveðnu hita-
stigi við eldun. Ekkert sérstakt
bakarí er í eldhúsinu þó svo að öll
brauð séu bökuð á staðnum og er
það mikill sparnaður.
Myndbandið og
leiðrétting á misfærslum
Myndbandið sem gert var um eld-
húsið var að frumkvæði matreiðslu-
manna sem starfa í eldhúsinu.
Mikill áhugi var á meðal fagfólks
í matvælaiðnaði að skoða aðstöð-
una en erfitt þótti að sýna eldhús-
ið þar sem takmarkaður aðgangur
var leyfður. Það má alveg deila um
hvort það hafi verið nauðsynlegt
eða ekki að gera myndbandið en
tilgangurinn var sá að sýna öðrum
fagmönnum hvernig eldhús OR var
að gera hlutina. Myndbandið hefur
komið mörgum að góðum notum og
álíka eldhús verið byggð á fyrir-
mynd þess, einkum vegna hagræð-
ingar og góðra vinnuhátta.
Grænmetisþvottavélin hefur
fengið mikla gagnrýni. Það er
grundvallarregla við meðhöndlun
grænmetis og ávaxta að skola vel
upp úr hreinu vatni áður en þess er
neytt, minni eldhús geta notast við
vask og handvirka salatvindu en í
stóreldhúsum eru önnur lögmál.
Þetta tæki hefur sparað mörg hand-
tökin. Þeir vinnustaðir sem skola
ekki sitt grænmeti bjóða hættunni
heim vegna hættu á óæskilegum
aðskotadýrum og örverum.
Í myndbandinu er sagt frá því
að 15.000 gestir hafi þegið veiting-
ar árið 2003. Stór hluti af þessum
fjölda er tilkominn vegna vígslu
höfuðstöðva fyrirtækisins árið 2003
þegar fyrirtækið var með opið hús
fyrir almenning sem taldi 10.200
manns. Aðrir hópar gesta voru t.d
grunnskólanemar, háskólanemar,
eldri borgarar og starfsfólk sem
sótti vikulega deildarfundi. Árið
2009 var þessi fjöldi 3.215 og árið
2010 er fjöldinn óverulegur.
Í kvöldfréttum Stöðvar 2 þann
1. september var viðtal við mat-
reiðslumann á veitingastað. Þar
bar hann saman eldhúsið sitt og
eldhús OR. Ekki er réttlátt að bera
saman þessi tvö eldhús þar sem þau
þjóna engan veginn sama tilgangi.
Eldhús veitingastaða er allt annar
flokkur eldhúsa en stór framleiðslu-
eldhús og því á engan hátt hægt að
bera saman þessi tvö eldhús vegna
ólíkra aðferða. Í sömu frétt er verið
að bera saman eldhús OR við skóla-
mötuneyti þar sem einn matreiðslu-
maður eldar fyrir 500 börn með
ófullnægjandi aðstöðu. Vinnuum-
hverfið í eldhúsum skólanna ætti
í raun frekar að vera fréttaefnið.
Munurinn á eldhúsi OR og mörg-
um öðrum er fólgin í því að mikil
áhersla er lögð á að maturinn er eld-
aður frá grunni á staðnum, engir
tilbúnir réttir eru aðkeyptir, græn-
metið er skorið og eldað á staðnum
og áhersla lögð á hollustu og réttar
matreiðsluaðferðir.
Starfsfólki eldhússins finnst afar
dapurt að fjölmiðlar hafi dregið
upp þá mynd af eldhúsinu að þar
sé bruðlað í aðbúnaði og hráefni
þegar meginmarkmið eldhússins
hefur alltaf verið að fara eftir regl-
um um aðbúnað, hagkvæmni og
aðferðir. Starfsfólkið telur að þessi
góði vinnustaður hafi skaðast vegna
rangs og óréttláts fréttaflutnings
undanfarinna daga. Það er bæði
rangt og óréttlátt að halda því fram
að eldhúsið sé það sem mestu skipt-
ir þegar rætt er um slæma fjárhags-
stöðu Orkuveitunnar.
Rangtúlkun fjölmiðla
Eldhús Orkuveitunnar
Benedikt Jónsson
yfirmatreiðslumeistari
eldhúss Orkuveitu
Reykjavíkur
Þegar bankakerfið hrundi varð flestum ljóst að það hrundi fyrst
og fremst vegna spillingar stjórn-
málamanna, vanhæfni embættis-
manna og glæpastarfsemi í fjár-
málageiranum. Í kjölfarið fylgdi
ringulreið, andúð almennings á
valdhöfum og krafa um ábyrgð og
lýðræði. Veik von vaknaði í brjósti
margra að efnahagshamfarirn-
ar myndu leiða af sér lærdóm. Að
valdamenn færu kannski að til-
einka sér hvatir eins og umhyggju,
ábyrgðartilfinningu, framtíðarsýn
og sannleiksást.
Þegar tvö ár eru liðin frá hruni
sést lítið af þessum eiginleik-
um meðal ráðamanna. Mútaðir
stjórnendur ráða enn ríkjum í líf-
eyrissjóðum, innherjasvikarar og
þjófsnautar hafa ekki sagt af sér
þingmennsku. Óæðri endar margra
þingmanna og ráðherra eru sigg-
grónir eftir langa og viðvarandi
setu í þingsætum og ráðherrastól-
um. Þeir eru ekki tilbúnir að sleppa
takinu þrátt fyrir að þeir hafi fyrir
löngu misst tengsl við tilgang þing-
mennsku, rökhugsun og þróað með
sér ofstækisfulla trú á lögmæti þess
að viðhalda sjálfum sér á valdastól-
um. Málpípur þeirra styðja þá við
ofbeldisverkin og þöggun á rödd-
um sem krefjast skynsemi, virð-
ingar fyrir mannlegri reisn og
réttlátra úrlausna á vandamálum
samtímans.
Hver króna sem notuð er til þess
að greiða fyrir hvort sem er nauð-
þurftir eða innfluttan lúxus er að
hluta til tekin frá afkomendum
okkar. Börnin sem eru að fæðast á
Landspítalanum í dag fá í vöggugjöf
erlendar skuldir sem núverandi vald-
höfum þykir við hæfi að þau borgi til
þess að halda uppi ásýnd velmegun-
ar á Íslandi samtímans. Valdhöfum
þykir við hæfi að krefjast þess að
færa ábyrgð af ofurskuld Björgólfs
Thors á axlir afkomenda og bera
því við að það sé til þess að unnt sé
að taka meiri erlend lán. Erlend lán
sem komandi kynslóðum er ætlað að
greiða.
Fjórðungur skatttekna ríkissjóðs
er nú þegar notaður til þess að standa
undir vaxtakostnaði af erlendum
lánum. Þessir fjármunir eru teknir
úr velferðarkerfinu. Fatlaðir, börn
og sjúkir greiða þennan reikning.
Það er þó ekki komið að eiginlegum
skuldadögum. Hvernig verður stað-
an þegar standa þarf undir afborg-
unum af þessum lánum? Þrátt fyrir
að 700 milljarðar liggi nú í gjaldeyr-
isvarasjóði og að sökum samdráttar
bankageirans sé lítil þörf fyrir risa-
vaxinn gjaldeyrisvarasjóð þráast
stjórnmálamenn við að gera kom-
andi kynslóðir að skuldaþrælum.
Hvers vegna? Jú, það þarf að halda
uppi ásýnd velmegunar í samtíman-
um á Íslandi. Ekki er hreyft við því
hvað þessi stefna boðar fyrir fram-
tíð þjóðarinnar. Árátta ríkisvaldsins
til skuldsetningar komandi kynslóða
minnir helst á villtrú en ber einnig
vott um gegndarlaust ábyrgðarleysi
gagnvart framtíð Íslands. Valdhaf-
arnir leita til lausna fortíðar sem
setti þjóðarbúið á hausinn vegna
þess að þeir hafa ekkert lært.
Lærdómstregða valdhafanna
Stjórnmál
Jakobína Ingunn
Ólafsdóttir
með doktorspróf í
stjórnsýslufræðum
Stofnun lagaráðs – tillaga til stjórnlagaþings
Það er hlutverk Alþingis að sjá um lagasmíð og setja lög.
Lagasetningarvaldið er æðsta
hlutverk Alþingis og eru lög sem
sett eru á Alþingi skipulag og
leiðarvísir samfélagsins. Fram-
kvæmdarvaldið leggur oftast
fram lagafrumvörp, þ.e. ríkis-
stjórn en auk þess leggja þing-
menn fram lagafrumvörp á
Alþingi. Öll lagasmíð og fram-
setning lagafrumvarps krefst
nákvæmi, stoða í önnur lög og
reglugerðir. Það er ekki til neinn
óháður vettvangur sem skoðar
lagafrumvarp út frá því hvort
frumvarpsdrögin séu í samræmi
við stjórnarskrá, önnur lög eða
stangist á við mannréttindi.
Á Íslandi er þingræðisregla,
sem þýðir að ríkisstjórn á hverj-
um tíma styðst við meirihluta á
Alþingi. Því hefur ríkisstjórn, þ.e.
framkvæmdarvaldið töluvert vald
gagnvart Alþingi þegar kemur að
smíði lagafrumvarpa, vegna sér-
fræðiþekkingar og lagaþekkingar
hjá framkvæmdarvaldinu.
Það getur reynst erfitt fyrir
Alþingi að standast kröfur um
samþykki frumvarps sem kemur
frá ríkisstjórn, þegar formenn
þeirra flokka sem mynda meiri-
hluta ríkisstjórna eru jafnframt
forystumenn ríkisstjórnar.
Það er til nokkrar leiðir til að
styrkja stöðu Alþingis hvað þetta
atriði snertir og ein þeirra er
stofnun sérstaks lagaráðs.
Hlutverk þess er að skoða öll
frumvarpsdrög sem lögð eru
fyrir Alþingi með tilliti til eftir-
farandi:
- Hvort frumvarpsdrög eru
í samræmi við stjórnarskrá og
skipan réttarkerfisins almennt
- Hvort ákveði frumvarpsdrag-
anna eru í samræmi við tilgang
laganna
- Hvort lagafrumvarpsdrögin
uppfylla kröfur um réttaröryggi
- Hvort samþykki frumvarps-
draganna skapi önnur réttarfars-
leg vandamál
Lagaráðið á að skoða öll frum-
varpsdrög áður en þau eru lögð
fyrir alþingi. Lagaráðið verður
óháð Alþingi og hafa þeir full-
trúar sem koma til með að sitja í
ráðinu sömu stöðu og hæstarétt-
ardómarar, þ.e. skipan fulltrúans
er í samræmi við skipan hæsta-
réttardómara.
Í lagaráði eiga sæti þrír fulltrú-
ar sem geta setið í ráðinu tvö ár
í senn. Er það tillaga mín að þeir
hæstaréttardómarar sem hafa
hætt störfum, geti setið í laga-
ráði.
Fari svo að lagaráð hafni frum-
varpsdrögum, verður flutnings-
aðili að draga frumvarpið til baka
og gera þær lagfæringar sem
lagaráð krefst að gerðar séu og
leggja fram ný og breytt drög að
lagafrumvarpi fyrir lagaráð.
Fyrirmynd að þessari tillögu
sæki ég til svipaðs fyrirkomulags
sem ríkir í Svíþjóð. Þar er til laga-
ráð sem fer yfir öll frumvarps-
drög sem lögð eru fyrir sænska
þingið og eru til mörg dæmi þess
að lagaráðið hefur hafnað frum-
varpsdrögum og krafist breyt-
inga.
Það er tillaga mín að stofn-
un lagaráðs verði eitt af þeim
atriðum sem stjórnlagaþing mun
fjalla um í störfum sínum. Eitt af
ákvæðum nýrrar stjórnarskrár
verður því um lagaráð.
Lagaráð
Gunnar Alexander
Ólafsson
stjórnmálafræðingur
með meistaragráðu í
stjórnsýslu og hagfræði
Í tilefni alþjóðlegs Chopin árs, mun Aðalræðisskrifstofa Lýðveldisins
Pólland halda tónlistarkeppni fyrir nemendur tónlistarskóla á Íslandi.
Keppnin snýst um bestu túlkun valinna tónverka Chopin.
Keppnisreglur:
Allir nemendur tónlistaskóla mega taka þátt. Hver þátttakandi undirbýr
sína eigin túlkun á einu af tónverkum Chopin. Þáttakenda próf verða
haldin í skóla nemenda og munu skólarnir velja sína fulltrúa í
viðkomandi grein.
Keppt verður í þremur greinum:
1. Söngur með píanóundirleik.
2. Hljóðfæraleikur með píanóundirleik.
3. Einleikur á píanó
Þátttakendur geta fengið aðstoð mótshaldara við að finna rétt nótnablöð.
Dómarar keppninnar eru:
Alina Dubik, Krystyna Cortes, Atli Heimir Sveinsson,
Ewa Tosik-Warszawiak, Andrzej Kleina.
Úrslitakeppnin:
Tónlistaskólar þurfa að skrá fulltrúa sína fyrir 17 okt. 2010.
Úrslitakeppnin verður svo haldin í November 2010.
Sigurvegararnir koma síðan á tónleikum sem Aðalræðisskrifstofa Lýðveldi
Póllands mun halda í Salnum í Kópavogi.
Verðlaun:
Í aðalverðlaun er helgaferð til Varsjá fyrir tvo með gistingu á lúxus hóteli.
Til þess að skrá sig í keppninna þarf að senda vefpóst á
reykjavik.info@msz.gov.pl
AÐALRÆÐISMANNSSKRIFSTOFA
LÝÐVELDISINS PÓLLANDS Í REYKJAVÍK