Fréttablaðið - 22.10.2010, Blaðsíða 18

18 22. október 2010 FÖSTUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
HALLDÓR
Nú hafa nokkrir þingmenn innblásn-ir af lýðræðisást lagt fram þings-
ályktunartillögu um að samhliða kjöri
til stjórnlagaþings skuli einnig greitt
atkvæði um hvort haldið skuli áfram
viðræðum við Evrópusambandið. Þetta
er auðvitað stórsnjöll tillaga enda slær
hún tvær flugur í einu höggi. Í fyrsta
lagi kemur þetta í veg fyrir að við fáum
að vita hvað hægt er að fá út úr við-
ræðum við þetta ferlega fyrirbæri sem
ESB er og í seinna lagi þá sparar þetta
þingmönnunum það ómak að leggja
fram aftur tillögu sína um að draga
eigi umsóknina til baka. Af einhverjum
ástæðum voru þeir hálfhræddir að hún
myndi ekki vera samþykkt á Alþingi.
Í anda þessarar lýðræðisástar eiga
þessir þingmenn auðvitað að víkka
út þessa þjóðaratkvæðishugmynd og
taka fleiri kosningar inn í pakkann. Til
dæmis væri þjóðráð að kjósa hvort við-
halda eigi núverandi kvótakerfi í sjáv-
arútvegi. Einnig mætti kjósa um hvort
hækka eigi skatta eða lækka þá. Svo
mætti taka inn þjóðlendumálin og kjósa
um þau um allt land. Í einstökum kjör-
dæmum mætti til dæmis kjósa um opnun
áfengisverslunar eða hvort sameina eigi
fleiri sveitarfélög. Kópavogsbúar og
Reykvíkingar gætu hæglega kosið um
hugmynd borgarstjórans að sameina
þessi tvo sveitarfélög. Álftnesingar gætu
tekið afstöðu til sameiningar við Hafn-
arfjörð, Garðabæ eða Reykjavík. Þetta
er nefnilega gullið tækifæri til að láta
hið fullkomna lýðræði verða að veru-
leika. Þessari áskorun er hér með komið
á framfæri við þessa sjö mjög svo verð-
ugu fulltrúa okkar á Alþingi. Allt í nafni
þess að þjóðin fái nú örugglega ekki að
kynna sér hugsanlegan samning við Evr-
ópusambandið og að kjósa um slíkan
samning.
Sönn lýðræðisást
Evrópumál
Andrés
Pétursson
formaður Evrópu-
samtakanna
Nýtt
Að sögn Vigdísar Hauksdóttur þing-
konu var það í raun ekki hún sjálf sem
brást þegar hún lagði fram óþingtæka
tillögu um þjóðaratkvæðagreiðslu
um Evrópumál. Það voru starfsmenn
Alþingis og skammtímaminnið henn-
ar. Fá, ef nokkur, dæmi eru þess að
þingmenn kenni starfsmönnum þings-
ins um eigin mistök. Að líkindum
hefur Vigdís því skrifað nýjan kafla
í þingsöguna með yfirlýs-
ingu þar um.
Einstakt
Og svo er það
skammtímaminnið.
Það sveik, sagði Vigdís á Rás 2. Sé það
raunin er skammtímaminni Vigdísar
einstakt. Skammtímaminni flestra
geymir nefnilega fimm til níu atriði í
nokkrar sekúndur. Geti Vigdís geymt
upplýsingar úr lagasafninu í sínu
skammtímaminni (sem á það reyndar
til að svíkja hana) er hún vissulega
rannsóknarefni.
Eins
Vigdís er annars mjög dugleg í
vinnunni og tekur virkan
þátt í umræðum.
Þegar rætt var um
fyrirkomulag kjörs
til stjórnlagaþings
benti hún á að fyrirhugað kerfi væri
flókið og það myndi taka fólk langan
tíma að fylla út kjörseðilinn. Réttast
væri því að kjósa með rafrænum
hætti. „Með því að hafa þetta fyrstu
alvöru rafrænu kosninguna á Íslandi
og tölvuvæða kjördeildir væri hægt að
slá inn annaðhvort nafn eða númer og
þá mundi líka birtast á skjánum mynd
af þeim sem fólk ætlar að kjósa. Þá
er ekki hægt að misskilja eða skrifa
vitlaust númer því að þá þrítékkar
kjósandinn sjálfur að hann sé
að kjósa réttu manneskjuna,“
sagði Vigdís. Því miður hlaut
hugmyndin ekki hljómgrunn.
bjorn@frettabladid.is
Í anda þessarar
lýðræðisást-
ar eiga þessir
þingmenn auð-
vitað að víkka út þessa þjóðar-
atkvæðishugmynd og taka fleiri
kosningar inn í pakkann.
Þ
ó að margt fari í taugarnar á þjóðinni og hafi gert í gegn-
um árin er líklega fátt sem kveður jafn mikið að í þeim
efnum og svokallaðar pólitískar ráðningar. Er þar átt við
ráðningar þar sem stjórnmálamenn meta stjórnmálaskoð-
anir, vin- og frændskap ofar öðru þegar opinberu starfi
er ráðstafað.
Þekkt er að Íslendingar eru í eðli sínu keppnismenn og una sér
aldrei betur en þegar þeir keppa í einhverju sem þeir eru góðir
í. Eftir að stjórnmálamenn höfðu áttað sig á undrum pólitískra
stöðuveitinga og voru orðnir virkilega góðir í að ráða í störf eftir
stjórnmálaskoðunum, vin- og
frændskap var allt í einu, og án
þess að almennir borgarar vissu
af, hafið óopinbert Íslandsmót í
greininni.
Sjálfstæðismenn voru snögg-
ir til í upphafi og náðu fyrstir
virkilega góðum tökum á leikn-
um. Þeir hafa líka uppskorið eftir
því og eru efstir á stigalistanum. Á eftir koma framsóknarmenn og
kratar. Allt var undir og stjórnmálamenn útdeildu embættum og
störfum við ráðuneyti, dómstóla, sendiráð, Seðlabankann, Háskól-
ann, menningarstofnanir og fyrirtæki í ríkiseigu til vildarvina og
sjálfra sín.
Til er saga sem sýnir að þeir vissu vel hvað þeir voru að gera
og að leikurinn gæti farið úr böndunum. Hún er á þá leið að ein-
hvern tíma á síðasta áratug, eftir einhverja ráðningahrotuna, hafi
forystumenn úr stjórnmálaöflunum gert sérstakt samkomulag um
fyrirkomulag stöðuveitinga hjá Geislavörnum ríkisins. Þeir hafi
talið mikilvægt, og sammælst um, að í ljósi eðlis og mikilvægis
starfseminnar yrðu fagleg sjónarmið látin ráða við mannaráðningar
á þeim bæ fremur en pólitík.
Meðan á þessu hefur staðið hefur mjóróma gagnrýni almennings
verið hrein sóun á orðum. Hún hefur ekki náð eyrum pólitíkusanna.
Hins vegar hefur gagnrýni af vinstri væng stjórnmálanna annað
slagið farið inn um eyru þeirra. En jafnharðan út aftur.
Þar sem fólk í VG og áður Alþýðubandalaginu var býsna gagnrýn-
ið á að stjórnsýslan og opinber embætti væru notuð sem leikvöllur í
keppni annarra stjórnmálaafla um að koma sem flestum samherjum
í þægilega innivinnu kemur nokkuð á óvart hvað fólk í þeim flokki
er ótrúlega flinkt í leiknum.
En eftir hreint lygilega byrjun er eins og ljós hafi kviknað. Nú á
að vanda til verka. Þannig hefur Ögmundur Jónasson falið þriggja
manna nefnd að meta umsóknir um embætti ráðuneytisstjóra nýs
innanríkisráðuneytis. Það er gott hjá honum.
Líklega er það borin von að stjórnmálamenn hætti með öllu að
láta pólitík fremur en fagleg sjónarmið ráða þegar kemur að stöðu-
veitingum. Þess vegna væri réttast að þjóðin gerði við þá samkomu-
lag, svona eins og sagan segir að gert hafi verið um Geislavarnirnar
á sínum tíma. Það gæti falist í því að þegar nýr ráðherra kemur í
ráðuneyti fái hann að hafa með sér fjóra starfsmenn. Þeir gætu
heitið aðstoðarmaður, upplýsingafulltrúi, sérfræðingur og ráðgjafi.
Engar athugasemdir yrðu gerðar við hvernig ráðherrann ráðstafaði
þessum störfum en á móti væri tryggt að í önnur störf væri ráðið
með faglegum aðferðum sem eru, merkilegt nokk, til. Ef þetta yrði
ofan á hefði þjóðin sjaldnar tilefni til að vera pirruð.
Meira að segja VG tók þátt:
Keppnin
SKOÐUN
Björn Þór
Sigbjörnsson
bjorn@frettabladid.is