Fréttablaðið - 29.10.2010, Blaðsíða 18

18 29. október 2010 FÖSTUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
HALLDÓR
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN
Ef sátt á að verða í samfélaginu eftir hrunið, þarf að leysa skuldavanda heim-
ilanna strax. Heimilin eru hornsteinn þjóð-
félagsins og standa undir rekstri þess. Allir
verða að leggja sitt af mörkum til að leysa
vandann: Alþingi, ríkisstjórn, launþegasam-
tök, lífeyrissjóðir, samtök atvinnulífsins og
fjármálastofnanir auk samtaka heimilanna,
umboðsmanns skuldara og talsmanns neyt-
enda. Kostnaður við almenna lækkun skulda
heimilanna um 20% er talinn nema ríflega
200 milljörðum króna. Spurt er, hvort – og
hvernig greiða skuli kostnaðinn. Nú síðast
hefur Árni Páll Árnason, efnahags- og við-
skiptaráðherra, sagst sammála niðurfærslu
ef benda megi á hvar finna skuli fé til þess
að greiða kostnaðinn.
Þessu skal ég svara þeim góða manni.
Kostnaðinn skal greiða á þrjá vegu: með
hluta af hagnaði nýju bankanna, með hagn-
aði lífeyrissjóðanna vegna hækkunar á vísi-
tölu síðan í maí 2008 og með greiðslum úr
ríkissjóði. Rökin eru þessi: Nýju bankarnir
fengu eignir gömlu bankanna á þriðjungs-
verði, en innheimta skuldirnar að fullu. Þeir
eiga að gefa eftir hluta af þessum hagnaði
sínum til heimilanna.
Talið er að lífeyrissjóðirnir verði af 30 til
50 milljörðum við almenna lækkun á hús-
næðisskuldum heimilanna og muni sligast
undan. Auk þess fái lífeyrisþegar stór-
lækkaðan lífeyri í framtíðinni. Ekki er á
það minnst að sjóðirnir högnuðust á annað
hundrað milljarða á því að vísitalan var ekki
fryst vorið 2008 og verðbólgan í kjölfarið
færði þeim stórfelldan hagnað – meðan
heimilunum blæddi. Má ætla að framlag líf-
eyrissjóðanna til lækkunar skulda sé innan
við fjórðungur af því.
Bent skal á að 50 milljarðar eru innan
við þrjú prósent af heildareignum lífeyris-
sjóða en eignirnar nema hátt á annað þúsund
milljörðum. Í þriðja lagi er það ríkissjóður,
sem leggja skal fram fé til þess að lækka
skuldir heimilanna. Engar athugasemdir
voru gerðar þegar þingmenn veittu fjár-
málaráðherra heimild með neyðarlögunum
2008 til að reiða fram fé úr ríkissjóði til þess
að yfirtaka bankana svo að þeir gætu stað-
ið við skuldbindingar gagnvart innstæðu-
eigendum. Enginn greinarmunur var gerð-
ur á þeim sem áttu þrjár milljónir króna og
hinum sem áttu tugi eða hundruð milljarða
króna í bönkunum. Ríkissjóður getur skatt-
lagt þetta fé stóreignafólks til þess að mæta
greiðslum til bjargar heimilunum, fé sem
bjargað var að fullu með fé úr ríkissjóði.
Að lokum: Réttlæti er fyrir alla – ekki
aðeins þá sem hafa völd og áhrif og eiga
milljarða í fasteignum og lausu fé.
Réttlæti fyrir alla
Efnahagsmál
Tryggvi
Gíslason
Fv. skólameistari
Sérstakt
Hreyfingin fer oft óhefðbundnar
leiðir í pólitíkinni. Á fundi hennar
í fyrrakvöld var samþykkt ályktun
um að hefja undirskriftasöfnun þar
sem skorað er á forsetann að „skipa
starfshæfa ríkisstjórn í landinu svo
fljótt sem verða má“. Fróðlegt verður
að sjá hve margir munu skrifa undir
og hver viðbrögð forsetans verða en
hann getur náttúrulega ekki annað en
hent ályktuninni og undirskrift-
unum á arineldinn. Það er
nefnilega þannig að það er
sama hvað fólki kann að
finnast ríkisstjórnin léleg og
hve illa hún hefur haldið
á málum og hve fáránlegt
sé að hún sitji. Engu að síður er hún
starfhæf samkvæmt þeim mælikvörð-
um sem forsetinn getur lagt á málið.
Herskár
Guðni Ágústsson, fyrrverandi formaður
Framsóknarflokksins, var herskár á Rás
2 í gærmorgun. Þar andmælti hann
Guðmundi Ólafssyni hagfræðingi sem
deginum áður hafði bendlað Guðna
við þann hóp stjórnmálamanna sem á
sínum tíma vildu koma lífeyrissjóðun-
um í hendur bankanna. Guðni tók
þessum ávirðingum óstinnt upp og
kvaðst þvert á móti hafa haldið
uppi vörnum fyrir lífeyrissjóðina
þegar að þeim var sótt.
Þurfti ekki Guðna til
En Guðni beindi spjótum sínum ekki
aðeins að Guðmundi heldur líka
lífeyrissjóðunum sem hann sagði
hafa farið óvarlega í fjárfestingum.
„Það verður að fara fram rannsókn á
starfsemi þeirra,“ sagði Guðni og bætti
við að ef hann væri stjórnmálamaður
í dag myndi hann gera kröfu um slíka
rannsókn. Guðna til upplýsingar hefur
Alþingi ákveðið að slík rannsókn
verði gerð auk þess sem þegar er
hafin sjálfstæð og óvilhöll úttekt
að frumkvæði lífeyrissjóðanna
sjálfra á fjárfestingum þeirra og
starfsemi almennt.
bjorn@frettabladid.is
29. október er alheimsdagur
psoriasis sjúklinga.
Að þessu sinni er árið tileinkað börnum með
húðsjúkdóminn psoriasis.
Sjá nánar á heimasíðu spoex.is
J
ákvæðni og lífsgleði, grín og glens voru allsráðandi þegar
borgarstjórnarmeirihlutinn núverandi tók við völdum. Full-
trúar Bezta flokksins og Samfylkingarinnar knúsuðust á
blokkarþaki í Breiðholtinu. Stefnuyfirlýsing flokkanna var
full af frábærum og skemmtilegum hugmyndum, sem allir
gátu verið sammála um.
Það sem helzt vantaði þó í þá yfirlýsingu var hvernig
ætti að taka á fjármálum borgarinnar. Þar var ekkert sagt um
skattahækkanir. Ekkert um
niðurskurð. Ekkert um skerð-
ingu þjónustu.
Þvert á móti voru þar ótal
loforð um framkvæmdir og
aðgerðir sem kosta peninga.
Norðurhjaragarðurinn í Laugar-
dal (ísbjörninn var látinn liggja
á milli hluta), morgunmatur
fyrir skólabörn, efld þjónusta
þjónustumiðstöðvanna í hverfunum, tvöföldun á viðhaldi á fast-
eignum borgarinnar, fegrun torga og grænna svæða, fleiri ferðir
og betra leiðakerfi strætós, aukin fjárhagsaðstoð við lágtekju-
fólk, hjólreiðastígarnir og allar hinar sniðugu hugmyndirnar. Allt
kostar þetta víst eitthvað.
Nú hefur Dagur B. Eggertsson, formaður borgarráðs, loksins
bætt við því sem vantaði í stefnuyfirlýsinguna. Hann hefur lýst
því yfir að til að ná endum saman í rekstri borgarinnar verði að
hækka útsvarið upp í leyfilegt hámark. Jafnframt verði ýmis
gjöld fyrir þjónustu borgarinnar hækkuð og útgjöldin skorin
niður. Borgarbúar verði að búa sig undir að þetta verði varan-
legar aðgerðir fremur en tímabundnar.
Það er út af fyrir sig ágætt að borgarstjórnarmeirihlutinn skuli
vera farinn að horfast í augu við staðreyndir og búa sig undir
að taka á fjármálum borgarinnar. En er þetta í samræmi við
alla kátínuna og fjörið, sem var lofað í upphafi? Má ekki segja
að borgarstjórnarmeirihlutinn hafi villt á sér heimildir með því
að gefa eitthvað allt annað í skyn við borgarbúa en það sem var
raunverulega í vændum?
Það er dálítið lýsandi að það skuli vera Dagur B. Eggertsson
sem er látinn flytja borgarbúum þessi ótíðindi. Borgarstjórinn
Jón Gnarr sýnist engan veginn fær um að valda hlutverki sínu
sem framkvæmdastjóri borgarinnar. Hluta verkefna sinna hefur
hann afsalað í hendur embættismanns og lætur nú Dag, sem
sumir kalla hinn raunverulega borgarstjóra, sjá um leiðindin
á meðan hann sjálfur gegnir sínu „ótilgreinda tilfinningalega
hlutverki“ gagnvart borgarbúum, svo notuð séu hans eigin orð.
Leiðinleg mál vill borgarstjórinn ekki ræða.
Þetta verður samt örugglega frábærlega skemmtilegt og
jákvætt. Bezti flokkurinn og Samfylkingin munu finna leið til
að hækka á okkur skattana og gjöldin með bros á vör. Burt með
leiðindin í borginni! Var það ekki það sem margir kusu?
Villti meirihlutinn í borgarstjórn á sér heimildir eða
getur hann gert skattahækkanir skemmtilegar?
Gamanið búið
í Reykjavík