Morgunn - 01.06.1926, Page 85

M 0 11 G U N N
79
Lika hér á
landi.
hér er þaö almenningur. Og þegar eg leysi úr því meö einni
setningu, í hverju þetta sjónarmið er íólgið, legg eg ef til
vill fyrir yður gátu, sem ytiur finst erfitt að ráða: Það er
ekki til neitt land, þar sem beitt er jafnvægum refsingum;
það er ekki til neitt land, þar sem framdir eru jafnfáir
glæpir.“ „MikiS mætti til þess vinna“, segir Kamban á öðr-
um stað í ræðunni, ,,að ekki bólaði á brá'Sari lund eSa ríkari
hefndarhug í öðrum mannfélögum vorra tíma.“ „ITrottaskap-
urinn er veikleiki“, segir hann ennfremur. „Og þaö er ein
af hinum skelfilegu áhrifum ófriðarins, að sá hinn mjúki
máttur, sem nefndur er mildi, nú er rægður úr öllum áttum.“
Þaö er líka fariö aö rægja þennan mátt hér
á landi. Bn vér hyggjum, að sú tilraun
strandi á „eðlisgrunni“ íslendinga, því
lundarfari, sem aldirnar liafa fest með þeim. Dýrkun Ásatrú-
arinnar er afneitun mildinnar, livaö sem hún kann annars
að vera. Sama má scgja um þær kröfur til harðari refsinga,
sem fram hafa komið úr sömu áttinni eins og þessi dýrkun.
Alveg eins er um þá kröfu um „réttlæti“, laust frá skiln-
ingnum og mannúðinni, sem líka hefir komiö þaöan.
Og nú virSa lesendur vorir oss vonandi ofur-
lítinn útúrdúr á liægra veg. Nýlega liefir ver-
iö lialdið upp fyrir oss Kínverja nokkurum
sem óvenjulega vitrum manni. Sýnishorn þeirrar vizku eru
þau ummæli hans, að ekki ætti aö launa ilt meö góöu, lieldur
með réttlœti. Maðurinn, sem hampar Kínverjanum og rétt-
lætis-trú lians, virðist ekki hafa athugaö það, að vér menn-
irnir teygjum réttlætis-liugmyndina mikið meira en lirátt
skinn. „Réttlæti“ Móselaga var: auga fyrir auga og tönn
fyrir tönn. Viö „réttlæti“ Pariseanna höfum vér veriö sér-
staklega varaðir. Sú var tíðin, er það var „réttlæti“ að setja
vökustaura á börn, ef þau fór að syfja á kvöldin og unnu
slælega að tóvinnunni. Og sumir halda, að öllu „réttlæti"
sé fullnægt meö refsingum. Það er undur lítil leiðbeining
fyrir oss að vísa oss á „réttlætið“ eitt út af fyrir sig. En
Réttlætis-
teygjan.