Fréttablaðið - 10.11.2010, Blaðsíða 14

10. nóvember 2010 MIÐVIKUDAGUR
Álitsgerð forseta lagadeildar
Háskólans í Reykjavík
Þórður Gunnarsson, forseti laga-deildar Háskólans í Reykjavík,
ritaði grein í síðasta helgarblaði
Fréttablaðsins til að skýra nánar
álitsgerð sína fyrir slitastjórn
Glitnis banka hf. þess efnis að
íslenskir dómstólar séu illa í stakk
búnir til að leysa úr jafn flóknu og
umfangsmiklu máli og stefnt var
fyrir dóm í New York á hendur sjö
íslenskum aðilum. Jafnframt segir
forseti Lagadeildar HR að það sé
rangt hjá mér að hann hafi sagt að
íslenskir dómstólar geti ekki leyst
úr jafn viðamiklu skaðabótamáli
og hér um ræðir. Í niðurlagi grein-
ar sinnar lýsir forseti lagadeildar
HR vonbrigðum með að formaður
Lögmannafélagsins skuli ekki sjá
sér fært að taka undir þá ályktun
hans að íslenskir dómstólar séu illa
undir svona mál búnir af skipulags-
legum ástæðum og vegna fjárskorts
og undirmönnun.
Það er enginn ágreiningur á milli
formanns Lögmannafélagsins og
forseta Lagadeildar HR um fjölg-
un dómsmála á komandi misser-
um í tengslum við hrun bankanna.
Á þeim tíma sem forseti lagadeild-
ar ritar undir álitsgerð sína hafði
heildarmálum fyrir dómi ekki
fjölgað og þegar verið brugðist við
fyrirsjáanlegri aukningu mála frá
slitastjórnum með fjölgun dómara
í héraði.
Ég hef frá því snemmsumars
unnið náið með starfsmönnum
dómsmálaráðuneytisins, fulltrú-
um dómstólaráðs, Dómarafélags-
ins og Hæstaréttar, þar sem lagt
hefur verið mat á hvernig álag á
dómstólana muni aukast. Hefur
verið aflað upplýsinga frá slita-
stjórnum bankanna og sérstökum
saksóknara um fjölda mála, stærð
þeirra og hvenær líklegt væri að
málin komi til kasta dómstólanna.
Allt er þetta gert í þeim tilgangi að
stjórnvöld geti brugðist við auknu
álagi hjá dómstólum. Ástæðan er sú
að í stjórnarskrá Íslands og í mann-
réttindasáttmála Evrópu sem lög-
festur er á Íslandi eru ákvæði sem
kveða á um réttláta málsmeðferð
innan hæfilegs tíma.
Þótt fyrir liggi að fjölgun verði
á dómsmálum vegna slitameð-
ferðar bankanna er ekki hægt að
draga þá ályktun að fjölgun verði
í öðrum tegundum mála. Þó svo að
aukning eða eðli mála verði til þess
að hægist á meðferð dómsmála er
ekki þar með sagt að málsmeðferð
brjóti gegn framangreindum regl-
um stjórnarskrárinnar og MSE.
Með hliðsjón af framangreind-
um staðreyndum er undarlegt að
forseti lagadeildar HR skuli draga
þá ályktun að íslenskir dómstólar
séu illa í stakk búnir til að leysa
úr skaðabótamáli slitastjórnarinn-
ar gegn sjömenningunum. Virðist
forseti lagadeildar HR hvorki vita
hvað hefur verið gert til þess að
bregðast við fyrirsjáanlegri aukn-
ingu mála né hvað stjórnvöld hyggj-
ast gera ef hætta er á að málin
dragist um of á langinn.
Forseti lagadeildar HR telur það
rangt hjá mér að hann hafi sagt
í áliti sínu að íslenskir dómstól-
ar „geti ekki“ leyst mál af þess-
ari stærðargráðu. Hér er hártog-
un um hárfína merkingu orða sem
skiptir engu máli í umræðunni. Í
mínum huga er lítill munur á því
í þessu samhengi að „vera illa í
stakk búinn“ og „geta ekki“ leyst
úr málum. Þegar lesin er álitsgerð
forseta lagadeildar HR í heild sinni
verður hún ekki skilin öðru vísi en
svo að íslenskir dómstólar séu ekki
færir um að leysa úr svona flóknu
og umfangsmiklu máli af skipu-
lagslegum ástæðum og vegna fjár-
skorts og undirmönnunar.
Ekki veit ég hver tilgangur slita-
stjórnarinnar var með því að leita
álits forseta lagadeildar HR um
stöðu dómstólanna og getu þeirra
til að leysa úr flóknum og umfangs-
miklum málum. Mér vitanlega
hefur forseti lagadeildar HR ekki
flutt eitt einasta dómsmál svo árum
skiptir eða stundað rannsóknir á
stöðu dómstóla og getu þeirra til
að leysa úr málum. Þó má ætla að
forseti lagadeildar viti, eins og allir
aðrir sem stundað hafa lögfræði-
störf og kennslu, að málshraði fyrir
íslenskum dómtólum er meiri en í
þeim réttarríkjum sem við berum
okkur saman við. Ekki er ástæða til
að ætla að málshraði breytist eins
og hendi sé veifað án þess að við
því verði brugðist eða málsmeðferð
verði ekki jafnvönduð og áður.
Þar sem ég tel álit forseta laga-
deildar HR rangt þótti mér rétt
og skylt sem starfsmanni og þjóni
íslenska réttarkerfisins að and-
mæla því með yfirlýsingu. Skiptir
þá engu máli að ég hafði áður unnið
fyrir slitastjórn Glitnis banka hf.
enda þau störf ótengd efni yfirlýs-
ingar minnar. Ég veit ekki hvað
slitastjórninni og forseta lagadeild-
ar HR gekk til með því að leggja
fram þetta álit sem er til þess fall-
ið að rýra traust og trúverðugleika
íslenskra dómstóla úti í hinum
stóra heimi að ófyrirsynju. Ef
slitastjórnin virkilega trúir því að
íslenskir dómstólar séu illa í stakk
búnir til að leysa úr þessu flókna
og umfangsmikla skaðabótamáli
af skipulagslegum ástæðum og
vegna fjárskorts og undirmönn-
unar verður að teljast undarlegt
að hún hyggist leggja fyrir Hér-
aðsdóm Reykjavíkur önnur flókin
og umfangsmikil ágreiningsmál
sem komið hafa upp í tengslum við
slitameðferðina í stað þess að leita
úrlausna hjá dómstólum erlendis.
Það kann vel að vera að einhver
haldgóð rök standi til málshöfðun-
ar slitastjórnar á hendur þessum
íslensku mönnum úti í New York.
Ég skal ekkert um það segja en þau
rök að íslenskir dómstólar séu illa
í stakk búnir til að leysa úr málinu
standast ekki skoðun.
Dómsmál
Brynjar
Níelsson
formaður Lögmanna-
félags Íslands
Þar sem ég tel álit forseta lagadeildar HR
rangt þótti mér rétt og skylt sem starfsmanni
og þjóni íslenska réttarkerfisins að andmæla því með
yfirlýsingu.
BLÁI HRINGURINN
ALÞJÓÐADAGUR UM SYKURSÝKI
14.NÓVEMBER
KAUPUM HRINGINN
TIL STYRKTAR
SAMTÖKUM
SYKURSJÚKRA
FÆST Í ÖLLUM APÓTEKUM
FRÉTTIR VIÐSKIPTI ÍÞRÓTTIR LÍFIÐ UMRÆÐAN
MÁ BJÓÐA YKKUR MEIRI VÍSI?
Deildu Vísi með öðrum. Þeir sem
setja „like“ við Vísi á Facebook geta
unnið óvænta vinninga í hverri viku.