19. júní - 19.06.1957, Blaðsíða 37

LlNEY JÖHANNESDÖTTIR:
Hið tvíþætta hlutverk konunnar
I.
t hvert sinn, er ég legg frá mér blað eða bók,
þar sem konur eru hæddar eða lítils virtar, kenni
ég sársauka, og því meiri, ef hvort tveggja virðist
vera réttmætt.
Bót er að, ef um fyrri alda bókmenntir er að
ræða. Auðveldara er að sannfærast um, að nútíma-
konan, frjálsa og óháða, hafi með aukinni mennt-
un og sjálfsgagnrýni kollvarpað grundvellinum
fyrir biturri hæðni, er hofróður og heimasætur
fyrri tíðar urðu að sætta sig við.
akrinum og hálfnakinn erfiðismaður, sem aldrei
eigi málungi matar, séu vissulega nær því að vera
hin sanna — hin raunverulega ásýnd Indlands.
Víst er um það, að hungurvofan og fátæktin
hafa löngum varpað dimmum skugga á líf ind-
verskrar alþýðu. En nú bjarmar af degi, og stór-
stígar framkvæmdir þessi fyrstu níu ár hins sjálf-
stæða sambandslýðveldis hafa fært fólkinu heim
sanninn um það, að ok örbirgðarinnar sé því ekki
áskapað.
Eitt kvöld fórum við hjónin í útileikhús í Delhi.
Umhverfis áhorfendasvæðið var slegið sterklitum
tjöldum og limrík tré uxu milli bekkjaraðanna, svo
að lauf þeirra nam saman yfir höfði manns. Áður
en skemmtunin hófst, sat ég og horfði á stjörnurn-
ar tindra gegn um laufið og hlustaði á léttan og
ljúfan klið, sem barst að eyrum. Loksins var tjald-
ið dregið frá og hópur dansfólks kom inn á sviðið.
Þeim fylgdi hinn þýði kliður, er var úr silfurbjöll-
um, sem það bar á öklaspöngum.
Ég vona, að sá fagri og draumkenndi blær, sem
hvíldi yfir þeirri kvöldstund, verði mér lengur í
minni en kveinandi betlarinn, er ég renni huga til
þess eftirminnilega tíma, sem ég fékk að dvelja á
Indlandi.
Vissulega eru tímarnir breyttir. Samt sem áður
eru enn þann dag í dag milljónir kvenna á jörð-
inni kúgaðar og lítilsvirtar, og ýmiss konar mein-
semdum, er hrjáð hafa mannkynið öld eftir öld, er
viðhaldið í menningarþjóðfélögum, og verða án
efa seint upprættar að fullu.
Hinn gamli tími hefur jafnan átt talsmenn, er
starað hafa í fyrirlitningu á framþróunina, liróp-
að ásakandi að hinum nýja tíma, að hann kippi
undan traustum hornstoðum og skeyti ekki um,
þótt allt hrynji. Einstöku sinnum væri ef til vill
full þörf að hlusta augnablik á rödd hans. En þró-
unin þolir enga bið. Það, sem á að hrynja, hryn-
ur, og nýjum stoðum er skotið undir, ef þær gömlu
hverfa eða falla fúnar um sjálfar sig.
Konan i dag tilheyrir hinum nýja tima. Hvar
sem augum er rennt yfir heimsbyggðina, má eygja,
að hún er í sókn til frelsis og jafnréttis. Árin munu
líða, áður en konur allra landa hrista af sér hlekki
ófrelsis og vanþekkingar, en eldurinn hefur verið
kveiktur í hjörtum þeirra, og hann verður ekki
slökktur.
Þar sem konan á að heita frjáls og jafnrétthá
karlmönnum, rekst hún á þann vegg, er seint
gengur að brjóta skörð í — vegg hins vanabundna
skilningsleysis beggja kynja. Erfiðlega gengur að
ná því takmarki, að liún sem sjálfstæður, óháður
aðili taki sinn þátt í atvinnu- og þjóðfélagslífi við
hlið karlmannsins. Miklir andans menn hafa hvað
eftir annað brýnt raust sína fyrir frelsi konunn-
ar. Þeir hafa gert veruleikann svo ljósan, að sann-
leikurinn varð ekki dulinn, andsvör öll hefðu því
átt að detta máttlaus niður. Hinn gamli tími mald-
ar alltaf i móinn, er byltingar- og breytingatímar
ganga yfir þjóðfélögin. Háværum andmælum mátti
búast við, er það skeði, að konur tóku að vinna
utan heimila sinna í stórum stíl og heimilishættir
allir að breytast. Fyrir iðnbvltinguna var algengt,
19. JtJNl
35