19. júní - 19.06.1963, Blaðsíða 15

börn eiga í hlut, það er eitt af mörgum; sum börn
eru betur komin í fóstri eða í stofnun.
4. Er líklegt, að barnlaus hjón, sem ættleiða
barn vegna ýmissa hjúskaparvandkvæða og ef til
vill yfirvofandi skilnaðar, séu heppilegir uppal-
endur?
Ekki nær nokkurri átt að láta kjörbarn til
hjóna, þegar svo stendur á. Barnlaus hjón vilja
stundum taka kjörbarn af því, að hjónaband
þeirra er að fara út um þúfur, ganga þau, — eða
annað hvort þeirra — með þá grillu, að barnið
muni bæta sambúð þeirra og bjarga hjónaband-
inu. En þetta eru nær ávallt tálvonir og þetta við-
horf þeirra er barninu mjög óhagstætt. Barnið
má með engu móti verða fórnardýr við tilraunir
þeirra til þess að bjarga misheppnuðu hjónabandi.
Slíkum hjónum ganga ekki réttar hvatir til þess
að taka kjörbarn, heldur gera þau eigingjarnar
og ósanngjarnar kröfur til barnsins. Þau munu
brátt komast að því, að barnið megnar ekki að
bæta samlíf þeirra, þau verða fyrir vonbrigðum
af því, og getur þetta leitt til þess, að þau verða
því meira eða minna fráhverf, og nýtur barnið
þá ekki lengur hjá þeim þess ástríkis og örygg-
is, sem það þarfnast. Stundum endar slíkt hjóna-
band með skilnaði.
Ein sú meginkrafa, sem gera verður til væntan-
legra kjörforeldra, er, að hjónaband þeirra sé
traust og gott. Eins verða hjónin að vera sam-
mála og samtaka um að taka kjörbarn.
Sem sagt, ef hvatir hjóna til þess að taka kjör-
barn eru þær að gera tilraun til þess að bjarga
misheppnuðu hjónabandi, kemur ekki til' mála að
fá þeim kjörbörn í hendur. Nær ávallt gera þau sér
allt far um að dylja ættleiðingarmiðlarann þessar-
ar ástæðu, en náin athugun hans á högum þeirra
og hvötum leiðir oftast viðhorf þeirra í ljós, svo að
unnt er að forðast slík mistök.
5. Viljið þér nefna einhver önnur atriði sem þér
teljið að hafa beri sérstaklega í huga í sambandi
við ættleiðingar?
Brýn nauðsyn er á því, að undirbúa ættleið-
ingar miklu rækilegar en nú er gert hér á landi.
Árangur ættleiðingar sem uppeldisúrræðis veltur
mjög á því, hvernig undirbúningi hennar er hátt-
að. Margs konar vandasamar athuganir og rann-
sóknir þurfa að réttu lagi að fara fram, áður en
hún er fullákveðin. Ef lítt er vandað til þessa
starfs og á því er mikið handahóf, verða við ætt-
leiðingar mörg mistök, sem valda ógæfu og óham-
ingju öllum, sem hlut eiga að máli: kynforeldri,
kjörforeldrum og síðast en ekki sízt kjörbörnun-
um, en ættleiðingin á framar öllu að stuðla að
þroska þeirra og lífshamingju. Ef nógu vel er
vandað til undirbúnings ættleiðingarinnar, má
forðast flest slík mistök og draga mjög úr áhættu
þeirri, sem henni eru samfara. Sérmenntað starfs-
lið þarf að hafa þessa rannsókn á hendi, en hún
varðar þrjá aðila: foreldra barnsins, sérstaklega
móður þess, barnið sjálft og væntanlega kjörfor-
eldra þess. Móðurinni verður að koma til skilnings
á aðstæðum sínum, svo að hún geti tekið ákvörðun,
sem heillaríkust er henni og barninu. í öðru lagi
verður að reyna að ganga úr skugga um, hvort
barnið er heilbrigt á sál og líkama. í þriðja lagi
verður að ráða í með nokkurri vissu, hvernig
hjón þau, sem um ræðir, munu reynast sem kjör-
foreldrar og veita þeim stundum ýmsa aðstoð og
leiðbeiningar, einkum fyrst í stað.
Stefna ber að því nú þegar, að sérfrótt starfs-
lið taki alla ættleiðingarmiðlun í sínar hendur.
Samstarfshópur þessi yrði skipaður minnst þrem-
ur mönnum: Sérmenntuðum ármanni eða árkonu
(social worker) í ættleiðingarmálum, geðlækni,
helzt barnageðlækni, og barnasálfræðingi. Þetta
gæti annað hvort verið sjálfstæð stofnun eða deild
í annarri stofnun eða stofnunum, svo sem barna-
verndarnefnd Reykjavíkur eða Mæðrastyrksnefnd
Reykjavíkur. Nær helmingur allra ættleiðinga
kemur til umsagnar barnaverndarnefndar Reykja-
víkur, en tala ættleiddra barna var hér á landi
105 til jafnaðar á árunum 1959—1961. Væri því
vel til fallið að barnaverndarnefnd höfuðstaðarins
riði á vaðið og gerði þegar ráðstafanir til þess að
fá í þjónustu sína sérfróðan mann (social work-
er) um ættleiðingarmiðhin. Gæti hann jafnframt
verið öðrum barnaverndarnefndum, a.m.k. hér
suðvestanlands til ráðuneytis. Á þennan hátt,
fengist reynsla um ættleiðingarmiðlun, sem yrði
til mikils stuðnings við að finna þessu máli sem
hentugasta skipun í framtíðinni.
Sigríður Hjálmarsdóttir:
STAKA
Vetrarkvíði víkúr senn
Vakna úr hýði stráin
vorið býður okkur enn
út i viðan bláinn.
19. JÚNÍ
13