19. júní - 19.06.1963, Blaðsíða 34

en á sumrin vann ég heima, þ.e.a.s. fyrstu náms-
árin“.
Þetta eru útvegsjarðir þarna suðiur með sjó,
er ekki svo, og því nóg að starfa?
„Já, þá voru víðast hvar stundaðir róðrar með
búskapnum. A þeim tíma voru frystihúsin ekki
komin og því erfiðara að koma aflanum í verð
og einnig minna um vinnu. Nú sækja allir nær
ótakmarkaða vinnu í frystihúsin en hafa búskap-
inn frekar í hjáverkum“.
Þú hefur ef til vill stundað sjóinn á meðan þú
vannst heima?
,,Eg kom á sjó, en ekki til að afla tekna, ein-
göngu til gamans. Að róa í góðu veðri er með
því skemmtilegasta, sem ég veit“.
En vinnan með náminu?
„Ýmis konar störf. Eftir að ég kom í Háskólann,
vann ég nokkra mánuði hér á Keldum og eins
vann ég hér eitt ár eftir að ég lauk prófi“.
Hvemig hófst svo framhaldsnámið?
„Árið 1957 hlaut ég styrk frá Heilbrigðisstofn-
un Sameinuðu þjóðanna. Á þessum styrk fór ég
til Englands og dvaldist þar 3 mánuði, þaðan til
Bandaríkjanna að kynna mér rannsóknir á mænu-
sóttarveirum við ýmsar tilraunastöðvar. í árs-
byrjun 1958 réðst ég á spítala í New York og ætlaði
að vera þar „kandídatsárið“. Ég var þar þó ekki
árið út, því um haustið fékk ég styrk úr Vísinda-
sjóði til náms í veirufræði. Fór ég til Yale há-
skóla í sept. 1958 og var þar fram í maí 1960. Þá
hóf ég starfið hér á Keldum og hefi verið hér
síðan“.
I hverju er svo starfið hér á Keldum aðallcga
fólgið?
„Tilraunastöðin hér er fyrst og fremst ætluð
til rannsókna á dýrasjúkdómum. Þetta er þó eini
staðurinn hér á landi, þar sem aðstæður eru góð-
ar til veirurannsókna og hefur svo farið, að rann-
sóknir á mannasjúkdómum hafa vaxið, þótt auð-
vitað fari mestur hluti tímans til dýrasjúkdóma-
rannsókna. Sjúkrahúsin og héraðslæknar senda
oft til okkar sýni, sem við reynum að rannsaka.
Má eiginlega flokka það starf í þrennt. í fyrsta
lagi reynum við að rækta veirur frá sjúklingum,
sem grunaðir eru um að hafa ákveðna sjúkdóma,
t.d. mænusótt, influenzur eða heilabólgur. í öðru
lagi reynum við að greina þær veirur, sem vaxa
og finna hvaða tegund þær tilheyra. í þriðja lagi
er svo reynt að athuga nánar, ef fram koma nýir
stofnar. Þannig hefur visnu-veiran úr sjúkum
kindum verið rannsökuð mikið um árabil og
kemur æ betur í ljós, að þar er mjög merkileg
veira á ferðinni“.
Nýir stofnar? Ég tók eftir að þú talaðir um
heilabólgur, eru ef til vill til margir stofnar af
veirum, sem valda heilabólgum?
„Já, veirur skiptast í ætthvíslir, tegundir og
undirtegundir eins og annað lifandi og eru sífellt
að finnast ný afbrigði“.
Eru það afbrigði, sem eru að myndast?
„Já, stundum er það, en aðallega er þó um að
ræða veirur, sem ekki tókst að rækta áður. Með
nýrri tækni hefur veiru-rannsóknum fleygt fram
á seinni árum. Veirufræði er ung fræðigrein, þótt
veiusjúkdómar hafi fylgt mannkyninu meir en
2000 ár svo vitað sé. Um síðustu aldamót fundust
fyrstu sannanir þess, að veirur valdi dýra- og
mannasjúkdómum. Um 1930 tókst vísindamönnum
að sýkja smádýr með veirum og bætti það mjög
allar aðstæður til veirurannsókna frá því sem áð-
ur hafði verið. Um 1950 má segja að orðið hafi
gerbylting á sviði veirurannsókna. Þá tókst að
finna aðferð til þess að rækta mænusóttarveirur
og með því var lagður grundvöllur að bólusetn-
ingu gegn mænusótt. Sú ræktunaraðferð, sem þá
fannst, hefur orðið til þess að auðvelda mjög leit-
ina að nýjum veirum. Er nú auðvelt að rækta
margar veirur, sem áður voru óþekktar og rann-
saka sjúkdóma, sem menn vissu áður næsta lítið
um“.
Það væri fróðlegt að heyra nöfn á einhverjum
algengustu veirusjúkdómunum.
„Þeir eru margir, t.d. mænusótt, heilabólgur,
heilahimnubólgur, hettusótt, mislingar, rauðir
hundar, influenzur, ýmis kvef og lungnabóigur11.
Þú minntist á bólusetningu áðan.
„Við sjáum ekki um neinar bólusetningar hér,
nema gegn dýrasjúkdómum. Þegar Asíu-innflu-
enzan kom var að vísu framleitt bóluefni hér, af
því að stofninn var nýr og hvergi hægt að fá bólu-
efni keypt. Slík framleiðsla er þó bæði erfið og dýr
og er mun hagkvæmara að kaupa influenzubólu-
efnið hjá stærri lyfjaverksmiðjum, þegar það er
hægt“.
Eitthvað varst þú þó viðriðin mislingabólusetn-
ingu s.I. sumar, ef ég man rétt?
„Það var um að ræða tilraun, sem framkvæmd
var á vegum Heilbrigðisstofnunar Sameinuðu
þjóðanna í 6 löndum í senn. Beðið var um leyfi
heilbrigðisyfirvaldanna til þess að framkvæma
32
19. JÚNÍ