19. júní - 19.06.1975, Qupperneq 14

Svipmyndir
úr snmarlondnm
cítir •lón Jónsson. jarófræóing
Okkur íslendingum er nokkuð gjamt til að fyllast
vandlætingu, ef við hittum fyrir fólk, sem lítið veit
um okkar land, og telja slíkt bera vott um fáfræði,
en okkur hættir jafnframt til að gleyma að spyrja
okkur sjálf, hvað við vitum um önnur lönd og aðrar
þjóðir. Þegar um það er að ræða, tökum við oftast
mið af því, sem við vitum um stóru löndin í stað þess
að miða við þau lönd og ríki, sem eru sambærileg
við okkur að stærð eða fólksfjölda. Það virðist vera
eitt af því erfiðasta, sem kemur fyrir þann, sem er
lítill, að gera sér ljóst og viðurkenna sína eigin smæð.
I því erum við síður en svo nokkur undantekning.
Ég skal fúslega viðurkenna, þegar ég fór fyrst til
starfa í Mið-Ameríku á vegum Sameinuðu þjóðanna,
að þekking mín á þeim löndum var ekki miklu meiri
en það, að ég gæti talið þau upp, vissi, að þar voru
eldfjöll mörg og þar var töluð spænska.
Þessi lönd eru í flokki þeirra, sem gjaman em
nefnd þróunarlönd og ýmsum hættir til að líta nið-
ur á af þeim sökum, enda þótt aldrei sé skilgreint,
hvað þróun er. Væri það gert, er óvíst, að niður-
staðan yrði „þróuðu“ löndunum eins hagstæð og
við hyggjum.
Oftast virðist sú merking lögð í orðið þróunarlönd,
að það séu lönd, sem tæknilega séð em á eftir, og
þurfi þess vegna hjálpar við, og er gengið út frá,
að tæknin sé það allsherjar undrameðal, sem allan
vanda muni leysa. Ymsir em nú famir að átta sig
á, að sú niðurstaða er vægast sagt hæpin.
Þau lönd, sem hér verður nokkuð fjallað um, em
norðan frá talið þessi: Guatemala, Honduras, E1
Salvador, Nicaragua, Costa Rica og Panama. Spjall
þetta nær þó ekki til Honduras eða Panama, þvi
að þau lönd þekki ég ekki af eigin reynslu.
%
Öll ná þessi lönd frá hafi til hafs, að E1 Salvador
undanskildu, en það land á strönd aðeins að Kyrra-
hafi og er minnst þessara landa, aðeins 21.393 km2,
en jafnframt þéttbýlast þeirra allra, nú með nær
þrjár miljónir íbúa.
Öll eru þessi lönd innan marka hitabeltisins, og
þess vegna er þar sumar allan ársins hring. Árið
skiptist hins vegar í regntima og þurrkatima, sem
stendur frá því sem næst miðjum október til loka
maí. Ekki eru þessi mörk þó jafnskýrt afmörkuð í
löndunum öllum. Ekki má heldur skilja það svo, að á
regntimanum sé stöðug úrkoma. Yfirleitt rignir á
nóttunni og síðari hluta dags, oftast í skúmm og
með sólskini á milli. Hitastig er fyrst og fremst háð
hæð yfir sjó. Á láglendi er meðalhiti ársins víðast
um eða yfir 25 °C. 1 Managua, höfuðborg Nicaragua,
sem er að mestu í 50—100 metra ‘hæð yfir sjó, er
meðalhiti ársins 27°C. Menn verða þó ekki eins
mikið varir við þennan háa hita og ætla má, því
að næstum aldrei er alveg logn, heldur þægileg gola,
sem svalar og heldur fljúgandi skordýmm frá, en
af þeim er mikið. Það rignir í logni og oft geysilega.
Það er engu meira líkt en staðið væri undir góðri
sturtu, en regnið er hlýtt og veldur ekki óþægindum.
Það vill þó til, að þétt úðarigning geti haldist stöðugt,
jafnvel nokkra daga. Þetta nefna heimamenn tem-
poral, og er það fremur óþægilegt. Geta menn gert sér
hugmynd um það, þegar þess er gætt, að loftið er
rakamettað, þéttur regnúði, svo að drýpur af hverju
blaði og strái, í um 30°C. Ekki kom þetta þó nema
einu sinni fyrir á þeim tíma, sem ég dvaldist í Mið-
Ameriku. Uppi á hálendinu er víðast hvar dýrðlegt
loftslag, hvorki of heitt né of kalt. Á þurrkatímanum
skrælnar allt, sem skrælnað getur og ekki nær til
12
19. JÚNÍ