19. júní


19. júní - 19.06.1975, Page 17

19. júní - 19.06.1975, Page 17
löndum, og ógleymanlegt verður það hverjum þeim, er séð hefur risavaxnar eldkeilur standa upp úr þokuhafi, sem morgunsólin gerir að gullinni ábreiðu. Ef til vill er náttúrufegurð hvergi meiri en í Guate- mala, og margir þeir, er víða hafa farið, telja Atitlan vatnið og umhverfi þess meðal fegurstu staða á vorri jörð. Þjóðimar, sem þessi lönd byggja, eru að mestu leyti blandfólk milli indíána og hvítra manna, eink- um spánverja, en í Guatemala er talið, að séu um 11/2 miljón indíána, og í sumum hémðum em um og yfir 80% íbúanna hreinir indiánar. Hópar indíána lifa ennþá á afskekktum svæðum svipað því og þeir gerðu, áður en hvítir menn komu til sögunnar. Þeir virðast una við sitt og lítt sækjast eftir samskiptum við hvíta menn og menningu þeirra, og skal þeim það vissulega ekki láð. Þegar gullgráðugir spænskir ævintýramenn geyst- ust inn í þessi lönd, strax eftir að þau fundust 1492, hittu þeir fyrir þjóðir eða öllu heldur þjóðflokka, sem þá þegar höfðu átt sína hámenningu. 1 þeim löndum, sem hér er um að ræða sýnist það hafa verið nokkuð sundurleitir hópar, sem höfðu ekki alltaf friðsamleg samskipti hver við annan og mynduðu ekki samfellda rikisheild. Þess vegna urðu þeir til- tölulega auðveld bráð fyrir grimma óvini með vopn og annan útbúnað, sem voru algerlega framandi lý'rir indíánum. Engin miskunn var sýnd og svikum beitt eftir fremsta megni. Sú saga er öll svo ljót, að fara verður alla leið fram til okkar eigin tíma með þeirra stórkostlegu tækni í mannránum, manndráp- um og morðum á alsaklausu fólki til þess að finna eitthvað svipað. Játað skal, að einstaka maður meðal spánverjanna revndi að milda framferðið gegn indí- ánunum, en fæstir spánverjanna munu hafa orðið ellidauðir. Gott dæmi, og eitt af þeim fáu, um saklaust gull- hungur þessara manna er til frá Nicaragua. Þar var og er virk mikil eldstöð, sem Masaya er nefnd, og fræg er meðal eldfjallafræðinga. Þar munu evrópu- menn fyrst hafa augum litið glóandi hrauntjöm í botni gígsins. Það var einn vel metinn kirkjunnar þjónn, sem taldi, að þarna væri um bráðið gull að ræða, og þar eð hann virðist hafa haft nokkum áhuga einnig fyrir hinum valta veraldarauði, taldi hann sjálfsagt að reyna að ná nokkra af þeirri gnægð, sem í gígnum var. Með einhverjum tilfæringum tókst að ná sýni úr hrauntjöminni, en ekki reyndist það gull vera, þegar upp kom. Þætti mér ekki ólíklegt, að guðsmaðurinn hafi kennt honum „í Indíánakona í Gnalemala. (Ljósm. Vala Jónsdóttir) neðra“ um slík vélabrögð. Þessi urðu málalokin, en tiltæki karls er þó áhugavert, vegna þess að vafa- lítið er þetta í fyrsta sinn, sem sýni er tekið úr virkri hrauntjörn, og efnagreiningin sú fyrsta, sem gerð er á hrauni í Vesturálfu. Saga Mið-Ameríku, eftir að Spánverjar höfðu brot- ist þar til valda, verður ekki rakin hér. Geta má þess, að þau lýstu yfir sjálfstæði 1821 og mynduðu fyrst eftir það eins konar sambandsríki. Síðar liðað- ist það sundur og hefur gengið á ýmsu um stjómar- far og gerir svo enn. Hefur i sumum löndunum ýmist verið algert einræði eða eitthvert málamyndalýðræði. Hvað lýðræði snertir, sýnist Costa Rica hafa náð lengst, enda hefur það land engan her. Stéttaskipting er ákaflega mikil og mestur auður og atvinnutæki í fárra manna höndum. Sagt er, að einar fjórtán fjöl- skyldur eigi nær allar jarðeignir í E1 Salvador. Stór- bændur þess lands era kaffibændur, sem sumir hverj- ir hafa nokkur þúsund landsela, sem vinna fyrir þá, búa í strákofum og hafa smálandskika, sem þeir 19. jtjní 15

x

19. júní

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: 19. júní
https://timarit.is/publication/671

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.