19. júní - 19.06.1979, Side 30

Unglingurinn getur orðið mjög
áhugasamur um að ávinna sér
hylli, en honum hættir líka til að
vera of hræðslugjarn og smá-
munasamur, og sjálfsvirðing hans
er komin undir annarra mati
fremur en eigin mati hans á sér og
sínum gerðum. Oft er ungling-
urinn kvíðinn og finnst sjálfstæði í
athöfnum of áhættusamt, því að
mistök og villur eru hættulegar.
Lýðræðislega formið
Hér er markmið foreldris að
hjálpa barninu að læra að verða
sjálfstætt, að treysta eigin dóm-
greind og nota hana til að leysa
vandamál. Tjáskiptin á heimilinu
eru gagnkvæm með því að bæði
foreldri og barn gefa og fá upplýs-
ingar, og hvor aðili hlustar á
sjónarmið hins. Foreldrið hefur þá
ábyrgð að setja ákveðin mörk í
uppeldinu og framfylgja þeim af
festu, en þó hlýju. Ennfremur að
íhuga mismunandi gerðir og af-
leiðingar þeirra með unglingnum
og leyfa honum að taka ákvarðanir
á grundvelli fenginna upplýsinga.
A þennan hátt ætti barnið að læra
af eigin reynslu, en ekki fyrir umb-
un eða refsingu frá foreldrum. Það
er ekki reynt að forðast að vera
ósammála, en takmarkið er sam-
komulag og gagnkvæm ánægja.
Foreldrarnir spyrja um skoðun
barnsins, hvað það vilji helst, og
um hugmyndir þess um afleiðingar
ákveðinna gerða.
Langtima afleiðingar af svona
uppeldi geta orðið þær, að barnið
lærir að taka ákvarðanir með því
að nota eigin dómgreind og upp-
lýsingar frá öðrum til að komast að
niðurstöðu um, hvað sé heppileg-
ast að gera. Það þorir að taka þá
áhættu að reyna eitthvað nýtt, án
þess að hræðast mistök. Um leið og
barnið treystir eigin dómgreind,
lærir það að sjá rétt annarra og
skilja tilfinningar og hugmyndir
Þeirra- J.M.G.
Umhverfi
hinnar íslensku
fjölskyldu
Kristinn Ragnarsson, arkitekt:
28