19. júní - 19.06.1979, Qupperneq 57

um ofurlitla ást, hrindir hann
henni frá sér. Hann kann ekki
lengur önnur viðbrögð en þau að
bjóða fram beinharða peninga. En
Gunna hrækir á peningana hans.
Og svo koma afi og amma
skyndilega inn í þetta tómarúm
hamingjunnar. Þau geta ekki
heldur skotið rótum. Þeirra hlut-
skipti er að minna okkur á eitt-
hvað, sem var, en kemur aldrei til
baka. Hjá þeim finnur Gunna þá
blíðu og umhyggju, sem hana
hungrar eftir, og um stund hættir
tilveran að hanga i lausu lofti.
bessi þrjú verða eins konar ögrun
við ómanneskjulegt umhverfi sitt.
Þau eru æpandi mótsögn við það
líf, sem hrærist í þessu húsi.
En hvað er þá að? Höfundur
Stundarfriðs leitar ekki skýringa,
hann áfellist heldur engan, hann
reynir ekki að prédika né heldur
afmarka leikrit sitt við einhvern
ákveðinn þjóðfélagshóp. f fáum en
skýrum dráttum dregur hann upp
ttapurlega, en raunsanna mynd af
þeim lífsstil, sem þjóð okkar hefur
tamið sér á undanförnum áratug-
um og á eflaust meiri þátt í upp-
lausn þjóðfélagsins en nokkurn ór-
ar fyrir.
Ósjálfrátt beinast augu okkar að
foreldrunum, Haraldi og Ingunni.
Þetta er þó þeirra fjölskylda og
þeirra hús. Þau bera ábyrgð á
uppeldi barna sinna og þeim anda,
sem ríkir í húsi sínu. Það kemur
fram, að þau eru sér bæði meðvit-
andi um vandamál samfélagsins,
en „maður verður að lifa í þessu
Þjóðfélagi“, segir Haraldur á ein-
um stað. Maður verður að berast
Uteð straumnum, taka þátt í kapp-
hlaupinu, þar til allt um þrýtur og
heilsan bregzt. Hans hefðbundna
hlutverk er að ,,sjá fjölskyldunni
farborða“, sjá um að hún hafi nóg
að bíta og brenna og helzt meira en
það.
En Ingunn, hvert er hennar
hlutverk? Konan hefur verið sá
utöndull, sem lifið á heimilinu
hefursnúizt um. En Ingunn hafnar
Því hlutverki. „Konan verður að
Haraldur — amma.
njóta sín“, segir hún í símann. En
hvernig? Getur konan fundið lífs-
hamingjuna annars staðar, ef hún
nýtur sín engan veginn, þar sem
þörfin er mest, með börnum sín-
um? A sínu eigin heimili er hún
aðeins gestur. Börnin lúta ekki
hennar stjórn. Hún vill ekki bera
ábyrgð á þessu heimili. Samt fær
hún móðursýkiskast, þegar hún
finnur vanmátt sinn.
En megum við skella allri
skuldinni á Ingunni? Það er erfitt
að vera kona á okkar tímum. Hún
á í sífellu stríði við sjálfa sig og
umhverfi sitt. Það togast á í henni
fordómar genginna kynslóða og
viljinn til að rífa sig lausa. Hún er í
uppreisn gegn hinni eilífu kven-
ímynd, og hún hvorki vill né getur
gengið hina troðnu slóð.
Ingunn er óhamingjusöm þrátt
fyrir öll veraldargæði. Hún hefur
týnt sjálfri sér í krókastigum vel-
ferðarinnar og víkur sér undan því
að horfast í augu við sjálfa sig.
Kannski vildi hún aldrei ganga
þessa leið, en „maður verður að lifa
í þessu þjóðfélagi“. Henni líður illa
innan þessara köldu veggja, sem
heitir heimili. Hún vill gera allt
frekar en loka sig þar inni dag-
langt. Hún vill ekki standa við
eldhúsgluggann og horfa á lífið
streyma hjá. Hún vill vera þátt-
takandi í lífinu sjálf. Hún hefur
heyrt það sagt, að „konan verði að
njóta sín“ og þessi innantómu
slagorð hendir hún á lofti. Hún
veit ekki sjálf, hvað hún vill, vissi
jíað aldrei. En lífið, hvar er það?
Bryndís Schram.
55