19. júní

Ataaseq assigiiaat ilaat

19. júní - 19.06.1986, Qupperneq 7

19. júní - 19.06.1986, Qupperneq 7
Kona Þórarins, Unnur Ólafsdóttir, vinnur vaktavinnu og skiptast þau á að passa börnin þessa tvo eða þrjá eftir- ntiðdaga í viku. Unnur er veðurfræð- ingur og þeir sem þurfa að ná í Þórar- inn verða að minnsta að kosti að vita hvers dóttir hún er, því Þórarinn er ekki í símaskránni. Kvenrithöfundar hafa kvártað mikið yfir því að geta ekki sinnt skriftum fyrr en börnin eru uppkomin, enda eflaust fæstar átt jafn skilningsríkan maka og Þórarinn, en hvaða reynslu hefur hann af þessu, sem rithöfundur og uppalandi? Hann segist hafa komið sér upp ákveðnu næði, loki sig af og ef einhver kemur eða hringir lætur hann sem eng- inn sé heima. Þegar hann þurfi að gefa sig allan í ritstörfin, sé að leggja enda- punktinn á eitthvert verk, segist hann fara burt af heimilinu um tíma, í sam- ráði við fjölskylduna, t.d. í sumar- bústað út á land og vinna þar nótt sem dag „eins og brjálaður maður“. Aður en við snúum okkur að við- fangsefninu, hverju kvenréttindabar- áttan hafi komið til leiðar á s.l. 10-15 árum, berst talið að rithöfundum, og Þórarinn er spurður hvort hann kunni einhverja skýringu á því hvers vegna kvenrithöfundar eru jafn fáir og raun ber vitni oig hvort honum finnist ein- hver munur á viðfangsefnum rithöf- unda eftir kynjum. „Ég vil alls ekki flokka rithöfunda niður eftir því hvort þeir eru konur eða karlar, helst vil ég ekki vita hvort það eru konur eða karlar sem skrifa. Það er verið að tala um að karlar „dómin- eri“ bókmenntirnar hér á landi, konur eru alltaf að biðja um einhverja kvóta- skiptingu, en ef litið er á félagatal Rit- höfundasambandsins sést að mjög fáar konur starfa sem rithöfundar. Ég kann enga skýringu á því hvers vegna konur eru mun færri meðal rithöfunda en karlar, en ég held að það sé slæmt fyrir konur að mæta alltaf til leiks með þennan barlóm um að þær séu mis- skildar og illa farið með þær. f fyrsta lagi er þetta leiðinlegt röfl og svo finnst manni að margar konur séu farnar að heimta viðurkenningu og athygli út á eitthvað sem ekkert er í varið. Hver einasti listamaður verður bara með IEg mundi aldrei segja um kon- una mína „þetta er maburinn minn“ þó hún sé auðvitað mað- urinn minn! einhverjum ráðum að sanna gildi sitt, og það getur vel verið erfiðara að gera það ef maður er kona. En sá sem ætlar að verða rithöfundur eða skáld, hann verður að brjótast áfram, koma sér á framfæri, heimta sinn tíma og sinn frið. Og svo verður bara að koma í Ijós hve fólki er mikil alvara með þessu." - Það liefur mikið verið talað um hreytingu á stuðu kvenna á undan- förnum árum. Hvað með karlmenn? Hafa þeir fengið eitthvað út úr þessu? „Ég held það sé að mörgu leyti ntikill ávinningur fyrir þá, ef málin eru tekin alvarlega. Þeir kynnast ntörgum hlutum sent þeir hefðu ekki átt kost á annars. En margir karlmenn hafa lent í voðalega mikilli klemmu, margir vilja taka þátt í þessu, en eiga þess ekki kost eins og þjóðfélagið er uppbyggt, og þeir neyðast því til að fara alveg út á vinnumarkaðinn, sumir vilja reyndar ekkert annað. En ég Iteld, að jafnréttisbarátta kynjanna, ef hún cr rétt rekin, eigi að leiða af sér bæði karl- og kvenfrelsi. Ég legg ákaf- lega mikla áherslu á að orðiö maður tákpar í íslensku bæði karl og kona, og finnst leiðinlegt þegar þingmenn Kvennalistans kalla sig þingkonur. Samkvæmt íslenskri málvenju táknar orðið maður bara manneskja og svo notum við oröin karl og kona til aögreiningar. Aukamerkingin karl- maður er þó reyndar til í orðinu maður eins og t.d. í bókartitlinum „Maður og kona“ og eíns getur kona sagt „þetta er maðurinn minn“, en ég mundi aldrei segja um konuna mína „þetta er mað- urinn minn“, þó hún sé auðvitað ntað- urinn nrinn!“ - Hvaiða breytingar á lilutverkuni kynjanna finnst þér uöullcga hafa átt sér stað á undanförnuni áratugum? „Þetta hefur gjörbreyst á síðustu 15-20 árum. Hérna um daginn rakst ég t.d. fyrir tilviljun á eintak af Vik- unni frá '63, þar voru bréf frá konum í Póstinum þar sent þær voru að kvarta yfir mönnum sínum. í bréfunum kont m.a. fram sem sjálfsagður hlutur að um leið og kona gifti sig, fór hún heim, hætti að vinna og settist í helgan stein. Giftingin táknaði það að íbúö var keypt eða tekin á leigu, konan fór I Slœmt Jyrir konurað mœta alltaf I til leiks með þennan barlóm um I að þœr séu misskildar og illa I Jarið með þcer. þangað og beið eftir því að eiga börn eða eitthvað þess háttar. Þetta er nátt- úrlega ekki svona núna. Þessi breyting gerist með okkar kynslóð, þetta er ein afleiðing af mannréttinda- og jafnrétt- isbaráttu sem rekja má til ýmissa afla sem kennd eru við 1968. Sjálfur er ég ekki alinn upp við jafnrétti, ekkert frekar en flestir aðrir á þeim tíma. Þá var það bara hið eðlilega fyrirkomulag að konan sæi alveg um húsmóðurstörf- in, þetta átti bara að vera svona. Ef ég hugsa hvernig þetta var með mig sjálfan, þá þótti það alvegsjálfsagt mál þegar við konan mín hófum sam- búð og giftum okkur að verkaskipting ætti að vera jöfn og enginn munur ætti að vera á karli og konu eftir verkefn- um. Ég nrinnist þess ekki að það hafi nokkru sinni verið nefnt sem vanda- mál að ágreiningur væri um verka- skiptingu innan heimilisins. En ef ég fer aftar í tímann, þegar ég var um 15 ára gamall, þá hefði þetta litið öðruvísi viö. Ef einhver hefði sagt við ntig að ég Viðtal: Valgerður Jónsdóttir yrði farinn að þvo bleyjur og elda mat eftir 8 ár hefði mér þótt það fáránlegt og allískyggilegar framtíöarhorfur. Við stóðum alveg jafnfætis ég og konan mín þegar við hófum sambúð, við vorunt bæði í námi, kunnunt bæði lítið í eldamennsku, ég kunni að spæla egg og búa til poppkorn, hún kunni að sjóða fisk og kartöflur. Við keyptum okkur kokkabók ogbyrjuðum að elda. Þetta er nefnilega enginn vandi, nraður þarf bara að vera læs.“ IVinnuframlag kvenna hefur ein- hvem veginn gufað upp, það sem einn vann fyrir áður vinna tveir fyrir í dag. 7
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90

x

19. júní

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: 19. júní
https://timarit.is/publication/671

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.