19. júní - 19.06.1993, Blaðsíða 6

6
2. TBL.1993
Fötluðum
konum
vantreyst
Fötluðum konum vantreyst: Asthildur Símonardóttir segir að sig haft
stundum langað á fundi hjá kvennahreyfmgum en því miður hafi henni
ekki reynst það unnt þar sem þeir hafi verið haldnir á stöðum þar sem
ekki er aðgengi fyrir fatlaða.
Ásthildur Símonardótt-
ir, sem stundað hefur nám
í félagsfræði og félagsráð-
gjöf við Háskóla Islands,
segir viðhorf fólks til fatl-
aðra kvenna oft á tíðum
einkennast af fordómum.
Þær séu til dæmis ekki
taldar hæfar til að sinna
hefðbundnum kvenhlut-
verkum. „Oft hef ég til
dæmis heyrt heilbrigt fólk
hneykslast á því að fatlaðar
konur eignist börn. Þeim
er vantreyst. Sömu aðilar
og segja þetta telja sig hins
vegar vera í forréttindahópi
sem geti valið hvort og þá
hversu mörg börn þeir vilji
eiga,“ segir hún. Ásthildur
þekkir málefni fatlaðra af
eigin raun en sjálf hefur
hún ekki getað gengið án
þess að nota hækjur frá því
hún veiktist af mænuveiki
sem barn.
Hún segist telja að fatl-
aðir karlmenn eigi oft
greiðari aðgang að atvinnu
hér á landi en fatlaðar kon-
ur og laun þeirra séu und-
antekningarlítið hærri. Þá
hljóti fatlaðir drengir yfir-
leitt lengri skólagöngu en
fatlaðar stúlkur. „Tölur
sýna að allt að helmingi
stærri hópur drengja nýtur
sérkennslu en tíðkast með-
al fatlaðra stúlkna. Þeir
eiga að geta staðið sig og
séð fjölskyldu farborða og eru hvattir
áfram. Með fatlaðar stúlkur horfir málið
hins vegar öðruvísi við íyrir fólki,“ segir
Ásthildur. Hún segir það mjög gagnrýn-
isvert að karlmenn, sem hljóti örorku í
slysum, fái hærri bætur en konur í sömu
aðstæðum og mjög brýnt sé að breyta
þessu. „Meirihluti þess unga fólks sem
lent hefur í slysum á undanförnum árum
er karlmenn. Fullvíst má telja að þessi
hópur hafi fengið meiri fýrirgreiðslu í
kerfinu en raun hefði verið hefðu konur
verið þar í meirihluta. Nýlegt dæmi er
upphæð þeirra tryggingabóta sem ung
stúlka fékk eftir að hafa lent í bílslysi í
miðbæ Reykjavíkur fyrir nokkrum árum.
Þegar örorkubætur hennar voru reiknað-
ar út var stuðst við meðallaun iðnaðar-
manna en ekki full laun heldur aðeins
75%,“ segir Ásthildur. „Það þyrfti jafn-
framt að jafna kynjahlutföll í samtökum
fatlaðra en þar eru karlmenn í stjórnun-
arstöðum í flestum tilvikum," segir hún.
Ásthildur segir nauðsynlegt fyrir fatl-
aðar konur að aðgengi að húsum, þar
sem fram fer starfsemi ætluð konum sér-
staklega, sé bætt. „Fatlaðar
konur eru mjög varnarlaus-
ar gagnvart ofbeldi rétt eins
og börn. Þær geta ekki
hlaupið í burtu né varið sig
en á sama tíma og þær eru
líklegri en aðrar konur til
að vera beittar ofbeldi eru
samtök eins og Stígamót,
sem sérstaklega eru ætluð
konum sem beittar hafa
verið kynferðislegu ofbeldi,
óaðgengileg fötluðum kon-
um. Það er einfaldlega ekki
hægt að komast upp allar
tröppurnar í hjólastól eða á
hækjum til að ná tali af
þeim ágætu konum sem
þar hafa unnið mikið og
þarft starf,“ segir Ásthildur.
„Konur sem þurfa að flýja
heimili sín vegna líkamlegs
ofbeldis geta ekki fengið
inni á Kvennaathvarfinu.
Aðgengið þar er mjög
slæmt og því nær ómögu-
legt að komast þar inn í
hjólastól eða á hækjum.
Auk þess treysta starfskon-
ur þar sér ekki til að taka
við fötluðum konum þar
sem þær virðast líta á
þennan hóp sem stofnana-
mat sem þurfi stöðuga að-
hlynningu,“ segir Ásthild-
ur. „I augum heilbrigðs
fólks eru tröppur svo
hversdagslegur hlutur að
það tekur sennilega ekki
eftir þeim. Fyrir fatlaða eru
þær hins vegar oft á tíðum óyfirstíganleg
hindrun. Það hefur til dæmis komið fyrir
að mig hefur langað á fundi hjá kvenna-
samtökum en ekki treyst mér þar sem
þeir hafa verið haldnir á stöðum sem erf-
itt eða ómögulegt er að komast inn á,“
segir Ásthildur. Hún segir ríka þörf á því
að kvennahreyfingar fari að láta sig mál
fatlaðra kvenna varða meira en þær hafa
hingað til gert. „Það virðist sem þær hafi
ekki áttað sig á því að taka þurfi á mál-
efnum þessa hóps sérstaklcga," segir Ást-
hildur að lokum.
gengni eða frama kvenna. „Það hversu erf-
iðan aðgang fatlaðar konur eiga að þessum
hlutverkum lýsir því best stöðu þeirra.“
Varnarlausar gagnvarl
kynferðislegu olbekli
Rannveig bendir á að í þessu sé ein-
kennileg þversögn. „Á sama tíma og fatl-
aðar konur eru ekki álitnar kynferðisverur
eru þær í meiri hættu en aðrar konur að
vera kynferðislega misnotaðar. Kynferðis-
legt ofbeldi hefur því oft lítið með kynlíf
að gera heldur snýst miklu frekar um vald-
beitingu. Kynferðisafbrotamenn leita í
mörgum tilfellum að fórnarlömbum meðal
þeirra sem eru mest varnarlausir en bæði
fatlaðar konur og fötluð börn eru mjög
varnarlaus og því auðveld bráð. Varnarleysi
þeirra kemur meðal annars til af því að þau
skortir oft ástúð, umhyggju og hlýju. Þau
eru því fljót að falla fyrir votti af nálægð og
tengslum," segir Rannveig. Að hennar
sögn hafa margar rannsóknir í Bandaríkj-
unum sýnt fram á hvernig fatlaðar konur
hafi verið misnotaðar, sérstaklega á sólar-
hringsstofnunum, bæði af starfsmönnum