19. júní - 19.06.1993, Blaðsíða 11

2. TBL. 1993
11
Hindranir í veginum
Og nú stóð ég sem sagt hér á berangrin-
um, í gamalkunnu roki og rigningu, áfjáð í
að byrja upp á nýtt. Ég vissi hvaða Ieið mig
langaði helst til að ganga en ég komst að
raun um að á veginum voru fleiri hindran-
ir en ég var í skapi til að mæta. Of margar
af þessum hindrunum áttu nefnilega rætur
að rekja til þess að ég er kona. Mér fannst
að það ætti ekki lengur að vera mér til traf-
ala. En ég er kona og þegn í samfélagi sem
metur hæfileika og getu kvenna til fárra
fiska miðað við karla. Og ég var að koma
frá samfélagi sem vissulega metur konur til
færri fiska en karla, en þó er munurinn sá
að réttindabarátta kvenna í Svíþjóð hefur
skilað þeim það miklum árangri að konu
frá íslandi finnst hún vera með annan fót-
inn í anddyri Paradísar. Einkum konu sem
á lítil börn.
Ég hafði ekki staðist þá freistingu að
eignast enn eitt barn við þessar sænsku að-
stæður. Mig hafði alltaf dreymt um að
eignast barn við góðar aðstæður. Barnið
var þriðja dóttir okkar hjóna á tuttugu ár-
um. Það var mikill munur á því að vera
ung og allslaus með sitt fyrsta barn á ís-
landi eða roskin og ráðsett með sitt þriðja í
Svíþjóð. Það var bæði tuttugu ára þroska-
munur og munur tveggja misþróaðra sam-
félaga.
Samanburður
Alþjóðlegur samanburður sýnir að Svíar,
Norðmenn og Danir standa öðrum þjóð-
um framar í löfgjöf sem snertir aðbúnað
fjölskyldunnar og réttindi barna. Þeirra
kerfi sem hvorki telst fullkomið né galla-
laust er þó hreint fyrirtak borið saman við
íslenskan veruleika og miðar að því að gera
fólki kleift að lifa sómasamlegu fjölskyldu-
lífi jafnframt því sem það tekur virkan þátt
í samfélaginu utan veggja heimilisins. Lyk-
ilatriði í þeirra fjölskyldupólitík eru 1)
langt fæðingarorlof, um og yfir eitt ár sem
foreldrar geta skipt á milli sín eftir hentug-
leikum, 2) einsetnir heils dags leikskólar
sem taka við börnum strax á öðru ári, 3)
einsetinn grunnskóli þar sem matsalur
barnanna er jafn sjálfsagður í skólabygg-
ingunni og kennarastofan.
Ég kunni ákaflega vel að meta kosti
þessa kerfis sem leiðir til þess að flestir fara
aðeins einu sinni til vinnu, einu sinni í
pössun og einu sinni í skóla á degi hverj-
um. Síðan á fjölskyldan góða möguleika á
að vera saman síðdegis og jafnvel að hitta
nágrannana og spjalla við þá, einkum í
góð u veðri.
En nú var ég komin heim. Og í hjarta
Reykjavíkur bjó ég við meiri einangrun en
ég hafði nokkru sinni fyrr komist í kynni
við í lífinu.
Vinkonur mínar frá fyrri tíð voru auð-
vitað allar upp fyrir haus í vinnu, á milli
þess sem þær endasentust með börnin á
milli gæslustaða eða skóla. Maðurinn minn
var auðvitað upp fyrir haus í vinnu. Allir
sem ég þekkti voru upp fyrir haus í vinnu
en ekki ég. Ég var ein heima með barn á
þriðja ári.
Það hafði aldrei verið ætlun mín að
gegna móðurhlutverkinu eingöngu þó að
ég vildi eiga börn. Auk þesss lít ég á það
sem skyldu mína og rétt að vera efnahags-
lega sjálfstæð og vinna fyrir peningum.
Lcitaði Iciða
Ég reyndi að finna einhverja
leið út úr þessari klemmu. Við
vorum að sjálfsögðu með
barnið á biðlista hjá Dagvist-
un Reykjavíkur, en mér var
sagt að ég væri heppin ef ég
kæmi henni að eftir eitt ár!
Ég ákvað að reyna að beita
þrýstingi. Ég setti hana í
kerruna og fór með hana í
heimsóknir á öll nálæg dag-
heimili og leikskóla til þess að
sýna forstöðukonunum hvað
þetta væri dugleg lítil stúlka og
mikill fengur að fá hana í barna-
hópinn. Hún væri vön dagheimil-
um og kynni miklu betur við sig í fé-
PUNKTA-
FRÉTTIR
Helga spyr hvort 1 lesendabréfi dag-
megi kenna kon- blaðs velúr Helga,
, . sem lenci herur buið
um um efnahags- eriendis, því fyrir sér
ástandið? hvort íslenskar konur
hafi breyst og hvort samhengi sé milli þess og
bágborins efnahagsástands hér.
Helgu finnst kynsystur sínar hér á landi mun
kröfuharðari en annars staðar, sækist eftir óþarfa
vinnu, íundahöldum, námskeiðum og klúbbum
og mikilli íjarveru frá heimilinu. Skemmtanafíkn
sé áberandi og yfirgangur og framhleypni á
skemmtistöðum! Einnig hafi þær tilhneigingu til
að apa hver eftir annarri, t.d. í tísku (allar með
stutt hár o.s.frv.).
„Allt þetta setur mark á efnahagslífið því eftir
höfðinu dansa limirnir. Hafa ekki konur ráðið
því sem þær vilja?“ klykkir Helga út með.
Greinilega hefur Helga haft augun vel opin
og víða verið síðan hún kom heim. En hver er
Helga og hvaðan kemur hún?
Karl svarar Helgu Sigurður nokkur
Guðmundsson beið
þess að konur tækju upp hanskann íyrir kynsyst-
ur sínar og svöruðu Helgu en ritaði svo sjálfur
bréf þar sem fram kom að honum hafi helst
dottið í hug að eitthvað sé til í því scm hún seg-
ir. Til vonar og vara vill hann að þáttur kvenna
í þjóðfélagsþróuninni hér verði rannsakaður enn
frekar en gert hefur verið og veltir vöngum yfir
því hvernig eða hvort konur hafi sett mark sitt á
íslenskt efnahagslíf.
Sú hugmynd er reyndar ekki fráleit en bréfrit-
ari heldur áfram: „Ef það er einvörðungu karl-
mönnum að kenna hvernig nú er komið fyrir
okkur, að við eigum nánast ekkert eftir annað
en að geispa golunni um leið og sjálfstæðinu, þá
hafa konur líka átt sinn þátt í því með því að
sitja með hendur í skauti og láta viðgangast hina
gegndarlausu sóun á fjármunum sem við íslend-
ingar höfum aflað og eytt á óskynsamlegri hátt
en dæmi eru um, þ.e. utan ómenntaðar villi-
mannaþjóðir sem eru að stíga sín fyrstu skref
inn í siðvæðinguna,“ segir Sigurður.
Hjúkrunarfræðing- Hjúkrunarfræðingar
ar og læknar ““““f 1
, .. snörpum deilum
61 ð vegna vegna frurnvarpsdraga
lagafrumvarps nefndar á vegum heil-
brigðisráðherra um skarpari markalínur á milli
hjúkrunarfræðinga og lækna á sjúkrastofnunum.
í nefndinni eru tveir læknar en engir hjúkrunar-
fræðingar.
„Hjúkrunarfræðingar hafa áfram þau völd að
geta staðið undir eigin ábyrgð. Það breytir því
ekki að það þarf að vera yfirstjórnandi. Eini aðil-
inn sem hefur þær forsendur er læknirinn, með
fullri virðingu fyrir öðrum heilbrigðisstéttum,“
segir Sverrir Bergmann, formaður Læknafélags ís-
lands í blaðaviðtali. Hann svarar ennfremur að-
spurður um það hvort hjúkrunarfræðingar verði
ekki í raun algerlega valdalausir með þessum
breytingum: „Það kann vel að vera en það er auð-
vitað spurning hvaða vald hver hefur í dag.“
Hjúkrunarfræðingar svöruðu ummælum lækn-
isins í bréfi til Læknafélags íslands og vitna þar
m.a. í lög um endanlega ábyrgð hjúkrunarfræð-
inga á hjúkrun. „Læknar hafa engar forsendur til
að stjórna og bera ábyrgð á hjúkrunarþjónustu,“
segir þar.