Fréttablaðið - 02.12.2010, Blaðsíða 29

FIMMTUDAGUR 2. desember 2010 29
AF NETINU
Samkeppni í pulsusölu
Þrátt fyrir að samkeppni eigi að ríkja milli fyrirtækjanna
samkvæmt íslenskum lögum þá er verð á bensíni og
olíu nánast það sama á öllum stöðvunum og samkeppni
virðist fyrst og femst vera í pulsusölunni og ævisögum
útvalinna. Furðulegt að hagræðing skili sér ekki í verð-
lagningu á mest keyptu smávörunni til landsins, eldsneyt-
inu, jafnvel beint úr sjálfsalanum? Eða erum við neytendur að greiða
niður sjoppureksturinn á bensínstöðvunum við flest stærri gatnamót á
höfuðborgarsvæðinu?.
blog.eyjan.is/vilhjalmurari
Vilhjálmur Ari Arason
Kort en ekki biðraðir
Biðraðir eftir mat eru fráleitar og ástæðulausar. Samtök
ríkis og góðgerða eiga að gefa út greiðslukort fyrir þá,
sem skortir fé fyrir mat. Þau eiga að semja við Bónus og
Krónuna um að taka þessi kort gild fyrir aðrar vörur en
sælgæti, snakk og goss. Mánaðarlega á síðan að leggja
inn á þessi kort sem nemur fjölskyldustærð. Ef ástæða er
til að hafa sérstakan lager fyrir gefnar vörur, á hann að vera opinn alla
virka daga og taka við þessum kortum. Biðraðirnar skaða sjálfstraust
fólks og eru þar að auki að hálfu skipaðar fólki, sem ekki þarf aðstoð.
Svo sem fólki, er kemur beint frá Kanarí.
jonas.is Jónas Kristjánsson
Tíminn er eins og vatnið, og vatnið er kalt og djúpt eins
og vitund mín sjálfs. Og tíminn
er eins og mynd, sem er máluð
af vatninu og mér til hálfs. Og
tíminn og vatnið renna veglaust
til þurrðar inn í vitund mín
sjálfs.
Bundið mál og óbundið
Þessi upphafserindi Tímans og
vatnsins, höfuðkvæðis Steins
Steinarr, eru göldrótt og allt
kvæðið. Galdurinn er sá, að text-
inn er bæði bundinn og óbund-
inn. Það er enginn vandi að
yrkja kvæði. En það er gald-
ur að yrkja kvæði eftir réttum
bragreglum og leyfa því samt
að hljóma eins og hversdagslegt
spjall um daginn og veginn. Þá
list kunni Steinn Steinarr. Tón-
skáldin Atli Heimir Sveinsson
og Jón Ásgeirsson hafa báðir
samið tónverk við Tímann og
vatnið, öll erindin 21. Bæði verk-
in eru til á samnefndum diskum.
Og svo er annar galdur í
kvæðinu, sem Guðmundur
Ólafsson hagfræðingur lýsti svo
listilega í vor sem leið í Kilj-
unni, menningarþætti Egils
Helgasonar blaðamanns í Rík-
issjónvarpinu. Guðmundur lýsti
þar Tímanum og vatninu sem
ástríðufullu ástarkvæði. Sá
skilningur er nýr fyrir mörg-
um, jafnvel þótt þeir hafi kunn-
að kvæðið utan bókar í hálfa öld
eða lengur. Skáldskapur kallar
stundum á skýringar, sem geta
opnað lesandanum nýjar gættir
og glugga. Þetta vita margir um
músík: þeir hlýða á lærða fyr-
irlestra um tónlist og tónfræði,
þar sem til dæmis strengja-
kvartettar Beethovens eru
brotnir til mergjar takt fyrir
takt og nótu fyrir nótu með
nákvæmum skýringum í sögu-
legu og ævisögulegu samhengi.
Fátt veit ég sjálfur skemmti-
legra, en það er annað mál.
Hitt er sjaldgæfara, að kveð-
skapur sé fluttur með skýr-
ingum línu fyrir línu eins og
Guðmundur Ólafsson gerði í
Kiljunni (sjá notendur.hi.is/
lobbi/). Bókmenntafræðingar
líta sumir svo á, að öllum skýr-
ingum við skáldskap sé ofaukið,
kvæði skáldanna skýri sig sjálf.
En það er ekki örlát skoðun
eins og skýringar Guðmundar
við Tímann og vatnið vitna um.
Guðmundur gæti með líku lagi,
býst ég við, opnað kvæði Einars
Benediktssonar fyrir Íslending-
um eða að minnsta kosti þeim
hluta þjóðarinnar, sem finnast
kvæði Einars torskilin. Tor-
ræð kvæði er hægt að skilja á
ýmsa vegu. Góðir kennarar og
kvæðamenn eins og Guðmund-
ur Ólafsson geta lýst upp leiðina.
Ísland á mörg góð skáld, dauð og
lifandi.
Næsti bær við Stein
Þórarinn Eldjárn er á okkar
dögum næsti bær við Stein
Steinarr eins og Kvæðasafn
hans, sem kom út 2008 mikið að
vöxtum, vitnar um. Í skáldskap
Þórarins rennur bundið mál og
óbundið víða út í eitt. Saumur-
inn sést hvergi. Þannig hljómar
til dæmis kvæði Þórarins Vont
og gott:
„Það er svo vont að liggja á
köldum klaka kalinn í gegn og
skjálfa allur og braka. Hugsa
bara þetta: – Svaka svaka svaka-
lega er vont að liggja á klaka.
Það er svo gott að liggja í mjúk-
um mosa mæna upp í himin-
inn og brosa. Hugsa bara þetta:
– Rosa rosa rosalega er gott að
liggja í mosa.“
Takið eftir, hvernig textinn
flýtur. Þetta er óbundið mál, létt
og leikandi, en samt rígbundið,
enda hefur Tryggvi M. Bald-
vinsson tónskáld samið svell-
andi tangó við kvæðið. Þetta
skemmtilega lag Tryggva og tíu
önnur lög hans við kvæði Þór-
arins Eldjárn auk laga við ljóð
níu annarra skálda er að finna á
diskinum Gömul ljósmynd, söng-
lög eftir Tryggva M. Baldvins-
son (12 tónar, 2006). Mæli einnig
með honum. Auk Tryggva hafa
tónskáldin Jóhann G. Jóhanns-
son, Jóhann Helgason og nú síð-
ast Haukur Tómasson allir gefið
út sérlega diska með lögum við
ljóð Þórarins.
Sum kvæði Þórarins eru bund-
in að hætti gömlu skáldanna og
sóma sér vel í þeim flokki án
þess að hljóma eins og símtöl í
hæsta gæðaflokki. Önnur eru
óbundin eins og til dæmis Sam-
eining:
„Tilkynnt hefur verið að Litli-
sannleikur hf. og Hálfsannleik-
ur ehf. hafi nú sameinast undir
nafninu Stórisannleikur ohf.
Einfarinn sf. boðar jafnframt til
hópferðar í innlönd. Hvað sem
því líður er það staðföst ákvörð-
un okkar hjá Perluþjónustunni
að láta ekki deigan síga og sækja
nú æ fastar á djúpið. Við verðum
áfram með besta svínafóðrið.“
Tökum að endingu eitt kvæði
enn eftir Þórarin Eldjárn, Eðl-
isfræði:
„Afstæðiskenningu Einsteins
trúi ég ekki læt mér hana í
léttu rúmi liggja enda fráleitt
að við hinir vantrúuðu þurfum
að axla sönnunarbyrðina. Af
skammtakenningunni þoldi ég
ekki einu sinni minnsta skammt-
inn tregðulögmálið sá til þess.
Með árunum aðhyllist ég hins-
vegar æ meir gangteoríu Jóns
Á. Bjarnasonar og nýt þess að
mega sanna hana sem oftast við
mismunandi aðstæður.“
Skáldskapur með skýringum
Þorvaldur Gylfason
prófessor
Í DAG
Bókmenntafræðingar líta sumir svo á, að
öllum skýringum við skáldskap sé ofauk-
ið, kvæði skáldanna skýri sig sjálf. En það
er ekki örlát skoðun
SEND IÐ OKK UR LÍNU
Fréttablaðið og Vísir hvetja lesendur til að senda línu og leggja orð í belg um
málefni líðandi stundar. Greinar og bréf skulu vera stutt og gagnorð. Tekið er á
móti efni á netfanginu greinar@frettabladid.is eða á vefsíðu Vísis, þar sem finna
má nánari leiðbeiningar. Ritstjórn ákveður hvort efni birtist í Fréttablaðinu eða
Vísi eða í báðum miðlunum að hluta eða í heild. Áskilinn er réttur til leiðréttinga
og til að stytta efni.
ALLT Á AÐ
SELJ
RÝMINGARSALA! RÝMINGARSALA!
lifa-design.com
Lifa Design á Íslandi
BYKO Breidd
200 Kópavogur
S ími: 515 4200