Fréttablaðið - 02.12.2010, Blaðsíða 34

34 2. desember 2010 FIMMTUDAGUR
SEND IÐ OKK UR LÍNU
Fréttablaðið og Vísir hvetja lesendur til að senda línu og leggja orð í belg um málefni
líðandi stundar. Greinar og bréf skulu vera stutt og gagnorð. Tekið er á móti efni
á netfanginu greinar@frettabladid.is eða á vefsíðu Vísis, þar sem finna má nánari
leiðbeiningar. Ritstjórn ákveður hvort efni birtist í Fréttablaðinu eða Vísi eða í báðum
miðlunum að hluta eða í heild. Áskilinn er réttur til leiðréttinga og til að stytta efni.
Þau eru athyglisverð tíðindin af kortlagningu skapandi greina,
sem leiða fram í dagsljósið nýja
burðarstoð í íslensku atvinnulífi.
Umfang skapandi greina, fjöl-
breytni þeirra og mikilvægi fyrir
hagkerfið hafa aldrei verið skráðar
með skipulegum hætti, þó við sem
störfum innan geirans höfum haft
á tilfinningunni að stærðargráðan
sé umtalsverð. Þegar samtök lista-
manna hafa þurft að réttlæta til-
veru sína og verja opinber framlög
til lista og menningar, hefur verið
svekkjandi að geta ekki vitnað til
hagstærða eins og aðrar atvinnu-
greinar gera jafnan. Hagtölur
landbúnaðarins eru gefnar út með
reglubundnum hætti, útflutnings-
verðmæti sjávarafurða er skráð
niður í hvern þorsksporð og hvert
framleitt áltonn er reiknað með í
heildarverðmæti stóriðju í land-
inu, en ekkert hefur verið vitað
með vissu um skapandi greinar.
Viðhorfið hefur hneigst í þá átt að
afurðir lista- og menningar geirans
séu ákjósanlegt skraut á útflutn-
ing frá Íslandi en hafi ekki sjálf-
stætt gildi. Nú er annað að koma
á daginn.
Bandalag íslenskra listamanna
hefur tekið virkan þátt í vinnunni
við kortlagningu skapandi greina
enda varðar verkefnið sameigin-
lega hagsmuni þeirra fjórtán
aðildarfélaga sem koma saman
undir hatti BÍL. Baráttan fyrir
viðurkenningu starfa okkar er
meðal annars fólgin í því að þurfa
að verja þá fjármuni sem varið er
til lista og menningar á fjárlögum
íslenska ríkisins. Þannig er það
árviss atburður að réttlæta þurfi
fyrirkomulag það sem gildir um
launasjóði listamanna skv. lögum
um listamannalaun.
Á tímum samdráttar og niður-
skurðar í ríkisútgjöldum þurfa
allir málaflokkar að taka á sig
skerðingar. Þar eru listir og
menning ekki undanskilin og
skorast listamenn ekki undan
ábyrgð í þeim efnum. En niður-
skurðarhnífnum þarf þó að beita
með varkárni svo mikilvægir
vaxtar sprotar bíði ekki varanlegt
tjón. Upp á síðkastið hefur stjórn
BÍL hitt að máli fjárlaganefnd og
mennta- og menningarmálanefnd
Alþingis til að ræða um einstaka
þætti fjárlagafrumvarpsins.
Áherslur BÍL eru skýrar.
Tryggja þarf faglega úthlutun
opinberra fjármuna til menningar-
verkefna. Í því skyni er mikilvægt
að fjárlaganefnd breyti vinnu-
brögðum sínum og láti af handa-
hófskenndum úthlutunum af safn-
liðum en beiti sér þess í stað fyrir
eflingu sjóða sem ætlað er slíkt
hlutverk samkvæmt lögum. Þar
er um að ræða m.a. Kvikmynda-
sjóð, Bókmenntasjóð, Tónlistar-
sjóð, Starfsemi atvinnuleikhópa
og launasjóði listamanna. Á síð-
asta ári var samningi mennta-
málaráðuneytis við kvikmynda-
gerðarmenn kippt úr sambandi og
kvikmyndasjóður skorinn umfram
aðra sjóði. BÍL telur mikilvægt að
samningurinn verði vakinn til
lífs á ný svo áform um stórefl-
ingu kvikmyndageirans geti geng-
ið eftir. Hafa ber í huga að kvik-
myndagerð er einhver öflugasti
þátturinn í vef skapandi greina.
Í ljósi framangreindrar niður-
stöðu rannsóknarverkefnisins um
kortlagningu skapandi greina er
mikilvægt að efla kynningar-
miðstöðvar í skapandi greinum;
Hönnunarmiðstöð, Kynningarmið-
stöð íslenskrar myndlistar, Kvik-
myndamiðstöð, Útflutningsskrif-
stofu íslenskrar tónlistar, Íslenska
tónverkamiðstöð, Bókmenntasjóð
og Sviðslistamiðstöð Íslands sem
nú er í burðar liðnum. Í því sam-
bandi ber einnig að hafa í huga
hlutverk nýstofnaðrar Íslands-
stofu, en lög um stofuna gera ráð
fyrir að hún greiði fyrir kynn-
ingu lista og menningar á erlendri
grund.
Af einstökum verkefnum leggur
BÍL áherslu á að horfið verði frá
áformum um að þurrka út af fjár-
lögum verkefnið „Tónlist fyrir
alla“. Þar er um að ræða vel skil-
greint verkefni, sem hefur skil-
að góðum árangri gegnum tíðina.
Fjöldi barna og unglinga um land
allt hefur fengið að njóta tónleika
undir þess hatti. Meðal listamanna
er ríkur vilji til að efla verkefnið
og þróa það svo enn fleiri fái notið
þess um komandi ár. Slík áform
eru dauðadæmd ef fjárlagafrum-
varpið verður óbreytt að lögum.
Nú, þegar fjárlagafrumvarpið
er væntanlegt til þingsins eftir
meðhöndlun fjárlaganefndar, er
nauðsynlegt að horft sé til heildar-
myndarinnar. Öflugur stuðningur
við grasrótarstarf í listum og
skapandi greinum er forsenda
blómlegrar atvinnugreinar, sem
á tilkall til þess að til hennar sé
horft sömu augum og annarra
grunnstoða í atvinnulífi þjóðar-
innar.
Skapandi greinar –
burðarstoð atvinnulífs
Ríkisfjármál
Kolbrún
Halldórsdóttir
formaður Bandalags
íslenskra listamanna
Þannig er það
árviss atburður að
réttlæta þurfi fyrirkomu-
lag það sem gildir um
launasjóði listamanna.
Glæsilegt stjórnlagaþing
Nú er komið í ljós, hverjir sitja stjórnlagaþing 2011.
Að mínum dómi hefur valið tek-
ist mjög vel. Óska ég þingfulltrú-
um og þjóðinni allri til hamingju
með þetta góða val.
Þótt búast hefði mátt við
betri kjörsókn, er meira um
vert, að 83.500 kjósendur nýttu
sér atkvæðisrétt sinn í þessum
mikils verðu kosningum. Betra
er, að hinn skapandi minni-
hluti velur 25 fulltrúa á stjórn-
lagaþing en sundurleitt Alþingi
hefði kosið 12 vildarvini sína
til þess að fjalla um drög að
nýjum grundvallarlögum fyrir
lýðveldið Ísland.
Fulltrúarnir 25 búa yfir mik-
illi þekkingu og mikilli reynslu,
þeir hafa brennandi áhuga á
þessu mikilsverða máli, hafa
mikil tengsl út í samfélagið og
eru ekki fulltrúar stjórnmála-
flokka. Þetta mun nýtast vel.
Þjóðin mun fylgjast með störf-
um stjórnlagaþings og meðferð
Alþingis á tillögum þingsins.
Umræðan, sem staðið hefur undan-
farin ár um lýðræði og jafnrétti,
mun halda áfram og lýðræðis-
og réttlætisvitund þjóðar innar á
eftir að eflast af þeim sökum. Þá
eiga skólar að koma til og kenna
nemendum um lýðræði, jafnrétti
– og mannvirðingu, því að lýðræði
er ekki síst hugsun.
Stjórnlagaþing
Tryggvi
Gíslason
frambjóðandi 6428
til stjórnlagaþings
Stjórnlagaþingið
mun semja frum-
varp að nýjum stjórnar-
skipunarlögum.
Bankar Gilitrutt upp á?
Í viðtali í Kastljósi fyrir skömmu var rætt við Benedikt
Erlingsson leikara og leikstjóra.
Umræðan fjallaði um brúðuleik-
verkið Gilitrutt sem hinn dverg-
hagi og frábæri listamaður
Bernd Ogrodnik sýnir nú í nota-
legu og vinalegu leikhúsi sínu í
Borgar nesi þar sem hver hreyf-
ing, hvert hljóð, svipbrigði, svar
og ekki síst þagnirnar skipta svo
miklu máli. Næmi listamannsins
er ótrúleg á þessu sviði.
Benedikt komst vel að orði
eins og oft áður (einstaklega gott
að hlusta á konuna hans líka)
þegar fréttamaður spyr eitthvað
á þá leið hvort þessi gamla saga
um Gilitrutt eigi nokkurt erindi
til nútímafólks.
„Gilitrutt . . . Gilitrutt,“ svar-
aði Benedikt. (Ath. Ekki er haft
orðrétt eftir Benedikt). „Var
hún ekki ógnvænleg, blessunin?
Var hún ekki grimm? Hitti hún
ekki fyrir konu sem var löt og
nennti ekki einu sinni að hugsa?
Getur Gilitrutt kannski birst
svo ógnvænleg sem hún er í líki
kreppunnar? Er hún blessun
eða bölvun? Hvernig endar sú
saga? Er Gilitrutt kannski full-
trúi náttúrunnar, umhverfisins,
sem við eigum samleið með svo
lengi sem við lifum á jörðinni?
Spyr hún hver beri ábyrgð á því?
Íslendingar bregðast gjarnan við
erfiðum verkefnum með tvenns
konar hætti. Annaðhvort: Þetta
reddast. Og ef það reddast ekki:
Helvítis fokking fokk!“
Getur verið að Gilitrutt sé
að banka upp á og spyrja hver
beri ábyrgð á börnum okkar
og barnabörnum og velfarnaði
þeirra? Börnin þrá samskipti
við fullorðið fólk. Þau kalla eftir
festu, öryggi og ást. Förum við
með börnin í leikhús? Lesum við
fyrir börnin okkar? Syngjum við
með þeim? Um þessar mundir
eru barnabækur keyptar í þús-
undatali. Við vitum að lestur og
samvera með börnum:
Skapar ró og eykur jákvæð
samskipti og orðaforða barna.
Hvetur börn til að hugsa og
spyrja.
Hvetur þau til að skoða og lesa
og örvar hugmyndaflug.
Kannski er fokið í flest skjól
þegar sumar bókabúðir neita að
taka íslenskar barnabækur til
sölu. Hvað segir Gilitrutt þá?
Hvað er krumminn að krunka?
Hverju bergmála klettarnir?
Hvað segir húmið og stjörnurn-
ar og hvað býr í berginu? Finna
börnin með tilfinninganæmi
sínu hvað er á seyði? Kalla: ó,
Guð. Gilitrutt er að koma?
Með samveru okkar við
yngstu kynslóðina öðlumst við
ætíð nýja og óvænta reynslu.
Spurningarnar geta verið svo
heimspekilegar og hjartanlega
einlægar, svör þeirra og lausn-
ir svo skemmtilega undarlegar.
Njótum samverunnar með dýr-
mætum gimsteinum.
Bækur
Þórir S.
Guðbergsson
rithöfundur
Getur verið að Gilitrutt sé að banka upp
á og spyrja hver beri ábyrgð á börnum
okkar og barnabörnum og velfarnaði
þeirra?
ungbarna ullarnærföt smábarna kuldaskór
Verð: 20.800 kr.
Stærðir: 62- 86
Verð bolur: 3.800 kr.
Verð buxur: 3.500 kr.
Stærðir: 62 - 86
Verð: 11.500 kr.
Stærðir: 21- 25
SVANUR SPÓI K E EN
ungbarna heilgalli
Einstaklega hlýr og léttur heilgalli úr vatnsfráhrindandi
efni. Einangraður með PrimaLoft® örtrefjablöndu.
Hlý og góð ullarnærföt úr 100% Merino ull fyrir þau
yngstu. Stungnir saumar til að koma í veg fyrir
ertingu. Kláðafrí ull.
Hlýir og léttir smábarna kuldaskór sem auðvelt er
að klæða börnin í. Távörn og gott grip í sóla.
100% Merino ull
Einnig
fáanlegur
í rauðu
& grænu