Lífið - 01.01.1936, Síða 65

LÍFIÐ
61
missa tök á rannsakandi viti hins andlega heil-
brigða manns. Niðurstöður efnishyggjunnar grund-
valla hið jákvæða tímabil mannkynssögunnar.
Efnisvísindin ná meira og meira valdi yfir nátt-
úruöflunum. Náttúran er almóðirin. En heimsspek-
in (hin hugsæilega) leitar út fyrir varurðina og
staðreyndir vísindanna, þykist kanna dýptir eðlis-
ins með þrálátu fálmi eftir geranda allra hluta
ásamt „hinni síðustu spurningu". Hún hörfar frá
baráttu veruleikans inn í hljóða auðn hins skugga-
lega dulrænis. Því er varpað fram í ræðu og riti,
að tilgangur tilverunnar sé æðri og ofar allri var-
urð, reynslu og þekkingu mannsandans, í beinum
skilningi að minsta kosti. En vér erum nú loks,
margir af oss, farnir að slá af kröfum vorum um
„fullkomna" tilveru. Vér erum oss þess meðvitandi
að allar fyrirframályktanir, snertandi óraskanleika
heimsmyndarinnar, eins og trúarbrögð og sum
heimspeki hefir haldið fram, snerta ekki kjarna
málsins. Hinar ,,fullkomnu“ alheimsmyndir, sem
dregnar hafa verið upp á ýmsum öldum, hafa
farið og fara sömu leiðina. Eftir stendur jákvæð
þekking. Skynjun og veruleiki eru það eitt, sem
oss varðar. Hvaðan vér komum, hvert vér förum
og til hvers vér séum — þessa spurningu viljum
vér láta svara sér sjálfa á hinum (sennilega)
langa þróunartíma mannkynins, að svo miklu leyti,
sem henni lcann að verða svarað og siðferðisleg
þörf krefur.
Mótsetningar anda og efnis fara minkandi með
bverjum degi. Vér eigum að eins að vera þolin-