Sameiningin - 01.07.1929, Blaðsíða 19

209
hljóðfæraslátt og söng þúsnndir mílna í fjarlægS. Varla gjörist þörf
að nefna hinar mörgu, margbrotnu og stórkostlegu vélar, sem finnast
víðá í venkstæðum og annarsstaöar.
Á meðal þessara verklegu vísinda skipar læknisfræðin ugglaust
öndvegið, og margir hafa fulla ástæðu til að blessa það mikla og góða
líknarstarf.
Enginn heilvita maður neitar gildi vísindanna, en menn rugla
oft saman orðtækjunum “náttúru vísindi” og “ vísindi.” Hið fyrra
fjallar eingöngu um þáð, sem er sýnilegt og áþreifanlegt, en hið
síð'ara innibindur alla þekkingu á öllum sviðum. Sérfræðin er góð
og nauðsynleg, en hún gjörir! menn, því miðtar, oft og einatt, sorglega
þröngsýna. Mönnum hættir til að sjá ekkert fyrir utan takmörk þeirr-
ar fræði, sem þeir hafa lagt sérstaklega fyrir sig. Sumir, sem mjög
snjallir hafa reynst á hinum ýmsu sviðum niáttúrurvísindanna, gleyma
þrásinnis að fyrir ofan hið sýnilega og áþneifanlega li'ggur annar
heimur, sem er jafn verulegur og miklu æðri en hinn. Til að geta
skynjað alheiminn, sem úr efni er gjörður hefir höfundur tilverunnar
gefið öllum mönnum líkamleg skilningarvit, en til að skynja veruleik-
ann i æðra heiminum ihefir drottinn látiði mönnum í té önnur slkiln-
ingarvit, sem í eðli sínu eru langt fyrir ofan þau; líkamlegu. Þekking
mannsins á verunum, sannindunum og áhrifunum frá þessum æðra
heimi er jafn vísindaleg og þekking hans á þvi, sem úr efni er gjört
—og vísindalegri fyrir þá sök að þessi sannindi eru þau allra dýpstu,
háfleygustu og háleitustu, sem tilveran öll hefir að geyma.
Náttúruvísindin hafa skapað andrúmsloft, sem yfirleitt er heil-
næmt og gott. Þau hafa líka skapað aðferðir, lög og reglur, sem hafa
reynst haldgóðar og áreiðanlegar í hvívetna. Stuttlega' skulum vér
gjöra oss grein fyrir þessu.
Vísindin byggja algjörlega á tvennU'—staðreyndum og senni-
legum tilgátum ('Facts a-nd Working .Hlypotlheses). Staðreynd er það,
sem margir hafa íhugað, athugað- og rannsakað með mestu vand-
virkni og komist að þeirri nið'urstöðu, að iþað sé raunveruleiki. Ekk-
ert er samt álitið staðreynd fyr en allir, eðla nærri allir, hæf’ustu
mennirnir á því sviði hafa þannig ályktað-. Þessi rannsókharandi
vísindanna .hefir reynst mjög heilsusamlegur og affarasæll. Sagt
er að hann eigi rót sína að rekja, að mikju leyti, til Lord Bacons á
Englandi. Á hans tið, og fyrir hans tíð, var iheimurinn fullur af alls-
konar hjátrú, bábiijum og hindurvitnum. Þetta höfðu menn tekið
í arf frá miðöldunum. Menn gjörðu þá óteljand’i og friáleitustu stað-
hæfingar, sem ekki höfðu við1 neinn veruleika að! styðjast. Skóla-
spekingarnir, til dæmis, eyddu miklum og dýrmætum tíma í að deila
um, hvað margir englar kæmust fyrir á nálaroddi. 1 nafni bezta and-
lega lífsins á sinni tíð, hrópaði hann stanz við öllum þessum
heilaspuna og hugmyndaflugi. Hann var eins cg ný rödd á
eyðimörku, sem kallaði hátt og snjalt: “Musteri bekkingar-
innar þarf að hreinsa af öllum skurðgoðum og hégiljum. Alt