Sameiningin - 01.07.1929, Blaðsíða 24

214
gjarnir í garS allra annara trúarbragðá—ibœöi hjnna fornu og nýju.
Þiví miöur leyfir tíminn ekki neina ítarlega athugun eöa nákvæmann
samanburö í þessum efnum, en þaö er þó ekki ókleift aö komast atS
ýmsum staðreyndum, þegar allur þessi mikli sjóöur er tekinn til greina.
Öll trúarbrögíS, undantekningarlaust, fela í sér margt gott, uppbyggi-
legt og nytsamlegt, og hafa mi'krð af sannleika til bruruns að! bera.
Alðsta reynsla mannsandans er á þessu sviði.
1. Það er sta'Sreynd að allar þjóðir á öllum tímum hafa haft ejn-
hverja meðvitund um æðri veru eða verur, og sömuleiðis urn líf efitir'
dauðann. Á þessu er engin undantekning. Má þessvegna, segja með
sanni að þessi meðvitund sé eins algeng og hjartasllátturinn og ja'fh
dðlileg. Trúarbrögð mannanna hafa skifst aðallega í tvo flokka—
eingyðistrú og fjölgyðistrú. En í raun og veru hafa allir menn haft
meðvitund um einn guSdóm,—jafnvel þar sem guðirnir hafa verið
flestir. Eins og öllum er kunnugt, vom forfeður vorir fjölgyðis-
menn. Þeir trúðu á Þór, Óðinn, Baldúr og mörg önnur goð, en samt
fól Þorkell máni sig, á dauðaStundinni þeim guði á hendur, sem sól-
ina hafði skapað. En hver skildi þessi guð hafa verið'? Auðv'itað
eifginn annar en guð allsherjar og faðir drottins vors Jesú Krists og
faðir vor. Þegar Páll postuli kom til Aþenu borgar tók hann eftir
mörgum ölturum, sem helguð voru hinum ýmsu goðum, sem á Grikk-
landi voru tilbeðin, en éitt altariðl hafði verið! helgað hinum “ókunna
guði.” Þennan guð boðaði Páll spekin'gahópnum á Mars hæðinni
frægu. Hver var þessi “ókunni guð1?” Að sjálfsögðu guð1 kristinna
manna!
Hvað sannar þessi allsherjar meðvitund? Descartes, vísinda-
maðurinn og spekinigurinn nafnfrægi, hélt því fram að ef mjög marg-
ir hefðu meðvitund um hið' sama, þá hlyti þetta alð skoðast sem raun-
veruleiki. Raunvcruleikinn skapar meðvitiindina. Þessi kenning hans
er álitin góð og ,gild á öllum sviðum náttúruvísindanna hvar sem er í
heimi. Því ætti hún ekki að hafa nákvæmlega sama gildi í guðt-
fræðinni ? Þetta er aðeins ein sönnun fyrir tilveru guð&j; en auðvitað
eru til margar fleiri. Guðfræðingarnir hér i kvöld, ugglaust, kann-
ast við Paley og Butler, og það sem kallast “Ontological, Cosmological
og Teleological proof for the existence of God.”
2. Það er staðreynd að í hverjum manni býr meira eða minna
af trúarhæfileika. Og þessi hæfileiki sikapar trúarþörfina. Eins og
allir aðrir hæfileikar getur hann legið í dái og sjaldan eða aldrei gjört
vart við sig; en það breytir e'kki veruleikanum að hann sé til. Plæfii-
leikarnir flestir samtengja oss á einn eða annan hátt við1 umheiminn.
Augun eru gefin manni af þvi að umhverfis oss er sýnilegur heimur;
eyrun vegna þess að hljómar eru til. Eegurðin í náttúrunni full-
nægir fegurðartilfinningunni. Líkaminn er tilbúinn með meltingar-
færum fyrir þá sök að hann þarfnast næringar. Höndin er gjörð
fyrir vinnu og vörn. En sálin er sköpuð um fram alt fyrir guð