Sameiningin - 01.04.1925, Blaðsíða 15

109
sér þrótt til aS standast margs konar freistingar, ekki aS eins
á uppvaxtarárunum, heldur alla œfi.
Um þaö leyti, sem hann komst á fullorSins ár, voru þeir
í öndvegi tírikunnar, efaspekingarnir Spencer, Huxley og Tyn-
dall. Þeir urSu honum ofjarlar eins og fleirum. Hönum fanst
hann ganga úr skugga um þaS, aS öll guSfræSi kristindómsins,
og þá sérstaklega kalvínskan, væri hugarburöur einn, sem ekki
hefSi á neinu aS byggjast, nema munnmælum. Nú orSiS er
hann þó ekki alveg eins vantrúaSur; hann er ekki viss um, aö
afneitun þessi sé á gildum rökum bygö — og ekki viss um nokk-
uS þaS, sem æSra er mannlegum skilningi. Hann segir nú
orSiö hvorki af eSa á um slíka hluti. Þó hefir hann aldrei,
hvorki í vantúar-ástandinu, né i efasemdunum, hætt aS sækja
kirkju eSa stySja málefni kristindómsins eftir föngum.
Ekki þó svo aS skilja, aS hann sé 'kirkjurækinn á móti betri
vitund og fylgi þar einhvers konar rótgrónum ávana eöa blindri
eSlishvöt. “Auk þess sem kirkjugangan er gamall barnsvani
fyrir mér,” segir hann, “þá hefi eg þaö álit á kirkjunni allri,
bæSi kaþólskunni og eins mótmælenda-deildunum, aS þar hafi
mannfélagiS náS sínum kröftugustu samtökum til eflingar siS-
gæöi og miskunnsemi. Fyrir því vil eg glaSur stySja kirkjuna
þaö lítiS eg get; og eg finn, aS þaS er skylda mín aö sækja guSs-
þjónustur, þótt eg sé ófermdur, neyti ekki kvöldmáltíSarinnar,
og geti ekki, án þess aS hræsna, haft yfir trúarjátninguna meS
söfnuSinum, eSa fariS meö bænirnar og fyrirheitin, sem standa
i sálmabókinni.
“Vilji einhverjir kalla mig sundurþykkan sjálfum mér, af
því aS eg styrki þessa stofnun en aöhyllist þó ekki heimspek-
ina, sem hún hvílir á, þá vil eg svara þeim hinum sömu meS
orSum Emersons, að samkvæmnin er smásálar-dygS, og aS eg
er nú kominn á þá skoSun, aöi kristindómurinn sé fólginn x sér-
stöku líferni, fremur en í sérstöku fræðakerfi. Eg er ekki
viss um þaS, aS til sé himin eSa helvíti. Eg er hvorki íhaldsmaS-
ur eSa nýfræSingur í trúmálum.
“Veit eg þaS, aö til eru varmenni meSal safnaðarlimanna,
— og þau eru sannarlega til utan kirkjunnar lika—, en þaS
hefir veriS reynsla mín, aö kristnir menn og kristnar konur lifa
lang-oftast heiSarlegu lífi, og eg hefi venjulega reynt þaS fólk
aS ráðvendni, sanngirni og nærgætni. Ekki vil eg meS þessu
gefa í skyn, aS aldrei finnist ráövandir utankirkjumenn, því
aS þeir eru margir til; en eg held aS enginn neiti því, að lang-
flestir af þeim, sem x sérlega ríkum mæli njóta trausts og hylli