Fréttablaðið - 03.08.2011, Blaðsíða 12

3. ágúst 2011 MIÐVIKUDAGUR
Við leitum að
góðu fólki
Á vefnum getur þú með einföldum hætti
flett í gegnum og skoðað atvinnuauglýsingar
Fréttablaðsins. Þú kaupir atvinnuauglýsingu
í Fréttablaðinu - öflugasta auglýsingamiðli
landsins og hún birtist frítt í heila viku á
einum stærsta vefmiðli landsins –
og Fréttablaðið kynna
nýjan og öflugan atvinnu-
og raðauglýsingavef
...ég sá það á visir.is
Bandarísk stjórnvöld geta
loks horft fram á veginn
í ríkisfjármálum eftir að
frumvarp um hækkun
skuldaþaks ríkissjóðs
varð að lögum í gær, eftir
margra mánaða harðar
deilur. Frumvarpið felur í
sér niðurskurð um hundruð
milljarða á næstu tíu árum.
Staða Obama forseta er
talin hafa veikst, þar sem
repúblikanar fengu flest
af sínum baráttumálum í
gegn.
Samkomulag um hækkun skulda-
þaks og framtíðarskipulag ríkis-
fjármála náðist milli leiðtoga flokk-
anna og forsetans um helgina.
Frumvarp sem byggt var á því var
svo samþykkt með miklum meiri-
hluta í báðum deildum áður en
Obama staðfesti þau með undir-
skrift sinni, á ögurstundu.
Hefði málið ekki verið leitt til
lykta í gær hefði ríkissjóður orðið
fjárvana og hvorki getað greitt af
lánum, né borgað út bætur og laun.
Óttast var að ef til þess kæmi,
stæði ríkið frammi fyrir greiðslu-
falli og lækkun lánshæfismats, sem
yrði afdrifaríkt fyrir efnahagskerfi
heimsins.
Auk þess hefði ekki verið inni-
stæða fyrir þeim 80 milljónum
ávísana sem ríkið sendir út í hverj-
um mánuði, til dæmis til bótaþega
og fyrrum hermanna
Í frumvarpinu felst að skulda-
þakið, sem stendur nú í 14.300
milljörðum dala, hækkar sam-
stundis um 400 milljarða og 500
milljarða til viðbótar í haust. Á
móti kemur skuldbinding um að
skorið verði niður í ríkistútgjöldum
um sömu upphæð á næstu tíu árum.
Ekki er kveðið á um neinar
skattahækkanir í frumvarpinu,
sem var eitt af lykilatriðum repú-
blikana og olli miklum titringi
innan raða demókrata, sem töldu
rétt að skattar yrðu hækkaðir
nokkuð á tekjuháa í stað niður-
skurðar á bótakerfi og þjónustu
hins opinbera.
Annað ákvæði í frumvarpinu
lýtur að stofnun tólf manna nefndar
þar sem jafnmargir fulltrúar eru
úr báðum flokkum og báðum þing-
deildum. Nefndin mun skila af sér
frumvarpi um að minnka fjárlaga-
halla um alls 1.500 milljarða dala á
næstu tíu árum.
Þar sjá demókratar tækifæri til
að auka tekjur ríkissjóðs með frek-
ari skattheimtu á stórfyrirtæki og
auðuga einstaklinga.
Nefndin skal skila frumvarpi í
nóvember, en náist ekki samkomu-
lag verður flatur 1.200 milljarða
dala niðurskurður árið 2013 í öllum
málaflokkum, nema ellilífeyri og
örorkubætur, sjúkratryggingar og
atvinnuleysisbætur.
Loks má geta þess að frumvarp-
ið felur í sér ákvæði um að tillaga
til stjórnarskrárbreytinga, þar sem
halli á fjárlögum er bannaður, verði
lagður fyrir báðar deildir þingsins.
Margir demókratar og stuðnings-
menn Obama eru ósáttir við þessi
málalok þar sem þeim finnst sem
að of langt hafi verið seilst til að
friða hörðustu íhaldsmenn í röðum
repúblikana. John Boehner, oddviti
þeirra síðastnefndu og forseti full-
trúadeildarinnar, átti einmitt í tals-
verðum erfiðleikum með að tryggja
frumvarpinu nægilegan stuðning.
Obama getur hins vegar þakkað
fyrir að hann fékk þó sínu fram-
gengt að skuldaþakið var hækkað
nægilega til að hann þurfi ekki að
hafa áhyggjur af því fyrr en eftir
forsetakosningarnar á næsta ári,
það er að segja ef hann nær endur-
kjöri.
Obama lét hafa eftir sér að vissu-
lega væri um málamiðlun að ræða
og enginn hafi í raun fengið allt sitt
í gegn. Eftir að ljóst var að frum-
varpið var endanlega samþykkt af
öldungadeildinni sagði forsetinn þó
að löggjöf þessi væri fyrsta skref-
ið í átt að jafnvægi í ríkisrekstri
Bandaríkjanna og að nú væri runn-
inn upp sá tími að hætt yrði að lifa
um efni fram.
Ekki er enn útséð með afleiðing-
ar þessarar baráttu þar sem bæði
verður kosið til þings og forseta á
næsta ári.
Augljóslega verður fróðlegt að
sjá hvort þetta muni veikja stöðu
Obama að einhverju leyti, en þó
að repúblikanar hafi fengið margt
sitt í gegn í málinu, var þó harðasti
kjarni íhaldsmanna, sem oft eru
kenndir við Teboðshreyfinguna,
alfarið gegn hækkun skuldaþaks-
ins og kann fulltrúum sínum í þing-
flokki repúblikana, sem studdu
frumvarpið, væntanlega litlar
þakkir. thorgils@frettabladid.is
Skuldaþakið hækkað,
en hvað tekur svo við?
ÓVISSUÁSTANDI AFSTÝRT? Barack Obama forseti sagði að ný lög um hækkun skuldaþaks væru fyrsta skrefið í átt að jafnvægi í
ríkisrekstri Bandaríkjanna. FRÉTTABLAÐIÐ/AP
Nóbelsverðlaunahagfræðingurinn Paul
Krugman er afar gagnrýninn á efni samkomu-
lagsins um hækkun skuldaþaks ríkissjóðs og
segir í pistli sínum í New York Times að Barack
Obama forseti hafi gefist upp fyrir kúgunum
repúblikana í fulltrúadeildinni.
Krugman segir þar að frumvarpið muni ekki
afstýra efnahagslegum hörmungum, heldur
þvert á móti skaða hagkerfið, sem standi þegar
höllum fæti.
Þetta samkomulag muni sennilega verða
til þess að vandamál varðandi hallarekstur ríkissjóðs
muni ágerast. „... og umfram allt sýnir það að hreinar
kúganir skila árangri, án þess að hafa nokkrar pólitískar
afleiðingar, og mun það leiða Bandaríkin í átt til
bananalýðveldis.“
Krugman segir að niðurskurður í ríkis-
útgjöldum á samdráttartímum sé það versta
sem til bragðs megi taka.
Repúblikanar hafi hvað eftir annað séð að
Obama gefur eftir í ljósi hótana. Hann hafi
þegar gefið eftir og framlengt Bush-skatta-
hækkanirnar auk þess sem hann hafi gefið eftir
í deilum um fjárlög næsta árs.
Krugman segir að þessi málalok muni hafa
afdrifaríkar afleiðingar fyrir allt stjórnkerfi Bandaríkjanna
þar sem hótanir og óbilgirni séu lykillinn að stefnu-
mótun.
Hættuleg þróun að mati Nóbelshagfræðings
PAUL KRUGMAN
Þingkona demókrata, Gabrielle Giffords, mætti til
atkvæðagreiðslunnar í fulltrúadeildinni í fyrradag
og kaus með frumvarpinu. Þetta var í fyrsta
sinn sem hún mætti í þingsal síðan hún særðist
alvarlega í skotárás í heimafylki sínu í Arizona í
mars síðastliðnum. Hún fékk skot í höfuðið þegar
Jared Lee Loughner hóf skotárás á hóp fólks í
verslunarmiðstöð í borginni Tucson. Sex létust og
þrettán slösuðust í ódæðinu, en Loughner er í
haldi lögreglu. Hann er talinn andlega vanhæfur til
að svara til saka í bili.
Giffords sneri aftur heim eftir atkvæðagreiðsl-
una, en óvíst er hvort hún muni bjóða sig fram til
endurkjörs á næsta ári.
Aftur til vinnu eftir skotárás
FRÉTTASKÝRING: Efnahagshorfur Bandaríkjanna