Búfræðingurinn - 01.01.1934, Blaðsíða 7

I
Sæusku vísindamennimir Lenströin cg
Hoiuen
f unciu. t ■
d.,að lcfthiti 1
1 ni hæð ^utur verið' 4 gr. iiærri og í 2ja. m Usio 6 r;r. hœrri en niður
við tjcrðu,en aörir hafa funclið pennan mismun irgri.tetta kemur einkuni
f,y.rir þegar stillt er veður.Sn pegar vi.ndur blæa bl&ndast hið neðsta
kalda loftlag með öðrn blýrrs að ofan og við þ&ð miniiiar fifosthættah.
Af þessu m.a, stsfsn
inu.að frosthretti
gamalþeickta rao ge3.
mshn gengu meðyiokkru milliiili yfir akurinn,höfðu strenga.an
milli síu og létu hann strjúkast við kornöxin.Við það icomst loftið
hrevfingu og kaida loftið niður viö öxin fékk nokkuð hei.tara að
gu og ica
Hitinn og
yfirborð
'J •
feiutí
’olauteri og dekkri að
soiargais'Í.anna a
jai
gsisiamagni fer éftir hitaþcli iians
mTnna af
er þvi _____
raest hitaþöl
sem peir ETtna
allra liluta og
kac-al a
ofan.
ifirborð iaröar sígur ísig mostan
ti eftir þvi meira sem óarðvegurinn er
lit.Hversu niikið áarðvegurinn hitnar af þessu
taþol hluta
Vatn liefir
jörð
ðar.
laginn o,
og hitaieiðslu,en
akveðnu. KTchma"gn.i.
hi
meira __
__ ._ _____________ ______ þvX hefir rök. jörð meira hitapol en þurr
(mýrar.jörð meira en leir og sandur) ,kitnar seinna, en kolns.r if.ka
seirina.
Pegar yf irborðið hitnar, leiðist nokkuð af ^ hitaruiin nióur, oitir
.pví meira sem hitaleiðsla hans er betri.Nú leiöir va'tn öetur hita en
loft.og bar af"’TéTTir,*aF“blautur jarövegur- loiðir hltaiih öetur niðúr
sem fann,að hitamismunar dags og^nætur gætti í sandjör
en í mýrar jörð aðeins í 2o cm. dýpi. tn þrúót fyrrr bliT
cm dýþi,
Yoi 0 T»ÍU
r.i u
mikilliyrpp-
hefir hún mikið
hitnar bo myrarjörð yfirléTXt_seint og stafar jþað af
gufun,því að oft liggur hún lágt cg er rök og eiimig
hárpípuaf1,en Öll uppgufun bindur hita.
Hitaleiðsla jarðvegs hefir ákaflega mikil úhrif á frosthættu,
Tegar jarðaryfirborðið kólnar vegna mikilla útgðislunar(að uóftu),
þa leiðist hitirm neöan aö,þaðan sem hannhafoi lciðst að öegiuum.Og
eftir því sém þessi hitaleiðsla er Örari o.g nær ti.1 meiri jardvegs-
dýptar,eftir því kólnar yfirborðið minna og síður hætta á næturfrosti
Vegna^slsemrar liitaleiðslu kólnar mýrarjörð mjog ort og þetta er eir.
aðal-ástæðan^til þess að frosthætta er mikil
mirmkar, er hún er blc-nduð leir og sandi, eins
sig e.rleridis.
4. Hitinn og gróðurinn. Þegar jarðvegurinn
har.n áðailega þatt í hítabreytingunum i stað
or efnismagn plantnanna t.i ltölnlega lí.tið og t
JaiTveffisTns s.IæniþpvÍ'" að iii tinn verðnr aðailega ao
stönglana,áuk þéss scm liann getur nokkuð ieiðst gegnum
a rayrarjoro
og
hun
og sumstaðar bykix- borga
er grcðri 'hulinn tekur
j aröaryfirborðsins.Nm
hitaieiðsiuskilyrði til
TiT'ðast
gegr.um
an d r oms1oftið
gi snara. % ex o ir pv?
ið groður hitnar
tað j.engi verió
pnð,2
jöró,enda
,að frosthætta er meiri,þar sem jarðvegur æxxksx 012 gróðri hu?inr
c.Þegar sól skín á daginu liitnar gróðurinn mjog miki ð -'egna hiiih
og geisiað á milli,Og eftir því sem gróðurinn er
oru hitaleiðsiuskþlgrðýþ verri.Af þessu leiðir
°g kó.lnar mikið rýi^en gróðurlaus jörö, enda hex'ir
þekkt,
on bei
a-r slæmu hitaleiðslu til jarðvogsins og menn hafo. jafuvel fundið,ac
hrtastiR plantnanna um hádaginu getur orð.ið lo-lþ gru liærra eii í. 'uidé
rum.siHfúinu~'í kri’ngu'm^þær, en aó 'noT'comrT 'Lægra.þet'ba "synir' é-ftTrTara
tafTa: HításTig Efst í gróðurlági 3. lofti t jarðvogi
'káit
andi'
'Hi tamismunur
en mlnnstur
en ekki
geta fi
Dag
Nott
dags og
sem
rakt loft
E
m.ur fyr
____ _ að dög'g
yfTr vorið og sumario
kolnar
.0
_rakanum þettist og verciur
rega:
af
hvex-jum morgn ________________
groðurlausu,landi og atafar það m.a. af þvi,sem’aour er"gétlð,&3
jurtirnar kólna meira en jarðyegurinii- sjalfur.>ess er áður getið
v.i ö uppgufun binzt hiti. kégar vatnsgufan þéttist, losnar þessi hiti
þa
eða siöar aö
og s.jiíum við
L'öggin er rne
nok'iuo
nær pvi
gx-asi en á
p f)