Búfræðingurinn - 01.01.1934, Blaðsíða 54

52
2. Hýrækt." “''
Að vel.ja land til nýræktar er ekki vandalaust. Þarf ~bæði að taka
tillit til gæcfa ýarðvegsins og'hvar og hvernig landið liggur. Bezta^
nýræktarlandið er algroið valllend.í?har sem aðalgróðurinn eru góð tún"
. grös,t.d. sveifgrös,tunvirigull og Imgresi.En sé mikið af snarrót,
sauðvingli,hærum,]þursaskeggi o.fl. ber það vott um lakari jarðveg.
3ama er að segja,ef gróðurlaus flög eru hingað og þangað,og sé mikið
af þeim-flagmoar-er jarðvegurinn jafnaðarlega mjög 1é1egur.Myrarjöro
er næstbezta nýræktarlandið.Hún þarf oft mikla framræslu og er .þvíý '
dýrari í byrgun,en þar má ef til vill gera beztu og^varanlegustu túniti
ef rétt er að farið.í lakaöta flokki koma svo flagmóar,holt og melar.
Sérstaklega ber að-varast flagmóana,]?ví að^þeir eruýöTt girnlTegir*TiX
jarðvinnslu og á því hafa margir flaskað sér til stór skáða.Venjiilegaf
efnagreiningar gefa litlar upplýsingar^um frjósemi jarðvegs.í því til-
liti græðir maður meira á að athuga gróðurinn,dýpt og eðlisástand.
raoldar o.fl.Bezt er að nýræktin liggi sem næst gamla túninu.En sé völ
á betra landi í nokkurri fjarlægð,getur verið rett að taka það.
Ar " ’ ^ ■* .Ræktunaraðferðin. Ven.julega mun vera srjálf sagt^að nota
saðsléttu.Húnþgefúr mesía uppskeru og er sæmilega arðviss,ef rétt er
acTTarlcj.En hun þolir ver mistök en aðrar ræktunaraðferðir. í túnum og
goðura valllendismóum getur því stundum verið réttmætt að nota græði-
slettu.Þaks1éttunnar verður hér að engu getið.HÚn er alltof dýr og
virmufrek og getur aðeins komið til mala sem ígripavinna^x smaum stíl.
, Jarðvinnslan.Við græðisléttur þarf að vinna landið á sem styztum
tima,t.d. ~éinu vori eða hausti og vori.Standi vinnslan yfir í fleiri
ár,eyðileggst miki.ð af gi*óðri og landið grær illa og^séint upp.SÓ
plægt,á að gera það grunnt,en bezt^er að herfa með góðu .rótherfi og
diskherfi.Þurfi að færa til skal sá í skellurnar grasfræi.Eftir að
aburður er borinn 1 og herfaður niður,skal valta yfir flagið. Við
saðsléttur er bezt að vinnslan standi yfir í nokkur áx'.Her á landi eru
sums staðar ræktaðir hafrar eitt ár,áður en grasfræi er sáð.Er ’þess
einkum nauðsyn^á seigri mýrarjörð og mun svara kostnaði par,sem menn
geta notfært sér hafragrasið vel,t.d, súrsað^það.En sé vandað til jarð"
vinnslu getur það lánast vel að sá grasfi’æi á fyrsta ári.
Landið er vanalega plægt og herfað.Jafnhliða plægingunni er gott
að kasta til i þvi.SÍðan er gafnað til með hestareku,ef ójöfnur eru
miklar,en ella rneð trógrind,sein slegin er saman úr trjám eða plönkum
um 3 m a lengd og 1,5-2 m á breidd;Fyæir hana^þarf að beita'^-4 hestum
og standa svo einn eða tveir menn á,þar sem hávaðar eru,en 'létta sér
af í lautum.Grindin mylur um leið.Til þess að hún vinni ve.l,parf flag-
ið að vera nokkuð purrt.Eftir jöfnun með grind er borið í flagið,helzt
buf^jaraburður,7o-loo kerruhlöss á dagsl. hað parf áð möka vei ur honum
(smatt^ og herfa niður með diskherí'i samstundis.
Saðvörixr.Þegar höfrum er sáð' eingongu,parf af peim 2oo-24o kg á
ha .’1 5n se þeim sáð með grasfræi-skjólsáð- er ekki^ráðlegt að sa
meiru en 75~9o kg^af höftum,minna^ef mikið er borið á.Seu hafrarnir
mjög þettir og stórir draga^þeir úr vexti grasfræsins og parf pá helzt
> sla-,pa^á. miðju sumri.Á síðari árum eru mai'gir fai’nir að sá grasfræi
an sk.jolsaðs og tel ég það almennt réttara. Hafra þarf alltaf að herfa
vel niður.Áf grasfræi mun^purfa minnst 4o kg á’ ha,par sem enginn gróö-
ur er fyrir,sem treysta má á.Þegar pví er sað,er tekið lltið af pví x
einu milli priggja fingra og stráð sem jafnast yfir,bezt að fara 2-3
umferðir yfir flagið.Se f.ræio herfað niður gerist það bezt með lítiö
skekktu diskherfi og svo valtað á eftir,en pað lánast einnig vel að
valta það eingöngu niður,einkum ef jarðvegur er myldinn.Bezt er að sá
snemma vors og fæst pá nokkur uppskera samsumai’s, en b.itt hefir einnig
lanast vel að sa seinni hluta sumars.
Iiirðing nýræktar.Beit er mjög skaðleg,einkum á vorin meðan nýrækt-
in eryung.Likt ma segja um alla umferð.Serstaklega gildir petta um
saðslettur.Fyrstu arin þarf að valta nýræktina,helzt árlega.Það heldur
henni slettri og þrýstir jarðveginum saman,ef hami^hefir lyftst upp af
völdum frosts.Ef borinn er á búfjáráburöur fyrstu árin,parf aö sloða-
draga harrn með varasemi,svo að grasrótin skemmist ekki.Sauðatað parf
helzt að mala.Ef illgresi kemur í nýrækt,og ]pað er ekki óalgengt,að^
pað kémur með^aburðinum:,er vandalaust að útrjmia pvi strax á fyrsta árí
lfle^b^riða^ slo bað nogu oft.láta pað aldrei vaxa að ráði.Ef vel hefir
verio a,parr suunaum að slá pað 4-6 sinnum á ári.
Hæfileg stærð a hestvalta mrxn vera um 12o cm á lengd og 7o cm í
þvermal.