Búfræðingurinn - 01.01.1934, Blaðsíða 9

7
Erlendis hafa menn tekið eftir þvísað ýms nfbrisði ax' korn.í þoln
fx^ost misvel og stendur það oft í nánu sambáiidi vid sýkurmngn. peirra
bótt fleira komi einnig til greina,Aftur er vafasamt ,hvort munur er
a kartoflu&fbrigðum í þessu tiliiti.Mismunan.di frostj>olni þeirra mun
oft sta.fa af mis,jöfnun þroska,því að mótstaðan gegn frosti mmnnkar
'eftir |iví sem nær ’dregur fuiTum þroska.
Se frost nálægt hinu skaðlega marki,h.efir það mikla#þýðingu,að
áurtin þiðni hægt,en annars er Joetta atriði ekki talið mú jafn-mikil-
vægt og áðúr var gert.Því er betra að iáta garða halla mót vestri.
Plöntur, sem eru auðugar af vatnl, t. d. a'f bví að þær vcur.a á vot-
lendi^eða eru mikið völcvaðar,þola ií.la i'rost,bví að plöntuvökvarnir
eru þá þunnir(ekki stei'kir) og frjósa jpví fyr.
iH. Varnir gegn næturf rosti.
A.Er liægt að Tna nssturf.ro st fyrir? báð' er auðsætt,að til bess að
hægF”se aó koma við vörnuin gegn næturfrosti, er það mjög mikilvægt
að geta sóð þau fyrir með nokkrum fyrirvara,helzt að kvoldinu.Her
að framan er einvörðungu lýst þeim næturfrostum.,sem koma á heiðskírum
nottum í stilltu veðri,vegnfa Hfmikillar útgeisluna.r.En næturfrost
geta líka komið með aðvífandi köldum loftstraumum.Sagjkyamt sænskum
rannsóknum er hið fyrra algengast a haustin, en hlð fýi.rSxa. vorin,en
ekki er unnt að segja,hvort það sama g.ildir hér á landi.Stunduia geta
haðar orsaklrnar verkað.saman.
, Gegn aðstreymandi köldu lofti(með frosti) eru tæplega til 'nokkur
rað,sem hér koma til greina.Varnimar verður því að einskorða viö
þau frost,er stafa af mikilli útgeislun á heiðskírum kyrrum nóttun,
enda hygg eg,að þau munu hér algengust. •_ •
Oft má fa.ra nærri um það að kvöldi,hvort frost verður' á'ð nóttu,
með því að athuga ský.jafar ög iit loftsins.Þegar loftið er rakt,er
litur þess til að gTja grar,en' þvx heiðblarrá sem það er þurrara,en
þess er aður getio,mikxll loftraki og einkum ský dragi mjög úr frost-
hættu.Lemström setti fram eftix*farandi reglur,sem e.t.v. má hafa til
hliðsgonar:
Blar himinn mikið frost, Blágrár himinn sennil.frost
Grablár - ^ sjaldan frost , Grár - alddei frost '
Ymsar aðrar og flóknari reglur hafa verið settar fram og eru flestar
hyggðar a þvi,að mæla fixMstig loftsins.Einfaldast er,ao hafa tvo
hitamæla. annan 11 þurran'1 ( einsog vanalega), en hirm ,,votan"(á öilum
veðurathugunarstoðvum).Um kvikasílfurkulu "vota" mælisins er vafið
tuskUjOg annar endi hennar látinn lafa ofaní skál með vatni.fuskan
^r þvi alltaf rök og sakir uppgufunar frá henni lækkar hitastig mæl-
;isins og synir hann því varralega lægri hita en,'þurrii' mælirinn.Eftir
PYi sem loftið er þurrara verður upjDgufun frá tuskunni meiri og meiri
nitamismunur milli mælarma og or þvi bezt ,að hann se sem minnstur,
ön ma vera þvi meiri sem hitastigið er hærra.Haf má eftirfarandi
tóflu til hiiðsjáonar,bar sem efri línan táknar hitastig .á‘,burra,'mæl-
tnnjen^sú neðri misraun ái,þurruin."ogl,votmmi'mæli.Sé mxsmúnurinn meiri
en i töflurmi stendur er hætta á næturfrosti.LeSið af undir kvoll,
furr mælir 2 3 áfe 5 5 $ 8 9 lo 11 12 13 .14 15 gr.C.
Ivasmunur 0,7 1,1 1,9 2,3 3,1 3,6 4,o 4,4 4,9 3,3 5,3 6,3 - -
■uæmijpurr_mælir synir 3 gr.,votur mæiir 1,5 gr..mismunur i,5 gr.,
en ma ekki vera meiri en l,í gr,því frosthætta.I sömu röð:8,6,mis-
mur.ur 2,en ma vera 3,1 gr. og þvi ekki frosthætta.Af 6ooyslxkum
1rostspadomum í Danmörku reyndust 12 % rangir(4$ frost mót vomim).
B.Varnaraðferðir. Út frá því,sem sagt er hér að framan,er.hægt
ao hugsa se.r eftirfarandi frostvarnaraðferðir;
ioiIPPhitun a plöntunum s.jálfum við geislun frá ofnura eða skennum.
^xúþphjtun loftsins meó . ofnum. Þessar .aði'erðir eru báöar mjög dýr-
en t}a^a P° verið notaðar víð ræktun ávaxtatrjáa x Ameriku surastaðar.
Ax-hHþa hitaleiðslu .jarðvegs.t.d. blanda mýrarjörð sandi og loir.
. Íiaí^yBPx.vatnið hefir vanalega hærra hitastig en loftið á frost-
nottuía.En petta er tvíeggjað sverð,því að takist ekki að ver^a pl.
hegn frostinu,frgosa þæx* enn örar vegna vökvunarxnnar.
2xA2-.leléa burtu ko.lt loft,er safnast í dældir.
4. HmPýpl^nda neðstu köldu loftlögunum með heitara lofti ofan frá
TÞvi aö draga seglumbúnad eftir svæðinú.
an^a rakastig loftslns.svo að daggp. hækki(fæpl. framkvæmanl.)
Allar þessar aðferoir Eáfa verið reyndai* og notaðar undir vissum
p-'ingumstæðum, en almennar eru þær ekki og koma varla til greina hér
a landi,þo frekast nr. 3 og 4 undir vissum kringumstæðum.