Búfræðingurinn - 01.01.1934, Blaðsíða 44

42
tilfellumjtiefir þc.o ráð
alt
xyrnar
ent í bari
vel að
oft vorið teb.ið,að gefa kún’om inn Glauberc.
(smlf .nat'ric. ) jsaltið hefir yerið loyst upp í vatni og síðan helt
ofan í þær.Þetta hefir stundum reynst hættulegt,vegna. pess að
hafa átt erfitt með aðJkyngja.Nokkuð af '
anum og kýrnar fengið lungnabolgu.Aftur
sprauta lyfjum,sem mýkja hægðir og ouka lyst,undir húðina.Eitt af
þessum lyfjum er"Lentin"(fra Merck í Darnstadt)' og hcfir pað gefist
agætlega.
Að lokum vil ég draga saman þau atriói, sem mér fimist varða
mestu um dooann:
1. Einkenni doðans eru mjög mismunandi og er talað um 4 tegundir
;ði hans.Rett er að dæla þær kyr
O
sem
ekki geta staðið upp,
eða afbri
en hafa að cðru leyti ekki doðaeinkenni,enda hafi áður verið gengið
úr skugga um,að ekki^sé um beinbrot að ræða eða önnur meiðsl.
2. Venjulega fá kýr doða á fyrstu 3 dögunum eftir burði.nn,en geta
samt fengið hann,hvenær sem^er,þó að það sé fremur sjaldgæft.
3. Kýrin sé dæld svo fljótt sem auðið er eftir að aoðaeinkenna
verður vart.
4. Kýrin sé ekki mj6lkuð,fyr en 12 lcltímar eru liðnir frá inndæl-
mgu.
5. Doðinn stafar sennilega af kaisíumskorti í blóðinu^og er hægt
að lækna hann með því að dæla kalsípmkloriðupplausn inn í blóðið
Með þeirri aðferð læknast jafnvel þau doðatilfelli,sem ekki tekst
að lækna með loftinndælingu.
2.JÚgurbélga.
Ju&urbólga er algengur sjúkdomur í mjóikurkúm,og mun óhætt að
fullyrða,að landbúnaðurinn verði íyrir talsvcrðu fjárhagsle^u tjóni
arlega af hennar ^völdum. Yf igleitt ber m.est á júgurb61 gunni i bezfcu
nautgriparæktarEéiu§unum,þar sem mjólkurmarkaður er goöur og áherzla
lögð á það að hafa sem nythæstar kyr.Þetta er skiljanlegt,að þvx
meira erfiði, sem lagt er á júgrið(við mjólkurmyndun) þeim mun næiiiara
hlytur það ao verða fyrir öllum skaðlegum úhrif'um.
Venjulega^er talað \am- 2 tegundir júgurbólguBandvefsbólgu og kirt-
ilvef sbólgu.Stálmi eða b júgur, sem oft kemur í ,júgxa"ð_úía 'búrðinn. er í "
Ydiih ‘óg' ver'u ekki júgurbolga. B;júgur þessi er eolilegt fyrirbrigði,
sem stafar^af því,að blóðrensli frá núgrmnu hindrast,vegna þes.s að
fostrið þrýstir á ýmsar stærri æðar i kviðarholinu og oinnig af hinni
miklu bloðsókn til júgursins um burðartimans..Bjúgurinn kemur í júgr-
ið venjulega nokkrum dögum fyrir burð og er oftast horfx.nn aftur ca.
viku eftir burðinn,án þess að nokkuð sé aðgert.Venjulega er bjúgurinn
neðan og aftan á jugrinu,og éf' mikil brögð eru að honum,nær hann fram
a kvið og upp undir skeiðarop.KÚm getur þá stundum.verið óþægindi að
honum,er þeim þá. júgrið aumt og eiga þær orfitt raeð að leggjast.í
slxkum tilfellum er gott að hafa heita bakstra við júgrið og nudda
þaður sapu- eða kamfóruspritti.Ennfremur er gott að mjólka júgrið
aðeins oftar en annars er venja eða þi'isvai' til fjórum sinnun a dag.
Bjugurinn þekkist á því,að ef stutt er á hann fingri,tekur hann á
sig dæld,sem hverfur ekki .strax.
Annars er þessi skifting eða aðgreining júgurbólgunnar í band-
vefsbólgu og kirtilvefsbólgu að ýmsu le.yti óbeppileg. hossar tvær 'Cog-
undir bolgu eru^oft samtímis í júgrinu og takmorkin milli þeirra
hvergi nærri ^ skýr. Til eru ýms stig af báðum þessiuu tegundura júguc--
bólgu,og er x hinum ýmsu tilfellum ákaflega misjafnt,hversu iilkynjuð
bólgan^er.Á seinni tímum eru menn farnir að aðgroina ýmsar tegundir
júgurbólgu eftir því,hvaða ^erlar það eru,sem bólgunni volda.Gerla-
tegund su,sem bólgunni veldur,ræður venjulega mo'stu uia^það,hvorsu
illkynjuð bólgan verður.Gerlar þeir,sem oítast valda júgurbólgu,eru:
Streptokokkhr,Staþliylokokkar,Mikrokokkar,Bact.Goli og Boc.pyogenes.
Illkynjuðust er júgurbólgah af völdum Bac.pyogenes.Engar rannsóknir
eru^til^um^þaðjhvaða gerlategund muni vera algengust orsök til júgur-
í kúm hér á landi.Eftir því sem ég hefi kœnist næst,þá er verulega
illkyn'juð’ júgurbolga fremur sjaldgæf hér á iandi;
Gerlarnir eru að vísu sú öiginlega orsök júgurbólgunnar,en ýmsar
aðrar"meöverkandi orsakir koma til greina,sem greiða götu gerlamia og
stuðla að því,að veikin komi fram.Ma'þar til nefna: ofkælingu’,meiðsl a
jugrinu, sl.æmai' mjaltir o. f 1. Serstaklega eru ófullkomnar og Tiaröíieutaf
mjaTBIr hæfctuiegar í" þéssu efni.