Búfræðingurinn - 01.01.1936, Blaðsíða 37

3?
Ijárom e-ða greidunni að -lcenna eða öllu til samans,en þetta má lag-
færa.
iegar sláttuvél -er mikið notuð og ljár oft dreginn,slitna
blöð hans,raðir fingranna smá sljóvgast og ljáþvingur og ljábakki
slitna,bæði af eðlilegum ástæðum,en þó oft mikið fyrir vanhirðu.
Þegar blöðin eru orðin m.jög slitin(komin í odd að framan),þá
verður að fá ný blöð eða nýjan ljá. Ný blöð verða ávalt mikið ódýr-
ari og má taka þau gömlu af ljábakkanum og setja ný í staðinn. Það
er tiltölulega vandalítið að skifta um blöð. Ljábakkinn er lagður
á steðja eða í skru&tykki,þannig að egg blaðanna viti niður með
steðjanum. Blöðin ná stunduml aftur fyrir bakkann,og er þá slegið
þar á þau með hamri eitt eða fleiri þung högg;skerst þá hnoðnagl-
inn í sundur,sem heldur blöðunum og þau falla niður,en hnoðið,sem
eftir er í ljábakkanum,er rekið niður úr honxim. Þar sem blöðin ná
ekki aftur fyrir bakkann,má reka þau af með járni,sem barið er
á. Bkki er þó á þennan hátt hægt að ná þremur næstu blöðunum við
1jáhöfuðið,heldur verður að bora hnoðin úr þeim með járnbor. Þegar
nýju bf-ðin eru sett á,verður að gæta þess,að hnoðhausarnir séu ekki
of háir.
Þegar ljárinn með nýju blöðunum er settur í greiðuna,verður
að gæta,hvernig hann fer. Komið getur það fyrir,að bakkinn hafi
undist'- þegar skift var um blöðin,svo að blaðaoddarnir komi ekki
nærri fingrunum,a.m.k. ekki alls staðar. Yerður þá að snúa lítið
eitt upp á bakkann, líkt og þegar vénjulegur grasljár er1,lagður,í.
Blöðin á ljánum verða öll að liggja slétt og þétt við fingurne
ar,því að annars ''japlar" ljárinn líkt og hálfónýt skæri oft gera.
Með 1 ,jáþvingunum má tempra,hversu þétt blöðin liggja að fingrunum,
Með því að leggja lítið eitt undir þær aftan við haglann,sem held-
ur þeim,koma þær niður að framan og þrýsta ofan á ljáblöðin að
fingrunum. Þetta verður að gerast með nákvæmni,því að ella getur
ljárinn orðið of þungur og þyngt gang vélarinnar.
Eins og að framan-’getur,þurfa fingurnir að bíta.Raðir þeirra
verða að vera hvassar,en ekki ávalar. Ekki er gott að hvetja þá
öðruvisi en með því að taka þá af greiðunni. Það má ef til vill
kallast ókostur,að á flestum vélum eru fingurnir þannig,að tveir
og tveir eru fastir saman,þó að undanskildri,að ég hygg,nýjustu gerð
af Herkules. Er því ekki hægt að hvetja fingurna nema að hálfu
leyti á hverfisteini,heldur verður að nota þúnnt smergelhjól,sem
kemst upp á milli fingranna í samstæðunni. Þegar fingur eru- teknir
af,er rétt að rugla þeirn ekki saman,svo að hver geti komið á sinn
stað aftur. Ella getur maður átt það á hættu,að fingurnir fari ekki
vel-myndi ekki beina röð. En það er eitt höfuðskilyrði fyrir því,
að vél slái vel,að fingurnir myndi þráðbeina línu,komi allir jafn