Búfræðingurinn - 01.01.1936, Blaðsíða 43

39
í áburðirm getur'lllgneálsf ræ borist á tvennan hátt,með íburði
(moði,salla) og í gegn um meltingarfæri dýranna^_iÆargar----erlendar-'
rannsó-knir-sýna__2^að, að nokkuð af illgresisfræi kemst óskemmt gegn
um meltingarfærin og geta spírað á eftir,end.a þótt—allmikiH_bluti
þeirra eyðil.eggist. Er þetta.mllmiaj-afnt-y-o-g--fer bæði eftir tegundum
illgresis og búf jám~-Skal þetta sýnt eftir norskum og dönskum .rann-.-
sóknum. Tölurnar sýna,hversu mikill hluti af fræjunLjC-áðunsins kom
lifandi .og spírunarhæfur'uaeð.-áburð-inum^talid í %%
Frætegund Hrossatað KÚamykja Svlnaáb-urður Hænsnaáb.
1. Túnsúra 26,43 7o,57 5,oo
2. Baldursbrá 0 »» 0 1—1 24,03 0, o2
3. Skurfa - 0,o5 2,4o 0,36
4. Vegarfi 13,oo 2,oo
5. Haugarfi 49,oo
6. Hjartarfi 0 .0 4" OJ
Meðaltal nr. 1-3 12,29 32,33 1,79
í kúamykju verður tiltölulega mest af lifandi fræjum,en minnst
í svínaáburði. ' Túnsúra og haugarfi þola vel að fara í gegn um melt-
ingarfæri búfjárins. lessar tölur gilda allar fyrir nýóan áburð
Við geymslix áburðarins má búast við,að hin lifándi fræ týni tölunni,
en þó hafa rannsóknir sýnt,að eftir 1/2 árs geymslu er mikið af spír-
unarhæfum illgresisfræjum í áburði. í 60 tonnum af búfjáráburði
hafa fundist frá 60000 til 2,6 miljónir af illgresisfræjuia,en'ekki
ber rannsóknunum saman um,í hvaða tegund búfjáráburðar finnst mest
og hvar minnst.
e. . Með fuglum getur illgresisfræ borist langar leiðir, jafnvel
landa á milli. 1 saur þeirra hefir fundist talsvert af fræi ,sem
getur spírað. Eihnig getur úað borist með jarðvegi á fótum þeirra'.
f. Vindar geta oft borið fræ langar leiðir,t.d'. af fíflum o.'fl.
g. Við .jarðvinnsluverkfæri °£ hestsfætur loðir oft mikið af
mold,er getur borist frá einum stað til annars,og með henni fræ. í
mold,er var hreinsuð af plóg og herfi fannst hlutfallslega 13 og
3o illgresisfræ,sem spíruðu.
h. Við skurði,vegi,kring um hús og kálg'arða o.s.fr. er oft
mikið-af illgresi og þaðan getur fræ þess breiðst út.
2. Útbreiðsla með ,jarðstönglum(kynlaust).
a. Jurtin skýtur jarðstönglum út frá sér(lárétt) og getur þann-
ig breiðst út 'um fleiri metra á ári,t.d. húsapuntur.
b. Með ,iarðyrk,juverkfærum geta hlutar af jarðstönglum borist
úr stað og orðið að sjálfstæðum jurt-um á nýjum svæðum.
c‘ Jörð með illgresisfræjum getur og flutfit til.
betta yfirlit sýnir,að illgresið hefir margar útbreiðsluleiðir.