Morgunn - 01.12.1938, Blaðsíða 26

152
MORGUNN
að lýsa og við helgum minningu hans þessa sam-
komustund, nafn Einars Kvarans og nafn hins eldheita
ræðuskörungs Haralds Níelssonar, sem áður er horfinn oss.
Þeir hafa verið kosnir til á þessu landi af æðri máttar-
völdum, af því að vitnisburður slíkra manna yrði virtur.
Og það hefir verið gjört þrátt fyrir nokkra mótspyrnu,
sem jafnan er upphafsfylgja flestra mikilla og góðra mála.
Nöfn þeirra munu héðan af standa saman óafmáanleg á
spjöldum andlegrar menningar og þroskasögu þjóðarinnar.
Að vísu hafa starfað með þeim margir fleiri ágætismenn,
sem fljótt varð það ljóst, hvílíkt mál var hér á ferðinni.
Þó að nöfn þeirra verði ekki talin hér að þessu sinni, þá
verða þau ekki heldur gleymd.
En hinir urðu þó langt um fleiri, sem snerust á móti
framan af, hér eins og víðast hvar annars staðar. Sú saga
verður heldur ekki rakin hér að þessu sinni; það yrði of
langt mál. En hins verður að geta, sem snertir beint um-
tals og umhugsunarefni vort í kveld, að þessi mótspyrna
er nú óðum að þverra og að mestu horfin, nema í afkim-
um andlegra trúarþrengsla og hjá eftirlegukindum efnis-
hyggjunnar, sem ekki eru búnar að átta sig á, hvað þær
eru orðnar langt á eftir. Og sá sigur yfir mótspyrnunni 'er
vafalaust því að þakka, hve öruggur valdist upphafsmað-
urinn og traustur foringi til liðs við hann. Hann var til
kosinn af því honum mundi verða treyst vegna afreka
sinna, sagði stjórnandinn. Hann var listamaður, skáld og
ritsnillingur og veitti þúsundum nautn og fagurfræðilegt
yndi og aukna menning. Þetta skapar traust, hlýtur að
gjöra það. Þegar þessi efni öll urðu að góðmálmi í hönd-
um hans, gulli og silfri, gat þá verið, að þetta mál, sem
tók hann fastast og hann tók föstustum tökum, væri ekki
annað en sori. Nei, það getur það ekki, því að það er
mesta málið. Það er mikið, að veita öðrum nautn og unað
með fegurð og yndi andríkis og listar. En það er miklu
meira, að græða hjartasár, mýkja sálarangist og lífga dofn-
aða trú. Þess vegna er þetta mál mesta málið.
J