Morgunn - 01.12.1986, Síða 14

Hugmyndin um karma er til komin fyrir áhrif austrænna
trúarhugmynda. Takmark mannsins er að losna undan lög-
máli orsaka og afleiðinga, sem mótar lífsferil hans og lífs-
stefnu, og sameinast guðdóminum i algerri hvíld. Þ^ssi
andlega þróunarkenning gerir ráð fyrir því, að menn verði
að taka afleiðingum gerða sinna í öðru lífi, þ. e. a. s. í næsta
lífi á jörðinni. Þeir ,,endurholdgast“, fæðast aftur og aftur,
þangað til þeir eru orðnir svo göfugir, að þeir eru þess
umkomnir að hljóta hinn guðdómlega sess, takmark þróun-
arinnar.
Sþíritistar kenna einnig, að maðurinn verði í öðru lífi að
taka afleiðingum gerða sinna, það sé ekki hægt að skella
skuldinni á einhvern annan. En spíritistar gera ráð fyrir
því, að maðurinn geti bætt ráð sitt í öðru lífi og þannig
tekið framförum á þroskabrautinni. Þessar kenningar eru
grundvöllur siðfræði bæði spíritista og guðspekinga.
Fremsti hugmyndafræðingur íslenskra spíritista, Einar H.
Kvaran, gerði þetta atriði að umtalsefni í fyrsta opinbera
fyrirlestri sínum um málið í Reykjavík vorið 1905:
Guð ætlast til, að maðurinn taki stöðugum framför-
um í vitsmunum, þekkingu, heilagleik og kærleika. Hann
verður að þoka sér sjálfur áfram á þessari leið fullkomn-
unarinnar. ... Tilvera mannsins heldur áfram eftir dauð-
ann, og þar uppsker maðurinn nákvæmlega eins og hann
sáði hér, miklu nákvæmar en vér getum gert oss hug-
mynd um í þessu lifi. Þar hefur það ekkert gildi, hve
mikið eða lítið vér komum með af trúargreinum í hug-
anum, heldur eingöngu hitt, hve vel oss hefur tekist að
laga huga vorn eftir guðs vilja.1-1
Hér erum við komin að þeim grundvallarmismun, sem var
á guðfræði spíritismans og guðspekinnar annars vegar og
guðfræði KFUM og skyldra félaga hins vegar. Þeir síðar-
nefndu héldu á einn eða annan hátt í hugmyndina um eilífa
útskúfun, fórnardauða Krists fyrir syndir mannanna og
14. Einar H. Kvaran, Eitt veit ég. Eriruli og ritgerðir um sálrœn efni.
SRFl 1959, bls. 28—29.
12
MORGUNN