Morgunn - 01.12.1986, Page 24

urðu árið 1909 og Björn Jónsson settist í ráðherrastólinn.
I blaði hans má sjá að því vikið, að lítilsvirðing Dana al-
mennt á sálarrannsóknum og spíritisma sé þeim ekki til
sæmdar, þótt raunar hafi mátt búast við slíku úr þeix’ri
átt.21 Á Þingvallafundinum, sem Björn Jónsson setti, var
Haraldur Níelsson einn af ræðumönnum og Einar H. Kvar-
an mjög ábei’andi. Indriði miðill vakti þar mikla athygli,
þegar hann reið ljósgráum gæðingi, sem hann hafði fengið
að gjöf frá Birni og hét öndungur. Bar hann bláhvíta fán-
ann, sem blakti í golunni, er hann reið eftir Almannagjá.22
Þetta sýnir m.a., að forsprökkum Þjóðræðisflokksins
fannst ekki ástæða til að fara í felur með hina nýju opin-
berun sína og gátu jafnvel hugsað sér, að hún yrði þeim
til styrktar í baráttunni fyrir hugsjónum sínum. Þegar
andstæðingarnir þrengdu að þeim, fannst þeim einnig
ástæða til að beina því til ,,stjói’narhöfðingjanna“ að minna
ritstjóra sína á, að það væri félagafrelsi og skoðanafi’elsi
í landinu, og töldu ofsóknii'nar póiitískan áróður íhalds-
og afturhaldsafla.23 Stjórnarliðum var því nokkur vorkunn,
þótt þeir gi’ipu tii þess að tal aum „Valtýska di’augafélagið"
o. s. frv. I Þjóðólfi stóð þessi vísa í apríl 1906:
Valtýinga vita nú þver
vond eru syndagjöldin
dularfullir dratta hér
draugarnir á kvöldin.24
Segja má, að afstaðan til spíritismans, eins og hún birt-
ist í blöðunum, hafi í meginatriðum fallið saman við af-
stöðuna í stjórnmálum allan fyrsta áratug þessarar aldar.
En slíkt gat eðli málsins samkvæmt ekki gengið til lengd-
ar, m. a. vegna þess að almennur áhugi á málinu hafði vakn-
að og menn tóku að fást við tilraunir með dularfull fyrir-
brigði, án tillits til stjórnmálaskoðana. Miðilshæfileikar
21. Isafold. 7.2., 2.5. og 12.5. 1906.
22. Ari Amalds op. cit., bls. 128; fsafold 6.7. 1907.
23. Fjallkortan 7.4. 1905 og 12.1. 1906.
24. ÞjöSólfur 27.4. 1906.
22
MORGUNN