Morgunblaðið - 07.05.2009, Blaðsíða 4

4 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 7. MAÍ 2009
Eftir Ágúst Inga Jónsson
aij@mbl.is
Á SAMA tíma og hver hópurinn af
öðrum gengur á rúmlega tvö þúsund
metra háan Hvannadalshnúk glíma
bormenn Íslands við festu og hrun á
rúmlega tvö þúsund metra dýpi í bor-
holu í Vítismóum í grennd við Kröflu.
Hvorki hefur gengið né rekið í rúm-
lega hálfan mánuð og um síðustu helgi
var ákveðið að skilja borkrónuna eftir
og fara framhjá festunni á leið niður á
rúmlega fjögur þúsund metra dýpi.
„Þetta hefur gengið brösulega síð-
an við komumst niður á um tvö þús-
und metra 17. apríl,“ segir Bjarni
Pálsson, verkfræðingur hjá Lands-
virkjun Power. „Bergið er mjög lag-
skipt þarna og hrungjarnt og við lent-
um tvisvar sinnum í því að það hrundi
á strenginn og holan var við það að
falla saman. Við það að reyna að losa
okkur út úr þeim vandræðum slitnaði
strengurinn, fyrst á 2.050 metrum og
síðan á 2.102 metrum. Okkur tókst að
fiska upp hluta af strengnum en þrjá-
tíu metrar og borkrónan urðu eftir
neðst í holunni.
Við teljum mikilvægt að hafa hol-
una eins beina og framast er kostur
og því lögðum við mikið á okkur til að
ná krónunni og strengnum upp. Nú
höfum við fallið frá því og erum að
steypa tappa neðst í holuna. Síðan er
ætlunin að bora út úr holunni ofan við
tappann og sveigja framhjá festunni
og borkrónuleifunum. Við teljum að
ef vel tekst til með þessa aðgerð, þá
geti hlykkurinn orðið það mjúkur að
hann valdi ekki of mikilli mótstöðu,“
segir Bjarni.
Tafirnar kosta um 100 milljónir
Hann segir að í áætlunum hafi ver-
ið gert ráð fyrir að atvik sem þessi
gætu komið fyrir. Talsverður kostn-
aður fylgir svona töfum og má áætla
hann um eða yfir 100 milljónir króna.
Hver stöng í borstrengnum er 13
metra löng og borkrónan er 42 senti-
metrar í þvermál. Bjarni segir að erf-
iðleikana megi hugsanlega að hluta
rekja til þessa mikla þvermáls en nú
sé farið dýpra en nokkru sinni með
svo svera holu. Mikið reyni á stang-
irnar en holan mjókkar síðan þegar
neðar dregur og þá verður þvermálið
það sama og bormenn þekkja.
Bormenn í basli á tvö
þúsund metra dýpi
Ljósmynd/Magnús Á. Sigurgeirsson
Festa Hjalti Hafsteinsson og Júlíus Emilsson við borstrenginn og krónuna.
 Lentu í festu og
þurfa að bora sig
út úr holunni
ENGINN fékk sex tölur réttar í
Víkingalottóinu í gær. Potturinn
verður því tvöfaldur í næstu viku.
Þetta þýðir líka að svokallaður of-
urpottur, sem í þetta skiptið var
rúmur milljarður króna, stefnir yfir
1.200 milljónir í næstu viku, að sögn
Stefáns Konráðssonar, fram-
kvæmdastjóra Íslenskrar getspár.
Ofurpotturinn virkar þannig að í
upphafi hvers útdráttar er dregin út
ein tala, svokölluð ofurtala. Ef hún
kemur aftur upp á meðal þeirra sex
talna sem mynda vinningsröðina, þá
verður ofurpotturinn virkur og sá
sem fær sex rétta hlýtur hann.
Enginn vann í
Víkingalottó
NOKKUÐ á annan tug umsókna um
hvalveiðileyfi hefur borist sjávar-
útvegs- og landbúnaðarráðuneytinu.
„Það er mikill áhugi og menn eru
spenntir,“ segir Ásta Einarsdóttir
lögfræðingur í ráðuneytinu og segir
að nokkuð sé um að haft sé samband
við sjávarútvegsráðuneytið vegna
málsins. Um 70% þeirra hvalveiði-
umsókna sem borist hafa koma frá
einstaklingum sem hafa ekki stund-
að hvalveiðar áður. „Fólk er greini-
lega að leita nýrra tækifæra.“
Þrír hrefnuveiðimenn fengu leyfi
strax í janúar en umsóknir annarra
eru í matsferli hjá Fiskistofu, sem
fer yfir umsóknirnar og kallar eftir
viðbótargögnum sé þess þörf. Þá
þurfa umsækjendur að sækja nám-
skeið þar sem m.a. er farið yfir aflíf-
unaraðferðir og annað tengt hval-
veiðunum. Námskeiðið verður
haldið um miðjan maí og stendur í
þrjá daga. Það kostar 100.000-
120.000 kr. og mun norski sérfræð-
ingurinn Egil Ole Øen sjá um að
uppfræða umsækjendur. „Að nám-
skeiði loknu mun Fiskistofa síðan
skila inn tillögum sínum og við yf-
irförum þær og veitum leyfin á
grundvelli þeirra upplýsinga sem
þar liggja fyrir,“ segir Ásta.
annaei@mbl.is
Margir nýir
vilja halda á
hvalveiðar
LÖGREGLAN á höfuðborgarsvæð-
inu rannsakar nú nauðgun sem átti
sér stað við Tryggvagötu í Reykja-
vík á sunnudagsmorgun. Björgvin
Björgvinsson, yfirmaður kynferð-
isbrotadeildar lögreglunnar, segir
að ráðist hafi verið á 19 ára stúlku
og henni nauðgað. Stúlkan kærði
nauðgunina til lögreglunnar og gat
gefið lögreglu lýsingu á árás-
armönnunum.
Tveir karlmenn, sem eru af er-
lendu bergi brotnir, voru hand-
teknir skömmu síðar og voru í
framhaldinu úrskurðaðir í gæslu-
varðhald til föstudags.
Þeir hafa verið yfirheyrðir en
játningar liggja ekki fyrir.
Björgvin segir að það muni koma
í ljós á morgun hvort farið verði
fram á áframhaldandi gæslu-
varðhald yfir mönnunum á grund-
velli almannahagsmuna.
Rannsakar
nauðgun
VEXTIR á þeim
lánum Frjálsa
fjárfestingabank-
ans sem bera
breytilega vexti
ættu að fara til-
tölulega hratt
niður lækki
Seðlabankinn
stýrivexti. Þetta
segir Ingólfur Friðjónsson, nýr
framkvæmdastjóri bankans, sem
átti von á hressilegri lækkun stýri-
vaxta. Ákvörðun um breytta vexti
lánanna gæti þá legið fyrir á næstu
tveimur vikum.
„Breytilegu vaxtaflokkarnir fylgja
stýrivöxtunum og ættu því, ef ein-
hver skynsemi er í kerfinu, að fara
tiltölulega hratt niður. Það gerist að
vísu ekki sjálfkrafa, heldur er tekin
ákvörðun um það hverju sinni,“ seg-
ir hann.
„Það má hins vegar alltaf velta
fyrir sér hvort eðlilegt sé að hafa
svona gríðarlega háa vexti á verð-
tryggðum lánum.“ Frjálsi sé þó ekki
sá eini sem bjóði þessi lánakjör,
heldur sé það víðar í bankakerfinu.
Morgunblaðið greindi á laugardag
frá láni manns á sextugsaldri sem
tók 9,5 milljón króna lán hjá bank-
anum um mitt ár 2003. Vextir þess
voru þá 8,9% en eru nú 10,35%. Af-
borgunin í mars 2005 nam rétt um
200 þúsund krónum en nú í apríl
greiddi maðurinn tæpar 400 þúsund
krónur. Afborganir eru á þriggja
mánaða fresti. Þrátt fyrir háa vexti
liggur hækkun lánsins síst þar.
„Verðbólgan er stærsti örlaga-
valdurinn,“ segir Ingólfur. „Það er
dýrt og vont að vera með innlent lán
í verðbólgu, því hún gengur lítt og
illa til baka.“ gag@mbl.is
Býst við
lægri lána-
vöxtum
Frjálsi fjárfestinga-
bankinn og lánin
Hverjir standa að verkefninu?
Landsvirkjun ber meginþungann af
djúpborunarverkefninu í Kröflu og
borgar um helming kostnaðar, sem er
áætlaður um 20 milljónir dollara, auk
þess sem til stendur að verja um 10
milljónum dollara í rannsóknir á vökva
og jarðlögum og að reisa og reka til-
raunaorkuver á næstu árum. Tveir al-
þjóðlegir rannsóknasjóðir taka þátt í
kostnaði við tilteknar rannsóknir. NSF
í Bandaríkjunum greiðir um 3 milljónir
dollara og ICDP í Þýskalandi 1,5 millj-
ónir dollara. Hitaveita Suðurnesja,
Orkuveita Reykjavíkur, Orkustofnun,
Alcoa og Statoil Hydro eru einnig
stórir þátttakendur í verkefninu.
Hver er tilgangurinn?
Boruð verður allt að 4.500 metra hola
við Kröflu niður í eldvirkt háhitasvæði
með það að markmiði að virkja yf-
irmarkshitaðan vökva á þessu mikla
dýpi. Um einstakt verkefni er að
ræða, sem fylgst er með víða um
lönd, en þetta er fyrsta slíka djúpbor-
unarholan í heiminum.
S&S
VEFMYNDAVÉL sem sett var upp í Eldey í fyrra
„fraus“ og komast viðgerðarmenn ekki til að laga hana
fyrr en í desember nk. Eyjan er friðuð og mannaferðir ein-
ungis leyfðar þangað í desember og janúar ár hvert.
Myndavélin var sett upp 20. janúar 2008. Sigurður
Harðarson, rafeindavirkjameistari hjá Feris ehf., sem
vann við uppsetningu vélarinnar, segir að þá hafi verið eft-
ir að samstilla búnað í eynni og í landi. Næst þegar gefið
hefði í eyna hefði það verið orðið of seint vegna friðunar-
innar. Sjónvarpsmerkið frá myndavélinni á að fara með
örbylgjum í mótttökustöð Hitaveitu Suðurnesja í landi.
Farið var í Eldey 18. desember sl. og sendibúnaðurinn
fínstilltur. Þá var farið að vinna við að koma myndunum úr
Eldey inn á heimasíðu HS. „Svo bara einn morguninn sást
ekki neitt. Skýringin er líklega sú að eitthvað hafi gerst í
samskiptum milli myndavélarinnar og lands. Það þarf að
endurræsa vélina,“ sagði Sigurður. Nú er það ekki hægt
nema úti í Eldey.
„Við megum fara næst út í desember og þá förum við
með tvöfaldan búnað þannig að við getum unnið þetta
þráðlaust úr landi. Við erum að glíma við tæknileg vanda-
mál á stað sem er friðaður. Annars væri fyrir löngu búið
að laga þetta. En þetta er torsótt því við höfum stuttan
tíma og það á versta tíma ársins.“
Búnaðurinn í Eldey er knúinn öflugum sólarrafhlöðum
sem hlaða rafgeyma. Þeir hafa 730 amperstundir í raf-
magni og hleðslubúnaðurinn getur hlaðið allt að 12 amper
við bestu skilyrði. 32 Mb samband er á milli lands og Eld-
eyjar og sagði Sigurður prófanir sýna að fjarskipta-
sambandið út í Eldey væri svo gott að þar væri hægt að
reka skrifstofu með fimm nettengdum tölvum.
gudni@mbl.is
Vefmyndavélin í Eldey „fraus“
Morgunblaðið/RAX
Eldey Vefmyndavélin og tilheyrandi búnaður fór í Eld-
ey í janúar 2008. Myndavélin var gangsett en „fraus“.
15%
afsláttur
NICOTINELL
Munnsogstöflur
með bragði!
Nicotinell nikótínlyf fást án lyfseðils og eru notuð sem hjálparefni þegar reykingum er hætt. Til að ná sem bestum árangri skal ávalt fylgja
leiðbeiningum í fylgiseðlinum með lyfinu. Skammtar eru einstaklingsbundnir og eru ákvarðaðir eftir því hversu mikið var reykt.
Munnsogstöflur: skammtar mega þó aldrei vera stærri en 30 stykki á dag af 1 mg og mest 15 stykki á dag af 2 mg. Leita skal til læknis eða
lyfjafræðings ef þörf er á frekari upplýsingum. Þeir sem fengið hafa ofnæmi fyrir nikótíni eða öðrum innihaldsefnum lyfsins, fengið hjartaáfall
nýlega, óstöðuga eða versnandi hjartaöng, alvarlega hjartsláttaróreglu eða heilablóðfall nýlega eiga ekki að nota Nicotinell nikótínlyf. Börn
undir 18 ára aldri, þungaðar konur og konur með barn á brjósti skulu ekki nota lyfið nema að læknisráði. Lesið allan fylgiseðilinn áður en
byrjað er að nota lyfið. Markaðsleyfishafi: Novartis Healthcare. Umboð á Íslandi: Artasan ehf., Suðurhrauni 12a, 210 Garðabæ.
®