Morgunblaðið - 25.05.2009, Side 13

13
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 25. MAÍ 2009
þorski. Stærri báturinn er á netum en veiddi á línu áður. Báða
bátana nota þeir svo við grásleppuveiðar.
„Ég held að hugmyndir um þessar breytingar séu meira og
minna til komnar vegna áróðurs í þjóðfélaginu; áróðurs frá fólki
sem ekki þekkir til sjávarútvegsins. Það er svo neikvætt, síðan
menn fóru að selja frá sér kvóta fyrir mörgum árum og leysa inn
gríðarlegan hagnað.“ Og Jón segist vissulega ekki undrast hvað
fólki finnst um slíkt; „en svo á, í nafni réttlætis, að hegna þeim
sem keyptu kvótann“.
Hann segir umræðuna þannig að kvótasalan sé alltaf neikvæð
fyrir sjávarbyggðirnar en svo sé auðvitað ekki. Bræðurnir fengu
ákveðinn kvóta úthlutaðan í upphafi og þegar faðir þeirra hætti
útgerð, eftir hálfa öld á þeim vettvangi, keyptu þeir af honum
kvótann. „Svo hætti annar gamall útgerðarmaður hér fyrir
nokkrum árum og þá keyptum við kvótann af honum. Í báðum
þessum tilfellum hefur kvótinn sem sagt orðið kyrr í byggðarlag-
inu.“
Jón telur mjög mikilvægt að menn veiði sjálfir sem mest af
eigin kvóta. „Það verður aldrei hægt að loka alveg á kvótaleigu
vegna þess að henni fylgir ákveðið hagræði. Og það er alltaf
hægt að bæta þetta fiskveiðistjórnunarkerfi en þetta er ekki
rétta leiðin. Það má ekki útrýma þeim sem hafa þekkinguna og
reynsluna. Það er fáránlegt því það tekur engan smátíma að
byggja þá þætti upp aftur. Mér finnst skrýtið að sagt sé í öðru
orðinu að sjávarútvegurinn eigi að bjarga málunum en í hinu sé
komið svona aftan að honum.“
gurinn?
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
sker úr netum. Ísey Dísa Hávarsdóttir aðstoðar afa sinn.
INGÓLFUR Árnason gerir út vélbátinn Sigrúnu Hrönn ÞH á
Húsavík og er einn fjögurra í áhöfn. Honum líst ekki á áform
ríkisstjórnarinnar, aðallega vegna þess hve óljós þau eru.
„Fyrningarleiðin er kannski ekki alvitlaus og ég er ekki
endilega alfarið á móti henni en ég vil vita hvað um er að ræða;
að menn útlisti til dæmis hvað á að gera við það sem fyrnt er.
Fiskurinn þarf að koma í land og spurningin er bara hvort þeir
fá að sækja hann sem seldu heimildir frá sér, eða þeir sem
treystu á að kerfið yrði við lýði og keyptu til sín heimildir. Það
er kristaltært að þeir sem keyptu heimildir eru menn sem ætl-
uðu sér að vera áfram í greininni,“ sagði Ingólfur.
Hann sakar stjórnmálaflokkana um að setja sjávarútveginn í
algjört uppnám með atkvæðaveiðum rétt fyrir kosningar; með
tali um frjálsar handfæraveiðar og fyrningarleiðina. „Jafnvel
var talað um að skertar yrðu veiðiheimildir hjá mönnum sem
leigðu þær frá sér og nú er mjög erfitt fá heimildir leigðar. Ein
skýringin er sú að menn eru hræddir við það vegna þessara
ummæla. Ég hef alltaf leigt mikið af heimildum, fiskiríið hefur
gengið vel en vandamálið núna er að erfitt er að leigja heim-
ildir til að ná þeim fiski sem við vitum að er fyrir hendi.“ Ing-
ólfur gagnrýnir að talað hafi verið
um að frjálsa handfærakerfið
kæmi í stað byggðakvótans en síð-
an að það væri ekki víst. „Það veið-
ast ekki allar tegundir á handfæri
sem eru í byggðakvótanum. Þetta
lýsir því hvernig menn tala út og
suður og virðast raunverulega ekk-
ert vita hvað þeir eru að tala um.
Sjálfsagt geta allir verið sammála
um að gallar eru á fiskveiðistjórn-
unarkerfinu og ég get tekið undir
að það þarf að laga, en það þarf að
gera með miklu meiri varfærni og
minni yfirlýsingum.“
Þegar spurt er hvað þurfi að
laga í kerfinu nefnir Ingólfur að
hann hafi verið því fylgjandi að hámarksverð verði sett á leigu-
kvóta. Fáránlegt sé að þurfa að leigja heimildir á svo háu verði
að afurðaverð dugi ekki fyrir leigunni.
Fyrningarleiðin ekki alvitlaus
Ingólfur H. Árnason
„Í FYRSTA lagi finnst mér
að ekki gangi að taka afla-
heimildir af útgerðum án
endurgjalds. Í öðru lagi
verður að gera þetta í sam-
ráði og samvinnu við grein-
ina. Sjávarútvegsráðherra
hefur reyndar boðað það en
ég veit ekki hverju er að
treysta,“ segir Guðný Sverr-
isdóttir, sveitarstjóri í Grýtu-
bakkahreppi, vegna hug-
mynda um fyrningarleið.
Grýtubakkahreppur er
eitt þeirra sveitarfélaga sem
eiga kvóta, um 600 þorsk-
ígildistonn. „Byggðarlög
sem áttu kvóta hafa mörg selt hann frá
sér. Við keyptum þetta smám saman en
fengum ekkert á silfurfati. Verðið var
annað þá en það hefur verið
undanfarið en ég tel að við
höfum verið mjög framsýn
og hef ekki séð eftir því eina
klukkustund að við skyldum
kaupa kvótann. Hann hefur
gert mikið fyrir plássið.“
Guðný segir að sjávar-
útvegurinn megi síst við því í
dag að bátnum verði ruggað
of mikið og að meira verði
skemmt en bætt. Hún telur
það hafa verið mikla synd að
ekkert af byggðakvótanum
skyldi vera fest við byggð-
irnar þegar kvótakerfið var
sett á. „Það hefði skipt miklu
máli. Við sjáum að margar byggðir hafa
verið lagðar í auðn þegar allur kvótinn
var seldur. Það er skelfilegt.“
Akureyri íhugar málið
Bæjaryfirvöld víða um land hafa álykt-
að gegn hugmyndum um fyrningarleiðina.
Jóhannes Bjarnason, Framsóknarflokki,
bar upp slíka tillögu í bæjarstjórn Ak-
ureyrar í vikunni en henni var vísað til
bæjarráðs, með atkvæðum fulltrúa meiri-
hlutans, Sjálfstæðisflokks og Samfylk-
ingar. Jóhannes lagði til að bæjarstjórn
skoraði á ríkisstjórnina að endurskoða
þau áform sín að fara fyrningaleiðina. Þar
sagði ennfremur: „Flestum ber saman um
að núverandi kvótakerfi sé gallað og mun
eðlilegra að sníða þá vankanta af en fara
þessa leið. Rekstrargrundvöllur og áætl-
anir eru í uppnámi vegna fyrirhugaðra
breytinga og við slíkt getur undirstöðu-
atvinnuvegur þjóðarinnar ekki búið til
lengri tíma.“
Veit ekki hverju er að treysta
Guðný Sverrisdóttir
AÐALSTEINI Baldurssyni, verkalýðsforingja á Húsavík og
sviðsstjóra matvælasviðs Starfsgreinasambands Íslands, líst vel
á að fyrningarleiðin verði skoðuð. „Mér finnst með ólíkindum að
LÍU hafi farið út í mikla herferð gegn því sem ríkisstjórnin er
að tala um því það er ekki eins og niðurstaðan liggi fyrir. Þetta
á að gera á 20 árum, og í fullu samráði við hagsmunaaðila; fisk-
vinnslu, útgerð, sjómenn og landverkafólk.“
Ekki standi til að hætta að veiða fisk við Íslandsstrendur,
heldur breyta óvinsælli fiskveiðistefnu til að koma á sátt meðal
þjóðarinnar. Aðalsteinn leggur áherslu á að hann gagnrýni ekki
fiskveiðistjórnunarkerfið sem slíkt heldur sé framsalið með
ólíkindum. Margir hafi verið leiknir grátt vegna þess.
„Útgerðarmenn finna þessu allt til foráttu og kalla eftir
ábyrgð stjórnvalda. Ég kalla hins vegar eftir ábyrgð þeirra
manna sem hafa lagt byggðarlög úti um allt land í rúst með því
að fara burt með kvótann.“
Hann bendir líka á að sjávarútvegsfyrirtæki hér á landi
skuldi um 500 milljarða sem segi sér að kerfið hafi ekki virkað.
„Í gegnum tíðina höfum við, talsmenn fiskverkafólks, sýnt því
skilning að fækka þurfi frystihúsum
til þess að ná fram hagræði í grein-
inni en samt hefur staða fisk-
vinnslufólks aldrei verið jafn slæm
og nú, tekjulega, vegna þess að út-
gerðir hafa þurft að kaupa kvóta og
skuldsett sig, í nafni hagræðingar.“
Aðalsteinn telur strandveiðar
heldur ekki vitlausa hugmynd að
skoða. Margir hafi áhyggjur á minni
stöðum þar sem byggðakvóti hafi
komið sér vel, m.a. á „hans svæði“ á
Norðausturlandi „Byggðakvótinn
hefur víða verið vítamínsprauta og
ég skil því áhyggjur manna en í
fljótu bragði líst mér þó vel á strand-
veiðar. Þær mega þó ekki rýra
vinnsluna í landi sem hefur m.a. byggst upp í kringum byggða-
kvótann.“
Líst vel á að fyrningarleið sé skoðuð
Aðalsteinn Baldursson