Morgunblaðið - 25.05.2009, Blaðsíða 20

MEÐ HINNI miklu
skerðingu á aflaheim-
ildum, sérstaklega
þorsks, má búast við
aukinni tilhneigingu til
að hirða aðeins verð-
mesta fiskinn. Þessi
staðreynd krefst þess
að leitað verði leiða til
að stöðva brottkast á
fiski. Nýting auðlind-
arinnar hefur verið
nógu slæm fyrir vegna
kerfisins, þ.e. mismunarins á veidd-
um afla á skip og því sem til vinnslu
og verðmætis kemur, þótt ekki
verði aukning á. Til þess eru sjálf-
sagt nokkrar leiðir og ætla ég að
benda á eina, sem ég tel vel fram-
kvæmanlega, og er hún eftirfarandi:
1. Allur veiddur fiskur á Íslands-
miðum skal fara á fisksölumarkað
hér á landi.
2. Fiskiskip sem er úthlutað afla-
marki til veiða úr einstökum nytja-
stofnum skal reikna til frádráttar á
aflaheimildinni út frá verðmæti
aflans úr hverri veiðiferð á eftirfar-
andi máta:
3. Hæsta kílóverð hverrar fisk-
tegundar úr hverri veiðiferð skal
reikna sem 100% af úthlutaðri afla-
heimild hverrar fisktegundar. Verð-
minni fisk sömu tegundar úr hverri
veiðiferð skal reikna sem sama hlut-
fall úr úthlutaðri aflaheimild og
verðmuninum nemur.
4. Greinargerð: Fiskiskip kemur
með 10 tonn (10.000 kg) af blönd-
uðum afla að landi, sem er þannig
að 50% er stór þorskur, sem selst á
100 kr. pr. kg, 20% aflans minni
þorskur sem selst á 80 kr. pr. kg.
Góð ýsa sem er 10% af afla og selst
á 90 kr. pr. kg, 10% minni ýsa, sem
selst á 70 kr. pr. kg og 5% aflans
stór steinbítur, sem selst á 60 kr.
pr. kg og 3% minni steinbítur, sem
selst á 50 kr. pr. kg, 2% aflans ut-
ankvótafiskur sem
skerðir ekki aflaheim-
ildina en seldist á 40
kr. pr. kg. Samtals
865.000 kr. fyrir kvóta-
fiskinn.
5. Skerðing á þorsk-
aflaheimildum úr þess-
ari veiðiferð yrði því
6,6 tonn en ekki sjö
tonn þó að komið sé
með sjö tonn af þorski
að landi, því skerðing
aflaheimildarinnar úr
þessari veiðiferð fer
eftir markaðsvirði fisk-
tegundarinnar. Þetta hlutfall helst
þótt annað verð en að framan er
sýnt verði milli hæsta verðs og
lægra verðs sömu fskitegundar.
6. Ef aðeins væri hirtur verðmesti
fiskurinn í framangreindri veiðiferð,
í þessu tilfelli fimm tonn af þorski,
eitt tonn af ýsu og hálft tonn af
steinbít, en öðrum verðminni kvóta-
fiski hent, þá gæfi þessi veiðiferð
500 þús. fyrir þorskinn, 90 þús. fyrir
ýsuna, 30 þús. fyrir steinbítinn, eða
samtals 620.000 kr. og tilsvarandi
skerðingu á aflaheimildum. Í hinu
tilfellinu, þar sem komið væri með
allan aflann, gæfi veiðiferðin sam-
tals 865 þús. kr. eða 245 þús. kr.,
40% meira en ef hirtur væri aðeins
verðmætasti fiskurinn.
7. Ef þetta er skoðað nánar og
gerum ráð fyrir að tveir aðilar hafi
fengið sama afla í einni veiðiferð,
annar komi að landi aðeins með
verðmesta fiskinn, en hinn komi
með allan aflann að landi, þá sést að
aflamagnsskerðingin í því tilfelli þar
sem engu er hent yrði: 6,6 tonn af
þorski, 1.778 tonn af ýsu og 0,830
tonn af steinbít. Í hinu tilfellinu þar
sem brottkast er stundað kemur
dæmið svona út: Hann á eftir 1,6
tonn af þorski, sem gefur 160.000
kr., eitt tonn af ýsu, sem gefur
90.000 kr., og 0,3 tonn af steinbít,
sem gefur 18.000 kr., samtals
268.000 kr. Þarna er 23.000 kr.
meira sem sá aðili sem stundar
brottkast hefði úr tveimur veiðiferð-
um. Þarna hafa báðir aðilar nýtt
sama magn úr úthlutuðum afla-
heimildum, en annar notað til þess
eina veiðiferð en hinn tvær. Kostn-
aður við hverja veiðiferð getur verið
afskaplega breytilegur, en ætla má
að olía, beita og laun séu aldrei
minni en þriðjungur af aflaverð-
mæti. Það þýðir í þessu tilfelli
288.330 kr. Sá aðili sem fór eina
veiðifeð hefur því 865.00 – 288.330
kr. eða 576.670 kr. út úr fram-
angreindum aflaheimildum, en sá
sem fer tvær veiðiferðir til nota á
sömu aflaheimildum hefur því
888.000 – (2 x 288.330 = 576.660)
eða 311.340 út úr sömu aflaheim-
ildum. Mismunur á þessu dæmi er
því 576.670 – 311.340 eða 265.330 kr.
þeim í vil, sem notaði aðeins eina
veiðiferð. Ég veit að hver sá, sem
rær til fiskjar, leitast við að hver
róður gefi sem mest í aðra hönd og
því myndi enginn sjómaður henda
fiski ef hann væri þess fullviss að
afli hans yrði metinn á fram-
angreindan máta.
8. Með þessari aðferð yrði meiri
ávinningur, t.d. færri veiðiferðir til
að ná leyfilegu aflamarki, og þar af
leiðandi sparnaður á olíu og veið-
arfærum. Öruggari vitneskja fyrir
Hafró um aflasamsetningu, ástand
fiskistofnanna og sjálfsagt margt
fleira. Fiskistofa ætti auðveldara
með að fylgjast með nýtingu afla-
heimildanna þegar allur afli yrði að
fara í gegnum fiskmarkaðina. Og
síðast en ekki síst: Þessi aðferð gæti
stöðvað brottkast á fiski og um leið
náð betri nýtingu á þeim afla sem
taka má úr auðlindinni.
Aðferð til að komast hjá
brottkasti á fiski
Eftir Hafstein
Sigurbjörnsson » Leita þarf leiða
til að stöðva
brottkast á fiski
Hafsteinn
Sigurbjörnsson
Höfundur er eldri borgari.
20 Umræðan
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 25. MAÍ 2009
ÁGÆTA Agnes. Oft
hef ég haft gaman af
snörpum stíl þínum í
greinaskrifum þínum
þó svo að ég sé ekki
alltaf sammála þér. En
það er aukaatriði því
aðalatriðið er að sem
flest sjónarmið fái að
heyrast. Ég hef hins
vegar ekki áttað mig á
hatrammri andstöðu
þinni við aðild Íslands
að Evrópusambandinu. Þá hef ég í
huga afstöðu flestra hagsmunaaðila
íslensks atvinnulífs og nánast allra
hagfræðinga landsins.
Þetta er hins vegar þín skoðun og
þú hefur að sjálfsögðu fullan rétt á
henni. Hins vegar er hægt að gera
meiri kröfur til þín sem blaðamanns
við virtan fjölmiðil en almennra
bloggara að þú haldir þig við rök í
umræðunni en blandir ekki tilfinn-
ingum þínum gagnvart ráðherrum
og öðrum forystumönnum Samfylk-
ingarinnar inn í Evrópuumræðuna.
Nú skal það tekið fram að ég er ekki
í Samfylkingunni en ég hef hvergi
séð neinn ráðherra þeirra halda því
fram að Evrópusambandsaðild sé
allsherjarlausn á vandamálum Ís-
lendinga. Jóhanna Sigurðardóttir
forsætisráðherra hefur tekið það
sérstaklega fram að þetta sé ein-
ungis hluti af af lausninni. Það eru
einungis andstæðingar aðildar sem
hafa reynt að afbaka málflutning
okkar Evrópusinna í þessu sam-
bandi.
Það er hins vegar miklu alvarlega
þegar þú í grein þinni í
sunnudagsblaði Mogg-
ans 23. maí sl. kemur
enn og aftur með
margleiðréttar rang-
færslur að Evrópusam-
bandið ætli sér að taka
yfir auðlindir Íslands.
Hvar hefur þú haldið
þig undanfarin ár þeg-
ar allir helstu sérfræð-
ingar bæði erlendir og
innlendir hafa margoft
bent á ruglið í þessum
málflutningi?! Ég veit
að það þýðir lítið að
benda þér á menn eins og Eirík
Bergmann, Aðalstein Leifsson, Auð-
un Arnórsson, Úlfar Hauksson,
Baldur Þórhallsson eða Kristján
Vigfússon því í þínum huga eru
þetta ekki helstu sérfræðingar þjóð-
arinnar í málefnum Evrópusam-
bandsins heldur einstaklingar sem
eru „illa“ haldnir af Evrópusýkinni
eða aftaníossar Samfylkingarinnar
og því ekki hlutlausir álitsgjafar. En
gæti ekki verið að þessir aðilar
hefðu hreinlega kynnt sér þessi
Evrópumál af gaumgæfni og þess
vegna styddu þeir Samfylkinguna!
Ég vil því benda þér á álit auð-
lindanefndar Sjálfstæðisflokksins
(og ekki telst sá flokkur hluti af
aðdáendaklúbbi ESB og því hlýtur
þetta að vera marktækur álitsgjafi)
varðandi hugsanlega aðild Íslands
að Evrópusambandinu. Í álitinu
segir meðal annars:
„Niðurstaða undirritaðra er að
aðild að sambandinu muni ekki
valda verulegum breytingum á mál-
efnum er tengjast raforku, vatni,
jarðvarma, olíu og gasi. Aðild að
ESB hefði engin áhrif á yfirráð Ís-
lands yfir Drekasvæðinu. Aðildin
mun heldur ekki valda verulegum
breytingum á regluverkinu er gildir
um hálendið eða á málefni norð-
urheimskautsins.“
Varðandi sjávarútvegsmálin segir
í álitinu. „Benda verður hins vegar á
að meginreglan um hlutfallslegan
stöðugleika í óbreyttri mynd tryggir
Íslendingum sama hlutfall heild-
arkvóta og nú er, m.ö.o. íslenska
ríkið fengi kvótann við Íslands-
strendur til úthlutunar til þeirra
sem hafa veiðireynslu. Erlendir að-
ilar innan ESB fengju hann ekki þar
sem þeir hafa ekki veitt að neinu
ráði á íslensku hafsvæði síðastliðna
þrjá áratugi … Rétt er að benda á
að Lissabonsáttmálinn snertir ekki
eignarhald á auðlindum eða auð-
lindastjórnun. Ekki frekar en Róm-
arsáttmálinn eða aðrir grundvall-
arsáttmálar sambandsins.“
Með þetta í huga get ég tekið
heilshugar undir með þér, Agnes, í
upphafsorðum greinar þinnar í
Morgunblaðinu þar sem þú segir að
mikilvægt sé að ræða málefni ESB
út frá málefnum og rökum án þess
að missa sig í ofstæki og djöf-
ulgangi.
Agnes og tilfinningarnar
Eftir Andrés
Pétursson » Auðlindanefnd
Sjálfstæðisflokksins
hefur hrakið þá gróu-
sögu að ESB taki yfir
auðlindir landsins.
Andrés
Pétursson
Höfundur er formaður
Evrópusamtakanna.
HVAÐ vita íslend-
ingar um kosti þess og
galla, að gerast aðilar
að ESB?
Auðvitað gilda viss-
ar reglur um aðild, en
þær hafa ekki verið
mikið kynntar fyrir ís-
lenskum almenningi.
Þó hafur verið sagt að
við fengjum aðeins
tæplega tvo þriðju
hluta af einu atkvæði
af hverjum hundrað á þingi Evrópu-
sambandsins, eða 5 atkvæði af 755.
Fyrir rúmum níu árum, eða 8. febr-
úar árið 2000, skrifaði Hannes Jóns-
son, fyrrverandi sendiherra, fróð-
lega grein í Morgunblaðið sem hann
nefndi Fullveldi og milliríkja-
samvinna. Þar segir hann m. a. um
aðildarskilmálana: „Gildandi reglur
um aðildargjöld ESB sem innheimt
voru 1999 liggja fyrir. Álagning að-
ildargjalda á okkur samkvæmt
þessum reglum mundu verða a.m.k.
13,5 milljarðar króna á ári hverju.
Útgjöld af þessu tagi rúmast ekki
innan okkar fjárlaga, og erfitt að
sjá, að efnahagsleg skilyrði skapist
til þess við aðild. Það væri líka
heimskulegt að greiða himinhá gjöld
fyrir smávægis tollalækkanir, sem
litlu skipta fyrir okkar útflutnings-
hagsmuni.“ (Í febrúar árið 2.000 var
gengi Evru kr. 72.-. Nú er það kr.
171.-. Það segir okkur að árgjaldið
til ESB væri nú samkvæmt því,
meira en 32 milljarðar kr.) Áfram
skrifar Hannes: „Hverju þarf að
fórna við aðild? ESB ríkin búa sem
sé við nýja gerð af „takmörkuðu
fullveldi og sjálfstæði“, þar sem þau
fara ekki með æðsta vald í öllum
sínum málum. Við aðild afhenda þau
hluta af sjálfstæði sínu og fullveldi
til ESB. Fullveldi þeirra rýrnar og
takmarkast á meðan yfirþjóðlega
valdið styrkist. Hér eru aðeins þrjú
dæmi um þetta til fróðleiks, byggð á
lagareglum, grunnsamningum,
skipulagi og starfsháttum ESB. 1.:
Ríkin undirgangast hina sameig-
inlegu landbúnaðar – og sjáv-
arútvegsstefnu ESB. Af því leiðir
m.a., að þau verða að opna efna-
hagslögsögu sína fyrir öðrum aðild-
arríkjum upp að 12 mílum og af-
henda ESB stjórn fiskveiða og
kvóta ákvörðun. Einnig samnings-
rétt við önnur ríki um sjávarútvegs-
mál.
2.: Þau undirgangast hina sam-
eiginlegu tolla- og viðskiptastefnu
ESB, ráða ekki sinni tollastefnu og
hafa ekki fullveldi til þess að gera
sjálfstæða viðskipta- og tollasamn-
inga við önnur ríki. Við mundum t.d.
ekki geta gert sjálfstæða viðskipta-
samninga við Bandaríkin, Kanada
eða Japan. Valdið til þess væri hjá
ESB.
3.: Þau undirgangast dómssögu
Evrópudómsins og verða að sætta
sig við að dómsorð hans sé gildara
en dómsorð innlendra dómsstóla.
Ég hef ekki trú á því að hugsandi
fólk á Íslandi vilji kaupa ESB-aðild
þessu verði. Hef ég þó aðeins nefnt
fáa af fjölmörgum ókostum aðildar.
Það stendur hins vegar á tals-
mönnum ESB að tíunda kostina.
Um einangrunarhjal er það að
segja, að það er bull eitt að segja að
við einöngrumst í heimi nærri 200
ríkja og margvíslegra fjölþjóða- og
alþjóðasamtaka þeirra, sem við eig-
um góð samskipti við, þótt við velj-
um þjóð okkar betri
kosti í milliríkja-
samstarfi en óhagstæða
ESB- aðild.“
Þetta voru kaflar úr
grein Hannesar Jóns-
sonar fyrrverandi
sendiherra í Mbl. 8.
febrúar 2000. Ýmislegt,
sem fréttist af ESB,
hefur komið mér til að
halda, að þar sé að
skapast skrifræði og
vandræðagangur, líkt
og varð Sovétríkjunum
að falli, og þetta sé ekki æskilegur
félagsskapur fyrir okkar þjóð. Hér
er dæmi úr Mbl. 26.9. 2003, varð-
andi tvær sendingar af dilkakjöti til
Færeyja, samtals 27 tonn. Fyrri
sendinguna varð að senda fyrst til
Danmerkur, því þar var heilbrigð-
isskoðun ESB. Samkomulag náðist
um að skoðunarstöð í Kollafirði í
Færeyjum tæki að sér heilbrigð-
isskoðun á seinni sendingunni. Kjöt-
ið var sett í land í Þórshöfn, og flutt
15 km. leið til Kollafjarðar. Ein-
hverjar gráður vantaði upp á frostið
í gámunum þegar komið var á
áfangastað, og samkvæmt kröfu
ESB, var báðum þessum send-
ingum, samtals 27 tonnum af dilka-
kjöti, eytt, sem óhæfu til manneldis,
og auðvitað sátu íslendingar uppi
með skaðann, og allan flutnings-
kostnaðinn, og heilbrigðisskoðunina
auðvitað. Hvað skyldu frændur okk-
ar Færeyingar hafa hugsað?. Og
uppáhaldsmatur þeirra er Skerpi-
kjöt, sem er þurrkað kjöt, verkað
eins og harðfiskur, og étið hrátt.
Nokkrar fyrirsagnir úr blöðum:
6.4.1995. Næstflest svikamál í Bret-
landi. 7. 5. 1997. 105 milljarðar
sviknir út. Alþjóðlegir glæpahringir
bera meginábyrgð. Yfir 2000 svika-
mál í landbúnaðargeiranum. 10.6.
1999. Skólp notað við framleiðslu
dýrafóðurs. 9.11. 1999. Svindlið hjá
framkvæmdastjórn Evrópusam-
bandsins. Vantar kvittanir fyrir 400
milljörðum. (Nú, um 950 milljarðar).
21.5. 2004. Fulltrúar á Evrópuþingi
hafa allt að 8,8 milljónir í auka-
tekjur á ári. Ferðastyrkir allt að tíu
sinnum hærri en kostnaðurinn.
Mér finnst ESB vera risi á brauð-
fótum, sem muni í framtíðinni verða
spillingu þrautreyndra glæpa-
samtaka að bráð, því enginn hálaun-
aður embættismaður fer að hætta
starfsframa sínum, og jafnvel lífi,
með því að fara að amast við því
sem þar gerist. Mig minnir að fyrir
nokkrum árum hafi öll fram-
kvæmdastjórn ESB orðið að segja
af sér vegna spillingar. Þá var búið
að reka endurskoðunarfyrirtækið
sem kom upp um svikin. Rányrkja
og eftirlitsleysi hefur eyðilagt 90%
af fiskimiðum ESB landanna, og nú
er verið að setja lög, sem fyrirskipa
að höggva niður stóran hluta fiski-
flotans, því stærð hans er sökudólg-
urinn!
Ég tel best að standa fyrir utan,
og búa að sínu.
Hvað er Evrópu-
sambandið?
Eftir Óskar
Jóhannsson
Óskar
Jóhannsson
»Mér finnst ESB vera
risi á brauðfótum,
sem muni í framtíðinni
verða spillingu þraut-
reyndra glæpasamtaka
að bráð ...
Höfundur er fyrrverandi kaupmaður.
ÁSKRIFTASÍMI
569 1100