Morgunblaðið - 25.05.2009, Blaðsíða 25

Umræðan 25BRÉF TIL BLAÐSINS
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 25. MAÍ 2009
Í APRÍL var hald-
in í Shaffallah-
miðstöðinni í Doha
í Qatar fjölsótt al-
þjóðleg ráðstefna
um málefni barna
með sérþarfir. Í
miðstöðinni er
m.a. skóli fyrir
börn með sérþarf-
ir og þar er einnig
sinnt víðtækri
þjónustu fyrir þau og foreldra þeirra.
Sérfræðingar og fagfólk víða að úr
heiminum auk starfsfólks frá Qatar,
alls 635 manns, kemur að sérhæfðum
verkefnum, kennslu, greiningu, með-
ferð og þjálfun, félagslegri aðstoð og
ráðgjöf við foreldra. Mikil áhersla er
lögð á rannsóknir og þróun sem bygg-
ist á alþjóðlegu samstarfi. Yngstu
börnin sem sækja þar þjónustu eru 3
ára, en fyrirhugað er að setja á fót
starfsemi sem byggist á snemmtækri
íhlutun fyrir börn 4-6 mánaða til 3
ára.
Forsetafrú Íslands, Dorrit Moussa-
ieff, var heiðursgestur á ráðstefnunni
ásamt forsetafrúm frá Póllandi, Alb-
aníu, Hondúras og Panama. Með Dor-
rit í för voru Margrét Dagmar Erics-
dóttir, framleiðandi myndarinnar
Sólskinsdrengur og Anna Karólína
Vilhjálmsdóttir, framkvæmdastjóri
Special Olympics á Íslandi, sem er
hluti af Íþróttasambandi fatlaðra.
Dorrit Moussaieff er verndari Sól-
skinsdrengsins og hún kynnti mynd-
ina á ráðstefnunni og sýndi brot úr
henni. Að sýningunni lokinni var hald-
inn blaðamannafundur um efni mynd-
arinnar. Mikill áhugi kom fram meðal
ráðstefnugesta á að fá nánari upplýs-
ingar um myndina sem er aðsókn-
armesta heimildarmynd á Íslandi
með 15.000 áhorfendur.
Efnisþættir á þessari ráðstefnu í
Katar tengdust lífi fatlaðra barna,
unglinga og fullorðinna, greiningu,
þjálfun og meðferð, menntun, at-
vinnumálum, búsetu og aðgeng-
ismálum. Helstu efnisþættir voru
málefni sem tengdust einhverfu,
snemmtækri íhlutun og aðstæðum fá-
tækra fatlaðra barna.
Í máli margra fyrirlesara kom
fram það viðhorf að skilgreina eigi
fötlun út frá félagslegum forsendum
frekar en læknisfræðilegum. Fyr-
irlesarar sem sjálfir voru fatlaðir
bentu ítrekað á mikilvægi þess að sjá
tækifæri frekar en vandamál ekki síst
þar sem styrkja þarf og efla sjálfs-
mynd og sjálfstraust fatlaðs fólks.
Dæmi var nefnt um verkefni sem
sýna fatlað fólk ná árangri sbr. Para-
lympics í Kína 2008 og verkefni í Suð-
ur-Afríku þar sem íþróttastarf er
byggt upp í þeim tilgangi að styrkja
félagsleg tengsl og styrkja sjálfs-
mynd og sjálfstraust barna og ung-
linga. Einnig voru kynntar hug-
myndir um að efla möguleika fatlaðs
fólks til atvinnu og sérverkefni í Ind-
landi þar sem fatlaðar konur fengu
stuðning til að stofna eigið fyrirtæki.
Um snemmtæka íhlutun og gildi
þess að börn með sérþarfir fái þjálfun
og meðferð strax á fyrsta ári var
kynnt starfsemi meðferðarstofu í
London þar sem fjölskyldan öll tekur
þátt í meðferðarúrræðum fyrir ung-
börn frá 4-6 mánaða aldri. Sýnt var
myndband af ungbarni sem sýndi
ákveðna hegðun sem talin var geta
bent til einhverfu. Unnið var mark-
visst með barnið frá 6 mánaða aldri í
samvinnu við foreldra og systkini
með mjög góðum árangri. Meg-
inskilaboð ráðstefnunnar voru þau að
snemmtæk íhlutun sem byggð væri á
markvissu samstarfi fagfólks og að-
standenda, væri mjög mikilvæg fyrir
börn með sérþarfir. Sérstök áhersla
var lögð á að ná til barna frá 0-2 ára.
Ísland býr yfir miklum mannauði þar
sem er fagfólk á sviði heilbrigðisþjón-
ustu og vísindastarfa. Það er að mínu
mati enginn vafi á því að á Íslandi eru
góðar forsendur til að sýna frum-
kvæði og vera leiðandi í rannsókna-
starfi á sviði snemmtækrar íhlutunar.
ANNA K.
VILHJÁLMSDÓTTIR,
framkvæmdastjóri fræðslu- og
útbreiðslusviðs ÍF og Special
Olympics á Íslandi.
Börn með sérþarfir
Frá Önnu K. Vilhjálmsdóttur
Anna K.
Vilhjálmsdóttir
ÞAÐ VEKUR
furðu mína sem
sjálfstæð-
ismanns að ný-
kjörinn formað-
ur hins
hraðminnkandi
flokks frjáls-
lyndra hægri-
manna skuli
gera það að
fyrsta verkefni
sínu sem formaður flokksins að
verja kvótakerfið, sem er í svo
áberandi andstöðu við stefnu
flokksins sem hann veitir nú, um
sinn a.m.k., forustu. Gerir formað-
urinn sér ekki grein fyrir því að
einokunarkerfi eins og kvótakerf-
ið er andstætt stefnu flokksins
um frelsi einstaklinga í þessu
landi til orðs og æðis? Hvað er
eiginlega að þér, drengur? Viltu
ekki taka nafna þinn og frænda
þér til eftirbreytni eða viltu styðja
sovéskar hugmyndir til áhrifa í
flokknum?
Fulltrúar sægreifanna á Alþingi
keppast nú hver um annan þveran
við að verja þetta einokunarkerfi
og þvælast fyrir nauðsynlegum
endurbótum á því. Var niðurlæg-
ingin í síðustu alþingiskosningum
ekki næg aðvörun? Eruð þið e.t.v.
að bíða eftir annarri slíkri? Allt
þetta væl í kvótahandhöfum um
gjaldþrot og hrun sjávarútvegsins
ef hróflað er við núverandi kerfi
er tómt bull. Og ef einhverjir fara
á hausinn þá geta þeir bara sjálf-
um sér um kennt. Hitt er svo ann-
að mál að fyrningarleið vinstri
manna er algjörlega óþörf. Það á
einfaldlega að afnema kvótakerfið
strax. Síðan er hægt að úthluta
kvótanum aftur og þar eiga allir
að sitja við sama borð. Framsal
aflaheimilda ber að afnema strax.
Það er margt sem þarf að laga í
fiskveiðistjórn hér á landi en ég
ætla ekki í þessari grein að fara
út í þau mál. Ljóst er að ráðgjöf
Hafrannsóknastofnunar/
Fiskistofu er meingölluð og þar
þurfa ný vinnubrögð að sjá dags-
ins ljós. Það er kominn tími til
þess að stjórnmálamenn þessarar
þjóðar fari að gera sér grein fyrir
ábyrgð sinni. Flokkshollusta (á
hvaða forsendum?) eða fylgni við
vinsæla leiðtoga á ekki að ráða
ferðinni. Það sem okkur Íslend-
inga vantar í dag af hálfu foryst-
unnar er þjóðhollusta.
HERMANN ÞÓRÐARSON,
fyrrverandi flugumferðarstjóri.
Greifarnir
gráta
Frá Hermanni Þórðarsyni
Hermann
Þórðarson
GEÐLÆKNIR
sem vinnur með
börnum sagði
mér um daginn að
hann og starfs-
félagar hans ættu
von á að sjúkling-
um fjölgaði mikið
næsta vetur.
Ástæðan? Niður-
skurður í skóla-
kerfinu. Það væru
því miður farnar að berast fregnir af
því, sagði læknirinn, að börn sem
stæðu höllum fæti fengju ekki þann
stuðning sem þau þyrftu. Niður-
skurður væri hafinn og ætti eftir að
aukast. Afleiðingar væru vænt-
anlegar innan tíðar.
Ég velti því fyrir mér í framhaldi
af þessum orðum hvernig við
skilgreinum grunnþjónustu. Mikið er
rætt um að standa vörð um hana á
öllum skólastigum og í þau fáu skipti
sem stjórnmálamaður minnist á
skólamál dregur hann þetta orð
gjarnan upp úr pússi sínu. En hvað
er grunnþjónusta? Er það grunn-
þjónusta að öll börn læri að draga til
stafs í fyrsta bekk grunnskóla? Hvað
með að hugga grátandi barn, er það
grunnþjónusta? En að gefa sér tíma
til að setjast með nemanda og ræða
við hann um skólareglurnar eða
undraheim náttúrunnar – er það
grunnþjónusta? Er það grunnþjón-
usta að hlæja með nemendum? Hvað
með að borða saman, er það grunn-
þjónusta?
Ég er ekki viss um að þegar ráða-
menn sletta orðinu grunnþjónusta
eins og skyri framan í kennara hugsi
þeir út í það að skólinn er annað
heimili barna og ungmenna.
Hér eru þau fimm til níu klukku-
stundir á dag. Það gildir um leik-
skóla, grunnskóla og framhaldsskóla.
Og tónlistarskólinn, þar eignast
mörg börn og ungmenni góðan vin og
lærimeistara á fullorðinsaldri.
Stundum þann eina sem þau geta
leitað til. Þetta er engin vitleysa, ég
veit um mörg dæmi þessa. Það er
ekki víða sem börn hafa aðgang að
fullorðinni manneskju án þess að
þurfa að berjast við sjónvarp, síma,
tölvu eða tuttugu önnur börn um at-
hyglina en tónlistarskólakennarinn
er slík manneskja. Kennarar, skóla-
ritarar, hjúkrunarfræðingar, mat-
ráðar, námsráðgjafar, skólastjórar,
skólaliðar – í öllum þessum hópum og
öðrum í skólaumhverfinu er að finna
trúnaðarvini og lærimeistara mikils
fjölda nemenda. Það er mikilvægt að
halda í allt þetta góða fólk og láta það
fá tíma til að vinna sín góðu verk. Ef
álag, undirmönnun og niðurskurður
er dagskipanin í skólum líða börnin,
þau verða veik, andlega vanhirt og ná
ekki að verða fullnuma. Ég ætla ekki
að hafa um þetta mörg fleiri orð að
sinni. En það hryggir mig að full-
orðið fólk skuli mala um grunnþjón-
ustu í staðinn fyrir að hugsa í ró og
næði um guðsþjónustuna sem kenn-
arar láta nemendum í té á hverjum
virkum degi. Það er þjónusta við
sterk og viðkvæm goðmögn, börnin
sem eru fullkomin í sjálfu sér en
þurfa samt sárlega á leiðsögn okkar,
kennslu og vináttu að halda.
KRISTÍN ELFA
GUÐNADÓTTIR,
ritstjóri.
Er það grunnþjónusta
að hugga barn?
Frá Kristínu Elfu Guðnadóttur
Kristín Elfa
Guðnadóttir
SÍÐUSTU 6 mánuðina, eða frá
falli bankanna hefur umræðan ein-
göngu snúist um orsök vandans og
að finna sökudólga þess hvernig
fór og hvers vegna. Fram á völlinn
hafa komið í löngum röðum menn,
oftast hagfræðimenntaðir, sem há-
skólarnir hafa framleitt á færi-
bandi með Excel-gráðu, og sett
upp í súluritum niðurstöður um
hvað var gert rangt og hvernig átti
að gera þetta. Það er til fullt af vel
menntuðum mönnum á þessu sviði
sem ekki taka þátt í þessari um-
ræðu vitandi að leysa verður vand-
ann eins og hann snýr að þjóðinni í
dag og í næstu framtíð.
Auðvitað eru vítin til að varast
þau. Heimskreppan 1930-1940 var
mikið í umræðunni á mínum upp-
vaxtarárum og atvinnu ekki að
hafa nema til sjós og í landbúnaði
og mikið atvinnuleysi á landsvísu.
Það má segja að heimsstyrjöldin
síðari hafi komið atvinnuvegunum í
gang á ný og stríðsgróðinn alla-
vega á Íslandi notaður til að snúa
atvinnumálum landsins til betri
tíðar. En Adam var ekki lengi í
paradís, allir togararnir sem
keyptir voru fyrir stríðsgróðann
voru reknir með tapi og bæj-
arútgerðirnar fengu fé úr bæj-
arsjóðum og fella varð gengið
trekk í trekk.
Á þessum viðreisnarárum ríkis
og félagshyggju urðu litlar fram-
farir í landinu og þjóðin bjó við
gjaldeyrishöft og atvinnuleysi. Það
sem virðis vera það sem koma skal
og rétta á við þjóðarbúið er ný við-
reisn með tilheyrandi haftabúskap,
ríkisrekstri og tilheyrandi. Upp úr
1950 kom gjafafé (Marshall-
aðstoðin) til sögunnar og ráðist var
í fyrstu uppbyggingu stóriðju á Ís-
landi, með virkjun Sogsins og
byggingu áburðar- og sements-
verksmiðjunnar. Það má segja að
þar hefjist nýir tímar í atvinnu-
málum landsins og einstaklingar
og einkarekin fyrirtæki tóku við af
ríkis- og bæjarrekstri. Þetta hefur
skilað okkur þangað sem við erum
í dag. Í þau 50 ár sem liðin eru síð-
an þessi uppbygging og nýting
orkuauðlinda hófst hafa orðið stór-
stígar framfarir, má þar telja
vegagerð, uppbyggingu hafna,
mennta- og heilbrigðiskerfis. Nýir
atvinnuvegir, t.d. ferðaþjónusta,
fjármálastarfsemi og ýmsar iðn-
greinar heima og erlendis.
Það má segja að mesta breyt-
ingin á þessu tímaskeiði sé þegar
hugvitið og tæknin taka yfir hluta
starfa hins vinnandi manns í hin-
um hefðbundnu atvinnuvegum og
ný störf urðu til. Margt af því sem
áunnist hefur á þessu tímabili voru
nágrannaþjóðirnar búnar að vera
að byggja upp í aldir, en í dag
stöndum við þeim ekki langt að
baki og á sumum sviðum framar.
Sú kreppa sem núna stendur yfir
er að mörgu ólík þeim nið-
ursveiflum sem gengið hafa yfir á
undangengnum áratugum og leyst-
ar voru með gengisfellingum og
gjaldeyrishöftum. Það má segja að
þegar íslenska krónan er sett á
flot með jafn lítið hagkerfi og það
íslenska hafi ekki ráðist við at-
burðarásina eða löggjafinn ekki
sett nógu skýr eða haldgóð lög til
þess að ekki færi sem fór. Það
unga og vel menntaða fólk sem
tekið hefur þátt í því opna hag-
kerfi og alþjóðaviðskiptum mun
ekki sætta sig við að vera lokað á
eyju norður í Atlantshafi við aðra
möguleika en jafnaldrar þess í ná-
grannalöndunum.
Það þýðir ekki að segja eftir á
að það hafi verið einhverjir 20 út-
rásarmenn sem leiddu þessi ósköp
yfir þjóðina þótt hlutur þeirra sé
ærinn. Það tóku margir þátt í
veislunni og súpa nú seyðið af
timburmönnunum. Við Íslendingar
búum við lýðræði og tölum á hátíð-
arstundum um elsta löggjafaþing
heims, en þegar þessi kreppa með
tilheyrandi bankahruni skall á
leysti hópur fólks með potta og
pönnur löggjafann frá. Þá kemur
að fyrirsögn þessarar greinar,
Þjóðin og ég. Ég tel mig vera
svona sæmilega löghlýðinn íbúa
þessa lands og er stoltur af upp-
runa mínum og þjóðerni, en forbýð
að hópur fólks fari fram fyrir mína
hönd og kalli sig þjóð og hundsi
lýðræðiskjörið löggjafarþing lands-
ins.
SIGURÐUR JÓNSSON,
skógarbóndi o.fl.
Þjóðin og ég
Frá Sigurði Jónssyni:
NÚ VANTAR fé
til að forða rík-
inu frá nið-
urskurði og leysa
vanda nýju bank-
anna og fjár-
magnseigenda.
Ein leið sem
ekki hefur verið
talað um er að
hækka vísitöluna
handvirkt um
25%, þannig að ef vístölutryggðar
skuldir heimila eru nú 1200 millj-
arðar króna þá hækka þær um 300
milljarða eða í 1500 milljarða. Hér
væru þá komnar tekjur upp á 300
milljarða króna. Svo má hækka
gengistryggð lán um 50% (það
voru nú soddan fífl sem tóku þau
að þau geta nú alveg borgað). Ef
þessi lán standa nú í 800 millj-
örðum nást þar 400 milljarðar í
tekjur. Samanlagt verða þetta
tekjur upp á 700 milljarða króna
sem nægja til að rétta af ríkishall-
ann, leysa vanda nýju bankanna,
hækka eignir lífeyrissjóðanna og
hækka eignir fjármagnseigenda til
að mæta tapi sem þeir hafa orðið
fyrir vegna ónýtra peninga- og
skuldabréfasjóða bankanna og tap-
aðra hlutabréfa.
Heimilin sem geta borgað eiga að
sjálfsögðu að borga, þeir sem væla
geta fengið greiðsluaðlögun. Jafnt
skal yfir alla ganga og því er lagt
til að miða við að allir verði búnir
að greiða skuldir sínar þegar þeir
hafa náð 200 ára aldri.
Ef einhverjir eru enn í vandræð-
um er boðin greiðsluaðlögun. Allir
einfættir, tvíhöfða menn sem hafa
verið atvinnulausir í 4 mánuði og
hafa allar skuldir í skilum geta
mætt á skrifstofu ráðdeildarsýslu
ríkisins. Skrifstofan er til húsa á
Lækjargötu 2, Hvammstanga, opið
verður annan hvorn mánudag frá 9-
10 fram til 30. maí en frá þeim tíma
verður lokað vegna sumarleyfa til
30. september.
Með þessu móti geta Jóhanna,
verndardýrlingur fjármagnseig-
enda og Steingrímur, talsmaður er-
lendra kröfuhafa, fullkomnað
skjaldborgina um fjárhag sinna
skjólstæðinga.
Mér finnst ég þurfa að taka það
fram að framangreint er meint sem
kaldhæðni og öfugmæli. Það er full
ástæða til að geta þess sérstaklega
því ráðamenn þjóðarinnar og stór
hluti hennar virðist almennt vera
skilningssljór. Það virðist mörgum
erfitt að skilja að þær álögur sem
lagðar hafa verið á skuldir lands-
manna vegna stórkostlegrar van-
hæfni bankamanna og athafna
mafíósanna (stundum kallaðir auð-
jöfrar) í skjóli ríkisvaldsins síðustu
ár eru ekki ásættanlegar og þær
verður að leiðrétta.
Ef það verður ekki gert verður
ekki nóg að mæta með búsáhöld á
Austurvöll.
BJÖRN VALDIMARSSON,
hönnuður.
Ný og betri leið til lausnar
á vanda ríkisins
Frá Birni Valdimarssyni
Björn
Valdimarsson
ÁSKRIFTASÍMI 569 1100