Saga - 1957, Side 44

258
norður til hálfkirkjunnar á Þverá, en rétt við
tún að kalla var bænhús á Hjaltastöðum á sið-
skiptaöld (Jarðab. Á. M.). Þá var löngu tekið
að framfylgja banni biskupa við því, að mönn-
um héldist uppi greftrun við bænhús, þótt bænd-
um væri hún hugþekk.
Sönnun þess, að miðaldagrafreitur er það,
felst í þessum þrennum auðkennum:
1) Grafirnar eru í túni, sem er ævafornt, fast
við bæ, sem mörg rök styðja, að eigi hafi færzt
til. En þá menn, sem kirkjuleg var bannað,
skyldi grafa utangarðs og ekki nær en í örskots-
helgi við túngarð (Kristinréttur Árna biskups,
11. kap.). Hvorug gröfin er frá heiðni (sbr.
síðar um skriðutjón). Ekki er um það að ræða,
að þessi bein hafi orðið undir bæjarrúst við
slysfarir og eigi náðst. Þá er eigi margt, sem
til greina kemur nema grafreitur.
2) Síðarnefndu beinin, sem rannsókn virðist
sýna, að séu leifar gamallar konu, nokkru fún-
ari en karlmannsbeinin, voru jarðsett í þröngri
kistu, sem hélt öllum útlínum beinum og skýr-
um með svörtu striki í moldinni, er ég gróf.
Kistulagið benti til miðalda, þótt það lag hafi
að vísu lítið breytzt til 1730. Um líkklæði var
ekkert hægt að dæma smásjárlaust, en þó voru
þau einhver, orðin duft eitt. Þorsteinn varð
einskis klæðnaðar var, er hann gróf upp karl-
beinin.
3) Bæði líkin sneru rétt að kirkjugarðasið og
lögð til á kristilegan hátt. Hendur munu í hvor-
ugri gröf hafa verið krosslagðar, og fyrir utan
kistuleysi mannsins var enginn sá mismunur á
greftrunarsiðum sjáanlegur, sem sýni, að graf-
irnar séu frá ólíkum tímum.