Morgunblaðið - 13.11.2009, Qupperneq 12

12 Fréttir
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 13. NÓVEMBER 2009
Skoði eigendurna vel
 FME gæti þurft að banna einstökum eigendum nýju bankanna að taka ákvarð-
anir um stefnu bankanna  Slíkt var eitt sinn gert í Finnlandi í tíð Kaarlo Jännäri
Eftir Önund Pál Ragnarsson
onundur@mbl.is
FJÁRMÁLAEFTIRLITIÐ þarf að skoða ít-
arlega hæfi einstakra erlendra kröfuhafa, til þess
að eiga og stjórna nýju íslensku bönkunum. Þetta
segir Kaarlo Jännäri, fyrrverandi forstjóri
finnska fjármálaeftirlitsins, í samtali við Morg-
unblaðið. Jännäri skilaði ítarlegri skýrslu um
nauðsynlegar úrbætur á íslenska fjármálakerfinu
í mars síðastliðnum.
„Það er örugglega gott fyrir íslenska banka-
kerfið að fá útlendinga til samstarfs við það,“ segir
hann og bætir við: „En á sama tíma þurfið þið að
athuga hvers konar eigendur þið eruð að fá.“ Eig-
endur gömlu bankanna hafi ekki verið alvörugefn-
ir bankamenn, heldur gróðabrallarar og jafnvel
bófar. „Þess vegna vona ég að þið skiptið ekki
þessum íslensku spákaupmönnum út, alfarið fyrir
erlenda spákaupmenn.“ Hann vill ekki tjá sig um
það hvort misjafn sauður sé í röðum væntanlegra
eigenda bankanna.
„Ég hef ekki yfirsýn yfir
það. En ég geri ráð fyrir að
stórir kröfuhafar gömlu bank-
anna séu áreiðanlegar erlendar
bankastofnanir, breskar og
evrópskar,“ segir Jännäri. En
þá blasir við spurningin, hvað
sé hægt að gera ef einstakir
eigendur verða metnir óhæfir,
til að stjórna banka, af Fjár-
málaeftirlitinu. Hvað getum
við þá gert í málinu?
„Það væri mjög erfitt að segja einum kröfuhafa
að hann fengi ekki að eignast hlut í nýja bank-
anum þegar allir aðrir fengju það. Þá væri hins
vegar hægt að segja sem svo að viðkomandi væri
ekki hæfur til að stjórna banka út frá sjón-
armiðum góðrar bankastarfsemi. Að þessi eigandi
fái ekki að nýta atkvæðisrétt sinn, fái ekki að taka
þátt í ákvörðunum um stefnu bankans.“
Þannig megi forðast að svipta kröfuhafann
eignum sínum, en viðhalda trúverðugleika bank-
anna. Aðspurður segir hann þetta vald fyrir hendi
hjá fjármáleftirliti Finnlands og að í hans tíð þar
hafi því einu sinni verið beitt á fyrirtæki sem átti
hlut í finnskum banka.
Höfuðatriði að Icesave-málið verði klárað
Að öðru leyti fylgist Jännäri með fréttum frá Ís-
landi eftir veru sína hér og segir afar mikilvægt að
Icesave-samkomulagið fái blessun Alþingis og að
samstarfið við Alþjóðagjaldeyrissjóðinn haldist
gott. Það sé hornsteinn trúverðugleika Íslands á
alþjóðavettvangi. Jafnframt telur hann æskilegast
fyrir Íslendinga að þeir nái góðum aðildarsamn-
ingi við Evrópusambandið og gangi þar inn.
Hann hefur einnig tekið eftir gagnrýninni á
Norðurlöndin fyrir að vera ekki viljugri til að lána
Íslandi. „Frá sjónarhóli finnskra skattgreiðenda
þarf finnska ríkið að taka lán til að lána áfram. Það
er miklu frekar vinargreiði, heldur en gott við-
skiptatækifæri, þótt vaxtamunur sé til staðar,“
segir Jännäri. Norðurlöndin og Pólland hafi reynt
að sýna nágrönnum sínum bróðerni.
Kaarlo Vilho
Jännäri
EFNT verður til málþingsins Al-
þýðufræðsla á Íslandi í 120 ár í
Rauða húsinu á Eyrarbakka í dag,
föstudaginn 13. nóvember.
Málþinginu stjórnar Ólafur
Proppé, fv. rektor, en í því taka
þátt sérfræðingar frá mennta- og
menningarmálaráðuneytinu, fræði-
menn frá Háskóla Íslands og Kenn-
arasambandinu, listamenn og leik-
listarkennarar.
Rætt verður um breytingar og
nýjungar og hvernig saga og menn-
ing verði best varðveitt fyrir kom-
andi kynslóðir. Þá verður stofnun
skólasöguseturs Íslands í framtíð-
inni og landshlutaseturs einnig tek-
in til umfjöllunar.
Það er sveitarfélagið Árborg sem
býður til málþingsins og mun bæj-
arstjórinn Ragnheiður Hergeirs-
dóttir ávarpa þingið.
Alþýðufræðsla á Íslandi í heila öld
Málþing Rauða húsið Eyrarbakka.
STARFSMENN ÍAV þurfa að stilla vel saman strengina þegar þeir eru að
glerja tónlistar- og ráðstefnuhúsið við Austurhöfnina. Langar rúður eru
hífðar upp með krönum og þar taka mennirnir við og festa þær. Fram-
kvæmdum við húsið miðar vel áfram og útlit fyrir að steypuvinnu ljúki í
þessum mánuði. Nýlega var síðasti stálbitinn hífður upp á þak aðalsalar
tónlistarhússins. Um 300 menn vinna við bygginguna.
GLERJAÐ Í HÁLOFTUNUM
Morgunblaðið/Ómar
Neytendastofa
vekur athygli á
innköllun Belkin
Ltd. á búnaði
fyrir iPhone og
iPod sem not-
aður er með út-
varpstækjum í
bílum. Sam-
kvæmt upplýs-
ingum frá Belkin Ltd. hafa yfir
200 tæki verið seld til Íslands
beint, þó auðvitað geti þau einnig
hafa borist eftir öðrum leiðum.
Ástæða innköllunarinnar er
hætta á skammhlaupi þegar tæk-
inu er stungið í samband við síg-
arettukveikjara ökutækis en ekki
er vitað til þess að meiðsl hafi
orðið á fólki vegna þessa.
Innköllunin nær til Belkin
TuneBase Direct with Hands-
Free, TuneBase FM with Hands-
Free og TuneBase FM with clear
Scan sem seld voru 1. apríl 2009
eða síðar.
Neytendastofa hvetur eigendur
slíks búnaðar til að hætta notkun
vörunnar þegar í stað og afla
frekari upplýsinga á vefsíðunni
www.belkin.com/tunebaserecall.
Belkin innkallar
búnað fyrir iPod
MISTÖK kunna að hafa verið
gerð með kröfu um niðurskurð í
löggæslu-, dóms- og fangels-
ismálum, sagði Steinunn Valdís
Óskarsdóttir, formaður allsherj-
arnefndar Alþingis og þingmaður
Samfylkingar, við utandagskrár-
umræðu á Alþingi í gær um fjár-
hagsstöðu dómstóla. Dóms-
málaráðherra sagði að bregðast
yrði við þeim vanda sem blasti við
dómstólum landsins.
Ragna Árnadóttir, dóms-
málaráðherra, nefndi að ákæru-
málum frá embætti ríkissaksókn-
ara hefði fjölgað um 80% á síðustu
tveimur árum og búast mætti við
fjölda mála frá sérstökum sak-
sóknara. Hún vitnaði jafnframt til
bréfs, sem Hæstiréttur sendi
dómsmálaráðuneytinu í október,
þar sem fram kemur, að ekki sé
unnt að mæta sparnaðarkröfu
þessa árs og næsta nema með því
að skerða verulega starfshæfni
réttarins.
Málafjöldi í sögulegu hámarki
Í bréfinu segir að fjárveitingar
til réttarins hafi lengi verið mjög
naumar og þurfi að fækka að-
stoðar- og skrifstofumönnum um
fjórðung til að bregðast við sparn-
aðarkröfunni.
Á sama tíma hafi málum hjá
Hæstarétti fjölgað mikið. Þau hafi
verið um 500 á árunum 2002 til
2004 en voru nærri 700 á árunum
2006 til 2008. Þá blasi við að mál-
um muni fjölga til muna vegna
bankahrunsins.
Í bréfi dómstólaráðs til ráðu-
neytisins, sem Ragna vitnaði einn-
ig til, kemur fram að þegar sé
málafjöldi hjá héraðsdómum
Reykjavíkur og Reykjaness í
sögulegu hámarki. Þingfestum
einkamálum hafi fjölgað um 32%
milli ára og fjöldi ágreiningsmála í
Héraðsdómi Reykjavíkur vegna
gjaldþrota hefur þrefaldast milli
áranna 2008 og 2009 og sé stór-
aukning þeirra mála fyrirsjáanleg.
Þá sé mikill fjöldi riftunarmála
þrotabúa í farvatninu og á fjórða
hundrað greiðsluaðlögunarmál
hafa bæst við störf dómstóla.
Birgir Ármannsson, þingmaður
Sjálfstæðisflokks, sagði að þau
bréf, sem Ragna vitnaði til, væru
ekkert annað en neyðarkall frá
dómskerfinu og við því væri nauð-
synlegt að bregðast.
Dómsmálaráðherra hefur tekið
undir tillögu dómstólaráðs um að
héraðsdómurum og löglærðum að-
stoðarmönnum verði fjölgað tíma-
bundið um fimm auk þess að
verða við beiðni Hæstaréttar um
aukna fjárveitingu. gummi@mbl.is
Neyðarkall
dómstóla
 Ákærumálum frá ríkissaksóknara hefur
fjölgað um 80% á síðustu tveimur árum
 Formaður allsherjarnefndar telur kröfu
um niðurskurð hugsanlega mistök
RÍKISSAKSÓKNARI skilaði í gær
til Hæstaréttar gögnum úr máli
Portúgala sem dæmdur var fyrir
nauðgun í Héraðsdómi Reykjavíkur
fyrir nokkrum mánuðum. Málið er
því komið á langa dagskrá réttarins.
Maðurinn bíður rólegur eftir að mál-
ið klárist að sögn lögmanns hans.
Málið komst í hámæli þegar
Hæstiréttur felldi úr gildi gæslu-
varðhald yfir Eugenio Daudo Silva
Chipa sem hlaut fjögurra og hálfs
árs fangelsi fyrir hrottalega nauðg-
un í maí síðastliðnum. Hæstiréttur
taldi óhæfilegan drátt hafa orðið á
afgreiðslu dómsgerða til rík-
issaksóknara en án þeirra kemst
áfrýjunarmálið ekki á dagskrá.
Sveinn Andri Sveinsson, lögmað-
ur Chipa, segir málið hafa gengið
merkilega fljótt fyrir sig um leið og
það komst í fjölmiðla og enga viðhlít-
andi skýringu verið gefna á því
hvers vegna það tók svo langan tíma
að útbúa gögnin fyrir Hæstarétt.
„Það er ekki fullnægjandi skýring
eða afsökun að ekki sé til fjármagn
til að ljósrita eða afrita. Hæstiréttur
hefur lagt ákveðna línu um að menn
eigi ekki að vera í gæsluvarðhaldi
nema í ákveðinn tíma. Menn eiga að
haga sinni vinnu í samræmi við það.“
Mál dæmds
nauðgara
loksins til
Hæstaréttar
Lögmaður mannsins
telur skýringar
ekki fullnægjandi