Morgunblaðið - 20.01.2010, Page 18

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 20. JANÚAR 2010
„ÁBYRGÐIN á því
stórslysi, sem skella
mun yfir þjóðina og
landið, er í sanni það al-
varleg, að mér stafar
ógn af töku hennar. Það
hvílir á herðum rík-
isstjórnarinnar að taka
ákvörðunina, en afstaða
mín er skýr“ (lausleg
þýðing).
Þannig féllu orð Há-
konar sjöunda Noregskonungs á rík-
isráðsfundi 10. apríl 1940, þegar sú
örlagaríka ákvörðun var tekin að
neita kröfu Þjóðverja um að gera
Vidkun Quisling að forsætisráðherra
Noregs. Noregskonungur og rík-
isstjórn Noregs stóðu þétt saman
með þjóð sinni til verndar hags-
munum Noregs.
Þótt Íslandi standi ekki frammi
fyrir tafarlausri né raunverulegri ógn
af innrás erlends hervalds, verði Ice-
save-kröfunni hafnað, þá eru öf-
ugmerki mála, að forsetinn einn er
með þjóðinni en ríkisstjórnin á móti.
Sífelldar hótanir um „fjárhagslega
einangrun“ og að „Ísland komist ekki
inn í Evrópusambandið“ sé ekki skil-
yrðislaust gengið að samnings-
ákvæðum Breta og Hollendinga
gagnar lítið málstað Íslands.
Það hefur verið allt annað en fag-
urt að sjá, heyra og lesa í erlendum
fjölmiðlum hvernig ráðherrar ríkis-
stjórnarinnar, fremst utanríkis-
ráðherrann, hafa notað tækifærin til
að tala niður land og forseta en þegja
um málefnaleg rök þjóðarinnar. Ekki
furða að Bretar skuli hafa létt af
hryðjuverkaumsátrinu með jafngóða
bandamenn sér við hlið. Þeir þurfa
einfaldlega ekki lengur á lögunum að
halda til að fá sitt fram.
Liðhollusta Samfylkingarinnar er
öllu stærri við Evrópusambandið en
Íslendinga og ríkir ofurtrú á almætti
sambandsins. Engu er líkara en að
þar sé gengið inn í himnaríki sjálft og
Jóhanna fái stjórastöðu englakórs,
Össur tenórhlutverk og Steingrímur
hörpu. Í ESB svífa allir um á mjúkum
skýjum.
Rétt er að embætti ESB eru vel
launuð, t.d. er ný staða
forseta ráðherraráðsins
hærra launuð en staða
sjálfs Bandaríkja-
forseta en með þeim
mun samt, að Banda-
ríkjaforseti ber ábyrgð
á gjörðum sínum en nýr
starfsmaður ESB enga.
Núna hefur ESB þrjá
forseta og að auki nýtt
embætti utanríkis-
ráðherra. Á meðan
stöðum fjölgar innan yf-
irbyggingarinnar eru
um 25 milljónir manna á skrá at-
vinnulausra innan ESB og fer hratt
fjölgandi. Atvinnuleysið er komið yfir
10% strikið innan evrusvæðisins og
um fimm milljónir ungs fólks á aldr-
inum 15-24 ára fær enga atvinnu. Yfir
61% aðspurðra íbúa innan ESB telur
að atvinnuleysið eigi eftir að versna
2010 og trúir ekki útreikningum
stjórnvalda, sem ekki hafa alltaf stað-
ist.
Um 400 milljónir manna eru í ESB,
þar af er helmingurinn eða 200 millj-
ónir manna ekki starfandi og háður
hinum helmingnum um framfærslu
sína. Þetta hindrar þó ekki um 45
þúsund starfsmenn ESB í að hóta
verkfalli verði ekki gengið að kaup-
hækkunarkröfum þeirra.
Efnahagsástandið er eldfimt, á eft-
ir Eystrasaltslöndunum er AGS nú
með skyndihjálp í Grikklandi. Portú-
gal og Spánn eru næstir í röðinni. Ef
Grikkland fellur og dregur með sér
evruna gætu lönd utan evrusvæðisins
eins og Bretland, Danmörk og Sví-
þjóð þurft að koma til aðstoðar með
stórar fjárhæðir til styrktar evrunni.
Vegna nýrrar stjórnskipunar Lissa-
bonsáttmálans er búið að afnema
neitunarvald einstakra aðildarríkja
en svokallað tvöfalt meirihlutaákvæði
komið í staðinn (meirihluti íbúa og
ríkja). Sú staða á eflaust eftir að
koma upp að Brussel keyrir yfir ein-
staka meðlimi, þótt vera kynni að allir
íbúar viðkomandi ríkis vilji annað.
Við skoðun á þátttöku almennings í
kosningum til Evrópuþingsins kemur
í ljós að hún fer þverrandi. 62% kusu
árið 1979 en 43% árið 2009. 20% fall á
þremur áratugum þýðir að líklega
þyrfti minna en 50 ár til viðbótar til
að lýðræðið gufaði endanlega upp.
Stóru löndin eru óhress með að þau
minni geti keppt með lægri sköttum,
sem lokka til sín stóru alþjóðafyr-
irtækin. Írar eiga eftir að fá að kenna
á því, eftir að innlimun þeirra er af-
staðin. Bæði Frakkar og Bretar vilja
fá til sín Dell og Google og því er ver-
ið að tala um „samræmingu“ skatta
og setja lágmarkshæð á gólfi, sem
enginn má fara undir, en ekkert er
minnst á hámarkshæð á þaki. Rætt
hefur verið um innheimtu nýs ESB-
skatts af aðildarríkjunum en ekki tal-
ið tímabært í augnablikinu. Í ár verð-
ur Búlgaría sjálfsagt eina fyrirmynd-
arríki ESB með hallalaus fjárlög.
Íslendingar hafa upplifað hvernig
leiðtogar ESB hafa vikist undan
ábyrgð á eigin tilskipunum og samn-
ingum innan EES. Með skilgreiningu
á Icesave sem „milliríkjadeilu“ hafa
þeir svikið fyrirheit sín og þvingað Ís-
land í fang Breta og Hollendinga.
Mjög athyglisverðar greinar Lárusar
Blöndals og Stefáns Stefánssonar í
Mbl. draga upp lagalegan grundvöll
málsins. Eva Joly og Alain Lipietz
benda réttilega á að leiðtogar ESB
verði að axla ábyrgð sína og koma að
lausn Icesave-deilunnar.
Lærum af Norðmönnum og höfn-
um kvislingum. Ég dreg til baka þá
fullyrðingu mína að forsetaembættið
sé bleikur nár. Forsetinn hefur snúið
aftur til þjóðarinnar og embættið
andar enn. Ég tel ekki að forseti hafi
málskotsrétt en hins vegar neyð-
arrétt. Og neyð Íslands er fólgin í
þvingun á afsali eða áframhaldandi
fullveldi lýðveldisins. Ég stend með
þjóð vorri og forseta og kýs fullveldið.
Eftir Gústaf Adolf
Skúlason »Um 400 miljónir
manna eru í ESB,
þar af er helmingurinn
eða 200 milljónir manna
ekki starfandi og háður
hinum helmingnum um
framfærslu sína.
Gústaf Adolf Skúlason
Höfundur er smáfyrirtækjarekandi í
Svíþjóð.
Lærum af Norðmönnum
Í ICESAVE-
umræðunni hafa menn
fært rök fyrir því að
óæskilegt sé að setja
Íslendinga í skulda-
fangelsi. Bent hefur
verið á að siðaðar þjóð-
ir hafi afnumið skulda-
fangelsi úr löggjöfum
sínum fyrir löngu.
Sumir Íslendingar
telja Icesave lítið mál.
Jón Daníelsson,
hagfræðingur í London, metur af-
leiðingarnar þær, að um verulega
lífskjaraskerðingu verði að ræða á
Íslandi, ef allt fer á besta veg. Enn
mikilvægari athugasemd Jóns er sú,
að til að Ísland geti yfir höfuð staðið í
skilum með greiðslurnar þurfi allt að
ganga upp. Hvernig er hægt að
segja að Icesave sé smámál í þessu
samhengi? Hvernig er hægt að
leggja slíkar byrðar á samlanda sína
vegna þess að maður er fullur sekt-
arkenndar vegna hátternis nokkurra
útrásarvíkinga? Sérstaklega þegar
líkur eru á greiðslufalli Íslands, dýr
syndaaflausn til handa alþjóða-
samfélaginu það.
Þegar varað er við því að heil þjóð
lendi í skuldafangelsi hafa menn í
huga m.a. land eins og Haítí. Árið
1804 brutust þeir undan yfirráðum
Frakka. Frakkland hafði áður auðg-
ast vel á auðlind landsins, „svarta
gullinu“, þ.e. þræl-
unum, íbúum Haítí.
Frakkar voru að vonum
ekki sáttir. Þess vegna
settu þeir, ásamt vinum
sínum Bandaríkja-
mönnum, Spánverjum
og Bretum verslunar-
bann á Haítí. Í dag er
slíkt ástand kallað „að
vera ekki hluti af al-
þjóðasamfélaginu“.
Þess vegna neyddist
Haítí til að skrifa undir
samning við Frakka ár-
ið 1825. Þeir samþykktu
að borga bætur til franskra þræla-
eigenda, þ.e. þrælarnir sem brutust
undan þrældómnum voru neyddir til
að greiða bætur til þrælahald-
aranna! Upphæðin var risastór, 150
milljónir franka í gulli, sem tekin var
að láni hjá bönkum í Frakklandi,
Þýskalandi og Bandaríkjunum. Þeir
samþykktu að borga kröfuna í þeirri
von að verða gjaldgengir á mörk-
uðum heimsins. Það tók þá 122 ár að
borga skuldina. Um aldamótin 1900
fór um 80% af ráðstöfunarfé þeirra í
afborgun af þessari skuld.
Síðan frönsku skuldinni lauk,
1947, hafa vesturveldin, alþjóða-
samfélagið, haldið áfram að kúga
Haítí. Skuldsetning Haítís er gíf-
urleg. Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn
stjórnar endurheimtum skuldanna.
AGS krafðist afnáms verndartolla á
hrísgrjónum og þar með flæddu
bandarísk ríkisstyrkt hrísgrjón yfir
Haítí. Hrísgrjónabændur á Haítí
fóru þá á hausinn og landið er ekki
sjálfbært með mat lengur. Atvinnu-
leysi er um 75%. Laun duga varla
fyrir mat. Einræðisfeðgarnir Papa
Doc og Baby Doc stofnuðu til 45% af
skuldum Haítís og megnið lenti í
einkabankabókum þeirra, með góð-
fúslegu leyfi alþjóðasamfélagsins. Í
þessu tilfelli er alþjóðasamfélagið
sammála um að skuldir sem van-
hæfir stjórnendur Haítís stofnuðu til
skuli greiddar af skattgreiðendum.
Íslendingar, sem hluti alþjóða-
samfélagsins, ennþá, bera ábyrgð á
neyð Haítís. Við getum sjálfsagt
samþykkt að við höfum ekki farið vel
með Haítí. Sjálfsagt fórnarkostn-
aðurinn af því að vera þjóð meðal
þjóða. Núna er röðin komin að Ís-
landi, okkur er boðið inn í sama klefa
og Haítí hefur verið í frá 1825. Sömu
lönd hóta okkur verslunarbanni og
einangrun. Er uppgjöf valmöguleiki
þrátt fyrir ofurefli? Ekki ef örlög
Haítís verða okkar.
Ísland, Icesave og Haítí;
er réttlæti mögulegt?
Eftir Gunnar Skúla
Ármannsson
Gunnar Skúli
Ármannsson
» Þeir samþykktu að
borga kröfuna í
þeirri von að verða
gjaldgengir á mörk-
uðum heimsins. Það tók
þá 122 ár að borga
skuldina.
Höfundur er læknir.
– meira fyrir áskrifendur
Fáðu þér áskrift á
mbl.is/askrift
Pöntunartími auglýsinga er fyrir klukkan 16.00
mánudaginn 25. janúar.
Nánari upplýsingar veitir Sigríður Hvönn í síma
569-1134/692-1010 og sigridurh@mbl.is
Netið skipar æ stærri sess í viðskiptalíf-
inu. Ísland er fremst í flokki þjóða þegar
kemur að netnotkun og ljóst að íslenskt
atvinnulíf stendur vel að vígi til að grípa
þau mörgu tækifæri sem internetið býður
upp á.
Viðskiptablað Morgunblaðsins kryfur
möguleika netsins í veglegu sérblaði.
Skoðuð verða spennandi sprotafyrirtæki,
staðan tekin á verslun og þjónustu á
netinu og rýnt í hvernig ná má því besta
út úr vefnum.
Meðal efnis verður:
Hvar liggja sóknarfærin?
Hverjir eru möguleikar netverslunar á Íslandi?
Er sama hvernig vefsíður eru hannaðar?
Er fyrirtæki þitt að nota netið rétt?
Þetta og margt fleira í blaðauka
Viðskiptablaðsins 28. janúar.
Framtíðin
er á netinu