SunnudagsMogginn - 19.12.2010, Qupperneq 24

24 19. desember 2010
um aukið samráð. Við höfum minnt á hversu miklum
árangri slíkt samstarf skilaði undanfarin tvö ár. Alltaf
kemur sama svarið frá meirihlutanum og þá sér-
staklega Besta flokknum: Við erum nýliðar, erum að
fóta okkur og finna okkur og teljum það best gert
með þessum hefðbundna hætti. Pólitískt reynsluleysi
virðist þannig gera það að verkum að fulltrúar Besta
flokksins fara í þau hjólför sem fyrir eru í stað þess að
leyfa sér aðrar leiðir. Það er líkt og þau hafi eftir
kosningar séð að verkefnið var stærra en þau höfðu
áttað sig á og þá séð þann kost vænstan að taka í
höndina á þeim flokki sem hvað verst komst frá þess-
um kosningum en kann á kerfið. Síðan hefur Sam-
fylkingin í alltof ríkum mæli stjórnað för. Kannski var
það auðveldasta leiðin fyrir þetta ágæta fólk í Besta
flokknum, sem gaf svo mörg fyrirheit um eitthvað
allt annað, en það er ekki besta leiðin fyrir fólkið í
borginni. Ég get ekki séð að slíkt valdaafsal Besta
flokksins sé í samræmi við þær væntingar sem til
hans voru gerðar. Ég tel reyndar að fulltrúar Besta
flokksins hafi gert sín mestu mistök með því að fara
beint í meirihlutasamstarf við einn stjórnmálaflokk.
Það er svo mikilvægt að kjósendur geri auknar
kröfur til stjórnmálamanna. Geri þá kröfu að stjórn-
málamenn standi við gefin loforð, leiti stöðugt bestu
lausnanna og hafi skýra sýn. Á þessu byggist traust á
milli manna og á þessum gagnkvæma skilningi bygg-
ist gott samfélag. Og á þessu byggist uppbyggingin
sem framundan er og fulltrúar nýs meirihluta í
Reykjavík geta ekki skotið sér undan því. Þarna má
ekki gefa neinn afslátt, jafnvel þótt slíkt geti haft
skemmtanagildi í skamman tíma.“
Munum endurskoða samstarfið
Sumir segja að þú hafir tekið áhættu þegar þú þáðir
boð meirihlutans um að verða forseti borgar-
stjórnar. Finnst þér að það hafi verið rétt ákvörðun?
„Ég leit aldrei á það sem áhættu, miklu frekar sem
skyldu mína. Ég hef heldur aldrei litið svo á að ég sitji
í þessu embætti í umboði meirihlutans, heldur í um-
boði borgarbúa. Og ég hef aldrei skynjað að þetta
verkefni mitt hefti mig með einhverjum hætti í gagn-
rýni minni á meirihlutann, heldur hef ég talið að
þannig geti ég betur unnið að góðum ákvörðunum og
vonandi komið í veg fyrir einhverjar slæmar. Að ein-
hverjir skuli telja það persónulega áhættu fyrir mig,
finnst mér einungis staðfesta að stjórnmálin þurfa að
endurskoða gildismat sitt og tilgang.
Ég veit að með því að taka að mér þetta embætti er
ég að fara aðra leið en farin hefur verið í íslenskum
stjórnmálum, þótt hún sé þekkt annars staðar. En ég
vildi gera þessa tilraun, sem er til eins árs, og kanna
þannig hvort jarðvegur væri fyrir því að auka og bæta
samstarfið á vettvangi borgarstjórnar. Ég hefði ekki
verið samkvæm sjálfri mér ef ég hefði ekki verið
reiðubúin að taka þetta að mér, enda hef ég lengi
boðað ný vinnubrögð á vettvangi stjórnmálanna. Í
þau tvö ár sem ég var borgarstjóri stóð ég fyrir því að
efna til stóraukins samstarfs við minnihlutann og ég
talaði fyrir samstjórn allra flokka í aðdraganda kosn-
inga, það er að völdin endurspegluðu fylgi hvers og
eins flokks. Mig langar að sjá stjórnmál þar sem allir
kjörnir fulltrúar sinna af sama krafti störfum fyrir
íbúa. Ég vil standa vörð um þær hugsjónir, hvort sem
ég sit við borðsendann eða einhver annar.
En ég get alveg viðurkennt að samstarfið við þann
meirihluta sem nú ræður borginni hefur ekki þróast
með þeim hætti sem ég hefði viljað sjá og með þeim
hætti sem ég vonaðist til fyrir borgarbúa. Þessi nýja
leið hefur ekki enn að minnsta kosti reynst farsælt
framhald á þeim nýju vinnubrögðum sem við inn-
leiddum eftir kreppu, né hefur það reynst upphafið
að einhverju nýju og því er það auðvitað spurning
hvort þessi tilraun okkar vari lengur en til eins árs,
eins og um var samið. Það skrifast hins vegar ekki á
Sjálstæðisflokkinn eða minnihlutann í borgarstjórn,
heldur viljaleysi meirihlutans.
Við höfum verið reiðubúin í raunverulegt samstarf,
höfum verið mjög fylgin okkur í að gera þessa tilraun
sem felur í sér margt annað en að ég gegni forseta-
embætti. Við höfum stutt öll góð mál en gengið fram
af hörku þegar við teljum rangar ákvarðanir hafa ver-
ið teknar. Það er uppbyggileg, sanngjörn og eðlileg
stjórnarandstaða. En það er jafnljóst að verði ekki
tekin ákveðnari skref í þessari sameiginlegu tilraun til
aukins samstarfs og verði það ekki aukið eða formgert
frekar á nýju ári, þá hafa forsendur auðvitað breyst
með þeim hætti að við hljótum að endurskoða það og
um leið hlýt ég að íhuga hvort rétt sé að ég starfi
áfram sem forseti. Verði það niðurstaðan og borg-
arstjórn ákveði að nýta ekki tækifærið til að gera bet-
ur og breyta vinnubrögðum varanlega, þá eru það
vonbrigði fyrir stjórnmálin og verra fyrir borgarbúa.
En í þessu eins og mörgu öðru þarf tvo til og við í
minnihlutanum getum ekki áfram tekið að okkur
aukna ábyrgð án þess að því fylgi skýrari áhrif og við
getum ekki ein haldið áfram þessari vegferð ef viljinn
er ekki til staðar hjá fulltrúum Besta flokksins og
Samfylkingarinnar. Þetta höfum við ítrekað rætt við
meirihlutann, þar sem því miður virðast nokkuð
skiptar skoðanir um hvort og þá hvernig skuli vinna
með þetta tímabundna samkomulag sem borgarstjórn
gerði þegar nýr meirihluti tók við.“
Nauðsynlegar breytingar
Þótt ríkisstjórnin njóti ekki mikilla vinsælda þá er
ekki eins og þjóðin hafi mikla trú á Sjálfstæðis-
flokknum. Hvað getur flokkurinn gert til að auka
traust sitt meðal almennings?
„Flokkurinn á að nýta vel þann tíma sem nú gefst
til endurskoðunar, tala með skýrum hætti fyrir hug-
sjónum sínum og auka virkt lýðræði á sínum vett-
vangi. Sjálfstæðisstefnan á mikið erindi við lands-
menn, mér finnst skorta trú á getu einstaklingsins,
É
g hélt að Besti flokkurinn, þetta nýja afl,
stæði fyrir ný sjónarmið og ný vinnubrögð,
en kannski var það bara eitt af mörgum lof-
orðum sem átti að svíkja,“ segir Hanna
Birna. „Samfylkingin kemur ekkert á óvart og við
horfum upp á nákvæmlega sömu vinnubrögð og tíðk-
uðust fyrir mörgum árum, en hafði tekist að breyta
til hins betra. Ég sé vinnubrögð þar sem hefðbundin
meiri- og minnihlutastjórnmál ráða öllu, þar sem
ekki eru farnar nýjar leiðir eða fundnar nýjar lausnir.
Afleiðingin er sú að kerfið sigrar á kostnað fólksins.
Ég efast stórlega um að almenningur í Reykjavík hafi
verið að biðja um þessi vinnubrögð þegar hann
greiddi atkvæði í borgarstjórnarkosningunum.“
Uppgjöf borgarstjórnar
Útskýrðu nánar hvernig vinnubrögð þú átt við.
„Ég er að tala um vinnubrögð þar sem meirihlutinn
tekur allar ákvarðanir og kynnir þær svo minnihlut-
anum eftir að þær hafa verið teknar. Ekki er unnið
sameiginlega að hlutunum og því er ekki um raun-
verulegt samráð að ræða. Þetta kom skýrast fram nú
við gerð fjárhagsáætlunar þar sem ákveðið var að nýta
allar gömlu aðferðir kerfisins og sækja endalaust meiri
pening til fólks. Ekki er verið að nýta sér það sem
gert var með nýjum hætti í borginni síðastliðin tvö
ár, þegar ráð og hugmyndir um sparnað voru sótt til
starfsmanna og íbúa borgarinnar. Þannig komu fram
1500 hugmyndir sem skiluðu meiru en allar þessar
skattahækkanir. Nú er bara sagt: Styttum okkur leið
og gerum þetta eins og Jóhanna og Steingrímur, – og
þá er farin svokölluð blönduð leið þar sem endalaust
er verið að sækja meira fjármagn til fólks sem hefur
ekki meira fjármagn. Þá leið getum við ekki átt nokk-
urt samstarf um enda er hún algjörlega óþörf í
Reykjavík og bitnar hart á almenningi.
Í þessari niðurstöðu meirihlutans felst einnig mjög
alvarleg uppgjöf borgarstjórnar. Reynsla flestra borga
í nágrannalöndum sýnir að þessa leið ber að forðast í
kreppu. Hún lengir ástandið, kemur í veg fyrir að al-
menningur njóti þess sem borgin býður í formi versl-
unar, þjónustu og menningar og hægir þannig á allri
uppbyggingu. Á síðasta kjörtímabili leituðum við
mikið ráða til annarra borgaryfirvalda, sérstaklega í
Helsinki þar sem á fyrri árum ríkti mjög alvarleg
kreppa, og skilaboðin voru öll á einn veg: Ekki hækka
skatta! En í Reykjavík er nú kominn meirihluti sem
telur sig vita betur og sér þá einu færu leið að seilast
með ósanngjörnum hætti í vasa borgarbúa.“
Hvaða svör fáið þið í minnihlutinn þegar þið
kvartið við meirihlutann undan þessum vinnu-
brögðum?
„Við höfum ítrekað sagt að við teljum þetta ekki
vera réttu leiðina, óskað eftir umræðum á vettvangi
borgarstjórnar um að flokkarnir sameinist um
ákveðnar meginlínur og lýst því yfir að við teljum
þessi vinnubrögð nú ekki í samræmi við hugmyndir
Viðtal
Kolbrún Bergþórsdóttir
kolbrun@mbl.is
Ögurstund
í stjórnmálalífi
Hanna Birna Kristjánsdóttir, forseti borgarstjórnar og leiðtogi sjálfstæð-
ismanna í borginni, er afar ósátt við stórfelldar skatta- og gjaldskrár-
hækkanir sem meirihluti Besta flokksins og Samfylkingar hefur sam-
þykkt. Hanna Birna segist hafa orðið fyrir miklum vonbrigðum með
samstarfið við meirhlutann og segir að tími sé kominn fyrir nýja pólitík.