SunnudagsMogginn - 29.05.2011, Qupperneq 2

2 29. maí 2011
13 Heyrnarskertur og hjálpaði
öðrum
Víði Páli Þorgrímssyni blöskraði biðin eftir heyrnartækjum
hér á landi og greip því til sinna ráða.
14 Aðrir mega eiga það grjót
Bragi Ásgeirsson er ekki aldeilis á
því að setjast í helgan stein enda
þótt hann haldi upp á áttræð-
isafmælið um helgina.
21 Óhugnaður
einræðis …
Nóbelsskáldið Herta Müller er
væntanleg á bókmenntahátíð í
Reykjavík í september. Í verkum
sínum lýsir hún mannskemmandi
afleiðingum einræðis og nístandi einsemd manneskj-
unnar.
24 Öll líkamstjáning er
ákveðinn dans
Boðið er til dans- og tónlistarveislu á þriðjudagskvöld í
Tjarnarbíói.
26 Komin á geggjunarstigið
Bryndís Svavarsdóttir guðfræðinemi er fyrst Íslendinga til
að hlaupa maraþon í öllum ríkjum Bandaríkjanna.
28 Lesandinn skiptir mestu
Lilja Skaftadóttir er einn aðaleigandi DV og á einnig hlut í
vefritinu Smugunni.
Lesbók
42 Getur verið hræðilega erfitt
Naja Marie Aidt segist fyrst og fremst vera ljóðskáld en
fékk þó bókmenntaverðlaun Norðurlandaráðs 2008 fyrir
smásagnasafnið Bavíana.
44 Séð og heyrt í þriðja ríkinu
Þegar nasistar komust til valda sendi Franklin D. Roose-
velt skemmtanafælinn sagnfræðing til Berlínar til að
standa uppi í hárinu á Hitler.
Gönguhópur var á Vatnajökli þegar eldgosið í Grímsvötnum
hófst. Hér er hann suður af bröttum Sveinstindi sem er hæst-
ur á austurbarmi öskju Öræfajökuls.
38
14
Efnisyfirlit
Forsíðumyndina tók Tim Vollmer.
Umsjón Sunnudagsmoggans: Pétur Blöndal, pebl@mbl.is Umsjón Lesbókar: Einar Falur Ingólfsson, efi@mbl.is Ritstjórn Sunnudagsmoggans: Arnar Eggert Thoroddsen, Árni Matthíasson, Bergþóra Njála Guðmundsdóttir, Helgi Snær Sigurðs-
son, Inga Rún Sigurðardóttir, Ingveldur Geirsdóttir, Kolbrún Bergþórsdóttir, Kristín Heiða Kristinsdóttir, María Ólafsdóttir, Orri Páll Ormarsson, Signý Gunnarsdóttir, Skapti Hallgrímsson.
Augnablikið
É
g var á heimleið frá Cannes í
Frakklandi, þar sem ég hafði
mætt á frumsýningu Eldfjalls-
ins í leikstjórn Rúnars Rúnars-
sonar, en komst ekki lengra en til
Kaupmannahafnar því hið raunverulega
eldfjall á Íslandi fór að gjósa og stöðvaði
flugsamgöngur.
Eins heillandi og eldfjöll geta verið á
skjánum eru þau ekkert heillandi þegar
þau færa manni cancelled-merkið á
flugvallarskjánum. Þar sem skýrt var
frá í fréttum að gosið væri tíu sinnum
öflugra en Eyjafjallajökulsgosið í fyrra
tók ég enga sénsa og keypti mér strax
flug til Færeyja á meðan enn var flogið
þangað til að ná Norrænu.
Ég var einn af 500 íslenskum farþeg-
um í vandræðum í Kaupmannahöfn
sem ýmist hrúguðu sér inn hjá vinafólki
í bænum eða hlupu til að reyna að
redda sér eftir öðrum leiðum til lands-
ins. Einn kunningi minn var hæst-
ánægður með frestunina, fékk sér bjór
og sagðist vona að þetta stæði lengi yf-
ir. En mín persónulega skoðun er að
maður eigi aldrei að vera of lengi sam-
vistum við Dani; sex hundruð árin, það
var til dæmis aðeins of langt í annan
endann. Ég er ekki frá því að mér hafi
fundist ég vera nokkuð úrræðagóður
náungi, framkvæmdamaður, maður
sem kemst fram úr á meðan aðrir, eins
og kunningi minn við barinn, sitja eftir
í sömu hjólförunum.
Það fyrsta sem ég heyrði þegar ég
hafði komið mér fyrir í ferjunni var að
byrjað væri að fljúga frá Kaupmanna-
höfn til Íslands á ný. Öll fyrirhöfnin
varð aðeins til að tefja heimkomu mína.
Kunningi minn sendi mér sms af barn-
um um að hann væri þrælfúll yfir að
vera truflaður í bjórdrykkjunni og
þurfa að fara heim. Líklegast flaug flug-
vélin hans yfir ferjuna mína þegar við
lögðum af stað úr höfninni í Færeyjum.
Hún með kunningja minn á 500 kíló-
metra hraða til Íslands en ég í ferjunni
að lullast á fimmtán mílna hraða. Átján
klukkustunda för framundan og það til
Seyðisfjarðar, þaðan yrði ég að koma
mér í rútu til Reykjavíkur sem yrði tíu
tíma á leiðinni. Eftir stutta siglingu
sendi kunningi minn mér sms um að
sjónvarpsdagskrá RÚV væri leiðinleg,
en hann væri búinn að opna einn bjór-
inn sem hann hefði keypt í tollinum og
sötraði hann til að lina þjáningarnar
vegna lélegrar sjónvarpsdagskrár.
Norræna er reyndar glæsileg ferja,
risaskip sem býður upp á margvíslega
afþreyingu eins og bíó, sund, mat og
alles. En það er ekki hægt að líta á hana
sem heppilegt farartæki þegar maður er
að flýta sér. Í ofanálag átti ölduhæðin
um nóttina eftir að ná tíu metrum og
veltingurinn gerði manni erfitt um
svefn. Eftir eina misheppnaða tilraun til
þess að sofa fór ég fram og fékk netta
Titanic-tilfinningu nokkur augnablik,
því frammi var allur gangurinn á floti.
En ekki var það sjór sem hafði sett
ganginn á flot heldur vatn úr lúx-
ussundlauginni sem flotið hafði upp úr í
veltingnum.“
Land elds og ísa
Daginn eftir fór ég yfir ferðaplanið með
manni sem ég kynntist í ferjunni og
bauð mér far til Reykjavíkur. Við vor-
um að velja á milli þess hvort við ætt-
um að keyra suður- eða norðurleiðina
frá Seyðisfirði til Reykjavíkur þar sem
þær eru næstum jafnlangar.
Eftir stutta athugun á nýjustu upp-
lýsingum frá Veðurstofu kom í ljós að
suðurleiðin var lokuð vegna elds og
norðurleiðin vegna ísa. Þá fannst mér
sem þetta land elds og ísa væri farið að
lifa sig aðeins of mikið inn í ímynd sína.
Þegar við komum loks til Seyðis-
fjarðar blasti við áhugaverð sýn sem
kom mér til að minnast stundarinnar
áður en ég lagði af stað suður til Can-
nes, á Rivíeruna í Frakklandi. Þá hafði
móðir mín hringt í mig og haft af því
miklar áhyggjur að ég myndi eins og
vanalega aðeins pakka niður rúllu-
kragapeysum og síðbuxum þótt ég væri
að fara á sólarströnd. Ég fullvissaði
hana um að ég færi aðeins í stuttbuxum
og í sandölum, með fullt af stutt-
ermaskyrtum og bolum. Ég minntist
þessa loforðs, sem ég hafði samvisku-
samlega efnt, þar sem ég stóð á dekkinu
á Norrænu í sandölum og stutt-
ermaskyrtu í nístingskulda og horfði á
ísilögð fjöll og grundir. Ég var vel búinn
undir franskt sumar, en annað gilti um
íslenskt sumar. Nýi vinurinn á ferjunni
aumkaði sig yfir mig og lánaði mér
peysu og strigaskó. Það var um þetta
leyti sem ég fékk enn ein sms-
skilaboðin frá kunningja mínum, sem
fjallaði um fínan vinnudag að baki og að
hann væri að spá í að fá sér aftur bjór
um kvöldið, hann hefði ekki náð að
klára tollinn kvöldið áður.
Umhverfis vitleysuna á 80 tímum
Þegar komið var inn í fjörðinn var sjór-
inn ekki nærri eins illur þar. Hægt og
hægt byrjaði sjóveika fólkið að skríða
fram úr kojum sínum og kom að út-
ganginum grænt í framan. Við vorum
alveg að koma að bryggjunni þegar allt í
einu var gefið hart í bak. Hætt var við
að leggja að og við fengum þær fréttir
að sýslumaðurinn á svæðinu hefði neit-
að okkur um landgöngu. Sjóveika fólkið
varð svolítið stjarft til augnanna en
sneri rólega aftur til herbergja sinna.
Við dóluðum í firðinum í einhverja
stund áður en ferjan stímdi út á sjó á
nýjan leik og stoppaði ekki fyrr en hún
var komin þangað sem öldugangurinn
var verulega mikill. Líklegast til að gefa
þeim sem ekki enn voru sjóveikir tæki-
færi á því að verða það. Mér fannst
þessi heimför mín vera að breytast í
einhvers konar Ódysseifsför enda voru
bardömurnar orðnar að sírenum sem
lokkuðu farþega í björg sín og ég velti
því fyrir mér hverjir væru þá að reyna
við Penelópuna mína á þessari stund?
Við fengum þær upplýsingar að mat-
arlítið væri á Seyðisfirði þar sem veg-
urinn þangað hefði verið lokaður í ein-
hvern tíma og búast mætti við að
Seyðfirðingar vildu komast í ferjuna til
að fá nýja mjólk og mat. Þegar ferjan
lagðist að bryggju tíu tímum á eftir
áætlun var maður ekki alveg viss hvort
búast mætti við innrás Seyðfirðinga. En
viti menn, okkur var hleypt í land.
Við brunuðum suðurleiðina til
Reykjavíkur, fyrst ókum við um snævi-
lagt land Austfjarða og síðan inn í
öskulagðan hluta Suðurlands. Einhver
fór á 80 dögum í kringum jörðina en 80
klukkutíma ferðalagi mínu frá frönsku
rivíerunni lauk um nóttina. Lærdóm-
urinn er margslunginn úr ferðinni en
það sem stendur upp úr er að næst þeg-
ar ég pakka niður fyrir sólarlandaferð
um mitt sumar mun ég setja í töskuna
eitt stykki rúllukragapeysu, síðbuxur
og helst lopasokka, því það er aldrei að
vita hvernig Ísland tekur á móti manni.
Að ferðast með Smyrli getur verið mikill lúxus enda er boðið uppá ýmiskonar afþreyingu um
borð, en það er ekki heppilegasti ferðamátinn ef menn eru að flýta sér á milli landa.
Sjö tíma ferð verð-
ur að 80 tímum
Eldgosið setti strik í
reikninginn hjá ferða-
löngum sem stefndu á
Ísland. Einn þeirra lét
það ekki aftra för og fór
í ævintýralega siglingu
með Norrænu.
Börkur Gunnarsson borkur@mbl.is