Fréttablaðið - 20.10.2011, Blaðsíða 26

26 20. október 2011 FIMMTUDAGUR
Opið alla virka daga kl. 13-18.
Sækjum húsgögnum á
fimmtudögum sími 858 5908
Komið og gerið góð kaup.
Styrkið gott málefni!
á Eyjarslóð 7 út á Granda.
Nytjamarkaður
Verð frá kr.:
159.900
Elica háfar
Kynntu þér málið hjá sölumönnum Eirvíkur
Platinum, Isobella, Twin, Wave og Grace háfar á tilboði*
glæsileg hönnun
og fágað yfirbragð
Beinn og óbeinn ávinningur Sláturfélags Suður-lands (SS) af útflutningi dilkakjöts og ærkjöts
hefur verið til umræðu undanfarið í framhaldi af
fréttum um kjötskort og mikinn útflutning kinda-
kjöts. Skorað hefur verið á forsvarsmenn félagsins
að leggja fram upplýsingar um skilaverð í útflutn-
ingi. Forstjóri félagsins skrifar grein í Fréttablaðið
laugardaginn 15. október 2011 og leggur sem fyrr
fram meðaltalstölu fengna úr útflutningstölfræði
Hagstofu Íslands og neitar að gefa upp hverjar
hinar raunverulegu tölur eru. Verður því að ganga
út frá að árið 2010 hafi skilaverð útflutts kinda-
kjöts hjá SS verið 616 krónur á kíló.
Verð til bænda
SS greiddi bændum fyrir innlagt kjöt samkvæmt
verðskrá sem inniheldur 35 verðflokka. Verðið á
innlögðu kjöti breytist viku fyrir viku í sláturtíð-
inni. Það eru 245 færslur í verðskránni. Algengasta
verð til bænda virðist hafa verið á bilinu 350 til
500 krónur á kíló árið 2010. Í grein í Bændablaðinu
upplýsir forstjóri SS að meðalverð afurðastöðva til
bænda hafi verið 393 krónur árið 2010.
Slátur-, geymslu- og umsýslukostnaður
Í ársreikningi SS er, þó undarlegt megi sýnast,
ekki að finna sundurliðaða afkomu rekstrar eftir
vinnsludeildum. Því verða ekki dregnar ályktanir
um sláturkostnað á kíló af sauðfjárafurðum með
því að skoða þá heimild. Tvennt má styðjast við. Í
fyrsta lagi kemur fram í ársreikningnum að rekstr-
arkostnaður er um 80% af kostnaðarverði seldra
vara. Sé þeirri meðaltalsreglu beitt á kindakjötið
ætti sláturkostnaður, frysting, geymsla, sala,
vinnsla, fjárbinding og annar sameiginlegur kostn-
aður að nema 314 krónum á kíló.
Í öðru lagi má ráða af Fréttabréfi SS dagsettu 22.
júlí 2011 að gjaldtaka fyrir heimtöku sláturafurða
hafi numið 2.850 krónum á dilk fyrir árið 2010.
Það jafngildir því að sláturkostnaður án kostnaðar
vegna geymslu, sölu, fjárbindingar og annars sam-
eiginlegs kostnaðar hafi numið ríflega 175 krónum
á kíló. Að kostnaður fyrir geymslu, sölu, fjárbind-
ingar og annarra sameiginlegra kostnaðarliða hafi
verið um 140 krónur má þykja sennilegt.
Tekjur og gjöld
Útflutningsdæmið lítur þá þannig út: Kostnaður
bónda við að framleiða hvert kíló af kindakjöti var
um 600 krónur árið 2010 ef launakostnaður er ekki
talinn með en um 900 krónur sé launakostnaður
meðtalinn. Afurðastöðin greiddi bónda 350 til 500
krónur upp í þennan kostnað. Allur launakostnaður
og hluti aðfangakostnaðar samtals um 400 til 550
krónur á kíló féll á skattgreiðendur gegnum bein-
greiðslur.
Kjötið sem afurðastöðin keypti á 393 krónur að
meðaltali fór ýmist á innanlandsmarkað eða til
útflutnings. Útflutt kjöt skilaði afurðastöðinni 616
krónum á kíló en kostnaður afurðastöðvarinnar
var annars vegar þær 393 krónur sem bóndinn
fékk og hins vegar slátur og umsýslukostnaður upp
á 314 krónur á kíló. Beint reikningslegt tap afurða-
stöðvar á hvert útflutt kíló kindakjöts árið 2010
nam því 94 krónum.
Tapi snúið í hagnað á kostnað neytenda
Hvers vegna flytja afurðastöðvar kjöt út þó að
þær tapi 100 krónum á hvert kíló? Ástæðan er ein-
föld. Með því að takmarka framboð á kjötmarkaði
innanlands hækkar verð sem pína má út úr inn-
lendum neytendum. Takist afurðastöðvunum að
hækka verð til innlendra neytenda um 50 krónur á
kíló kindakjöts er fyllilega réttlætanlegt frá þeirra
sjónarhóli séð að selja kindakjöt til útflutnings með
100 króna tapi á hvert útflutt kíló.
Takist afurðastöðvunum að
hækka verð til innlendra neyt-
enda um 50 krónur á kíló kindakjöts
er fyllilega réttlætanlegt frá þeirra
sjónarhóli séð að selja kindakjöt til út-
flutnings með 100 króna tapi á hvert
útflutt kíló.
Einelti bæði í skólum og á öðrum vettvangi hefur verið
mikið til umræðu síðustu árin á
Íslandi en einkanlega þó síðustu
vikurnar í kjölfar óhugnanlegra
afleiðinga þess. Einelti er eitt
birtingarform andlegs ofbeldis
en slíkt ofbeldi getur haft skelf-
ingar afleiðingar. Gerandi einelt-
is er stundum einn en oftar eru
fleiri að verki.
Hvort sem um er að ræða and-
legt ofbeldi, líkamlegt eða kyn-
ferðislegt, eru áhrifin á þoland-
ann að jafnaði hörmuleg. Margir
búa við líkamleg örkuml en fleiri
bera þó ör á sálu sinni með til-
heyrandi vanlíðan alla ævi eftir
ofbeldisverk.
Flestir eru sammála um að
ofbeldisverkum fari fjölgandi
hér á landi og að þau verði hrotta-
fengnari og alvarlegri með ári
hverju. Aukinni fíkniefnaneyslu
er kennt um og er sú skýring vafa-
lítið rétt, að nokkru leyti allavega.
Í sjónvarpsfréttum nýverið kom
fram að nær öll ofbeldisbrot á
Akureyri tengdust fíkniefna-
neyslu, með einum eða öðrum
hætti. Og fréttir vel á minnst:
Ekki opnar maður svo fyrir sjón-
varp eða útvarp eða kíkir í blað,
að það blasi ekki við manni ófögn-
uður ofbeldisins í öllum mynd-
um: manndráp, líkamsmeiðingar,
nauðganir. Sjónvarpsþættir og
bíómyndir yfirfullar af ofbeldis-
verkum. Hvað læra börnin okkar
af þessu? Það læra börnin sem
fyrir þeim er haft.
Til að bæta gráu ofan á svart
eru svo flestir tölvuleikir, sem
börn nútímans eru upptekin af,
hlaðnir árásum, vígum, illmenn-
um og drápum. Börnin virðast
þannig, utan skólans að minnsta
kosti, alast upp með ofbeldi sem
hluta af sínu daglega lífi. Ofbeldi
fæðir af sér ofbeldi. Sálfræðing-
ar eru sammála um að sá sem má
þola ofbeldi í bernsku, er líklegri
til þess að beita sjálfur ofbeldi á
fullorðinsárum. Getur verið að
barn sem horfir á ofbeldi í sjón-
varpi eða tölvu meira og minna
alla daga verði ofbeldisfyllra
á fullorðinsárum en ella hefði
verið? Ekki ólíklegt. Allavega
má álykta, að það að
sjá með berum augum
og upplifa ofbeldi sé
vís leið til þess að ýta
undir þessa hræðilegu
hegðun mannskepn-
unnar.
Er ekki mál að við
stöldrum nú við og
aðhöfumst eitthvað?
Alltof lítið er fjallað
um ofbeldið og afleið-
ingar þess. Og nánast
ekkert gert til þess
að stemma stigu við
þessum hræðilega
gjörningi. Er ofbeldi
kannski tabú á Íslandi?
Eru of margir viðriðn-
ir málið? Er verið að
nefna snöru í hengds
manns húsi? Hver svo
sem ástæðan er ætti
okkur öllum sem þetta
land búa að vera ljóst,
að staðreyndir blasa
við: Það er ekki á það hættandi að
fara í miðborg Reykjavíkur eftir
að skyggja tekur, allra síst að næt-
urlagi um helgar, hér á landi hafa
hreiðrað um sig flokkar manna
sem stunda ofbeldisverk. Hópur
einstaklinga sem nefndir hafa
verið handrukkarar hefur lífs-
viðurværi sitt af því að beita ein-
staklinga ofbeldi vegna fíkniefna-
skulda.
Þetta er okkur öllum kunn-
ugt um, við hneykslumst en við-
brögð okkar eru máttlaus ef ein-
hver eru. Sumir segja: Ja, þetta er
nú orðinn hluti af okkar daglega
veruleika! Það er bara ekki rétt!
Ekki okkar veruleika heldur veru-
leika fárra einstaklinga sem telja
að ofbeldi sé hluti af eðlilegum
mannlegum samskiptum.
Ofbeldi er aldrei réttlætanlegt.
Það er ekki leyfilegt. Ofbeldi á
ekki að líða. Við Íslendingar erum
þjóð, samfélag manna, sem byggir
á gagnkvæmri virðingu og trausti
hver til annars. Ofbeldi á þar ekki
heima. Það hefur enginn rétt á
því að ráðast á samborgara sinn,
hvorki innan heimilis
né utan, hvorki með
andlegu né líkam-
legu ofbeldi né held-
ur kynferðislegu.
Mætum samt ekki
ofbeldi með ofbeldi.
Grimmd og voðaverk
fæða af sér hið sama.
Af hverju látum
við ekki einn dag
ársins heita „Dagur
án ofbeldis“, sýnum
samstöðu í verki?
Gæti þá ekki næsti
dagur orðið ofbeldis-
laus líka? Gætum við
ekki látið friðarljós-
ið í Viðey lýsa þenn-
an dag? Ég hygg að
það væri ekki fjarri
hugsjónum Len-
nons. Hvernig væri
að prestar prédik-
uðu um ofbeldið og
afleiðingar þess? Að
sjónvarpsstöðvar skoðuðu það
efni sem þær flytja og reyndu að
draga úr sýningum ofbeldisefnis?
Er ekki líka tími til kominn
að við foreldrar tökum höndum
saman og kennum börnum okkar
sem munu erfa landið að maður
beitir ekki ofbeldi í samskipt-
um við aðra? Að við ölum börn-
in okkar ekki upp í ofbeldisfullu
umhverfi. Það þarf hugarfars-
breytingu, við ein getum snúið
við þessari óheillaþróun. Segjum
við okkur sjálf og hvort annað og
börnin okkar:
Ofbeldi er ekki og verður ekki
liðið!
Foreldrar: Ofbeldi verður ekki liðið!
Samfélagsmál
Guðjón
Baldursson
læknir
Blóðrauðir reikningar SS?
Landbúnaður
Þórólfur
Matthíasson
hagfræðingur
Það hefur
enginn rétt á
því að ráðast
á samborgara
sinn, hvorki
innan heimilis
né utan, hvorki
með andlegu né
líkamlegu of-
beldi né heldur
kynferðislegu.
AF NETINU
Bjarni almáttugur
Orkuveita Reykjavíkur hyggst áfram framleiða jarðskjálfta í Hveragerði. Tekur
ekki mark á þekktasta jarðfræðingi landsins, Haraldi Sigurðssyni. Hún segir
LITLA hættu á, að jarðskjálftar fari yfir fjögur stig, þótt þeir
hafi ítrekað farið í fjögur stig. Hversu litla hættu, 1% eða
10%? Hún tekur ekki heldur mark á Haraldi vegna efna-
samsetningar vökvans, sem dælt er niður í jörðina. Þar eru
arsenik, kadmíum og blý, allt hin hugljúfustu efni. Bjarni
Bjarnason, forstjóri Orkuveitunnar, segir LITLA hættu á, að
eitrið berist í vatnslindir Reykjavíkur. Hversu litla hættu? Er 1% hætta í lagi
eða 10%?
jonas.is
Jónas Kristjánsson
Ósmekklegt
Það er einkennilega ósmekklegt að sá sem kom svo nærri einkavinavæð-
ingunni skuli nú eiga að stýra þeirri Bankasýslu sem nú á að
hreinsa upp sóðaskapinn eftir hina einkavinavæddu banka.
Þótt Páll Magnússon sé vafalaust góður drengur, þá verða
hann og málsvarar hans að sætta sig við það viðhorf fólks.
Og mér finnst í rauninni óskiljanlegt að hann skuli ekki fatta
það – og draga sig í hlé.
blog.eyjan.is/illugi
Illugi Jökulsson