Fréttablaðið - 20.10.2011, Blaðsíða 42

20. október 2011 FIMMTUDAGUR34
1
3
5
7
9
2
4
6
8
10
Gamlinginn sem skreið út...
kilja - Jonas Jonasson
Fallið
Þráinn Bertelsson
Húshjálpin - kilja
Kathryn Stockett
Hjarta mannsins
Jón Kalman Stefánsson
Ekki líta undan - Saga
Guðrúnar Ebbu - Elín Hirst
METSÖLULISTI EYMUNDSSON
SAMKVÆMT BÓKSÖLU Í EYMUNDSSON UM LAND ALLT
12.10.11 - 18.10.11
Þræðir valdsins
Jóhann Hauksson
Órólegi maðurinn - kilja
Henning Mankell
Holl ráð Hugos
Hugo Þórisson
Hávamál
Þórarinn Eldjárn
Radley-fjölskyldan - kilja
Matt Haig
34
menning@frettabladid.is
Leikhús ★★★★
Gálma
Tryggvi Gunnarsson
Leikarar: Bjartur Guðmundsson, Guðrún Bjarna-
dóttir, Tryggvi Gunnarsson og Hilmir Jensson.
Tónlist: Örn Eldjárn, Tryggvi Gunnarsson auk Buddy
Holly, Verdi og fleiri frægra sem hljómuðu úr gömlu
útvarpstæki.
Regnið buldi á veggjum gamallar verksmiðju og alls
kyns grindur skulfu og skröltu utar í porti meðan
hlýjan inni í leikhúsinu Norðurpólnum tók vel á móti
gestum á föstudagskvöldið. Gálma eða sómi þjóðar
var þar á fjölunum.
Fjalirnar eru svört gólf og í dökkum sölum er
hægt að leika á þremur stöðum. Í líklega stærsta
leiksalnum var búið að strengja gaddavír meðfram
ferhyrndu leikrými sem afmarkaði sveitabæinn,
heimilið, ölkrána og hið afskekkta.
Mikið er það nú gaman þegar ungt fólk telur sig
hafa eitthvað að finna í þjóðararfinum, í sögubrotum
þjóðsagnanna og þeirri stemningu sem það heldur að
ríkt hafi á Íslandi á árum áður. Það er alls ekki nauð-
synlegt að setja allt á kórrétta hillu í tíma og rúmi
heldur nýta sér blæbrigðin til þess að skapa sína
eigin dansa. Í sýningunni Gálmu í Norðurpólnum
var það svo sannarlega eigin dans sem varð til innan
gaddvírsgirðingar í hrörlegu koti eða á öldurhúsi
löngu liðins tíma.
Dans varð að glímu og glíma að dansi. Gálma
þýðir misfella eða hnökur og það var einmitt svolítil
misfella í samskiptum bóndadurgs og niðursetnings,
dóttur hans og vinar, sem var aðalinntak verksins.
Þrír ungir menn koma við sögu, tveir vinir og einn
ókunnur, en samt svo vel vitandi um allt sem gerst
hefur og hugsanlega það sem einnig mun gerast.
Einnig er ung bóndadóttir, kærasta annars en besta
uppeldissystir hins. Bjartur Guðmundsson var svo
sannarlega bjartur þar sem hann sté dans og mund-
aði ljáinn sem breyttist í fána og lék og spjallaði
við besta vin sinn. Vinurinn sem var á leið til æðra
skólanáms var leikinn af Tryggva Gunnarssyni sem
jafnframt er höfundur verksins. Stúlkuna fallegu,
góðu og ákveðnu leikur Guðrún Bjarnadóttir, og
tekst henni að sýna vel bæði hörku og ótæmandi
sársauka lítillar stúlku sem hafði verið misboðið í
æsku.
Aðkomumaðurinn er furðuleg vera, hvort heldur
hann er hræddur við kjarnorkuna eða bara dyntótt-
ur og furðulegur eða kannski spámaður? Alla vega
verður það hlutverk hans að færa okkur inn í söguna
og segja meira en þau hin hefðu viljað gefa upp, fyrir
utan að hann vefur inn í frásögn sína þjóðsagnabrot-
um eins og sögunni um nábrókina og þess vegna er
hann svona vel fjáður. Það er brókin sjálf sem alltaf
fyllir punginn. Hilmir Jensson leikur þennan sér-
vitring sem á pörtum er óþægilegur en svo um leið
svo hrikalega opinskár og tjáir sig svo undurvel með
öllum líkamanum að bara það var ævintýr. Gálma
þýðir sem sé hnökrar og hnökrarnir hér voru í sam-
tölum og samskiptum þó að alltaf væri verið að tala
saman. Sýningin er svo skemmtilega samsett því
samtalið fer ekki allan tímann fram millum persón-
anna heldur eru það ljóstýrur og tónar sem skipta
sér af og rata inn í samtölin.
Glíma vinanna var heillandi, hún var ekki bara
sveitt skiptispor heldur fjör og glettni í fjaðurmögn-
uðum hreyfingum. Bæði tónlistin og lýsingin voru
í sínum eigin hlutverkum og átti höfundur nokkur
laganna. Örn Eldjárn samdi lagið Vinur við texta
Tryggva Gunnarssonar sem þeir gefa nú líklega
út þegar þeir tæma brækurnar. Meira en óhætt að
mæla með kvöldstund í Norðurpólnum.
Elísabet Brekkan
Niðurstaða: Athyglisverð og vel gerð sýning.
Engin misfella á þessari Gálmu
HILDIGUNNUR SVERRISDÓTTIR ARKITEKT mun velta fyrir sér stöðu hönnunar og
hönnuða, erindi hönnunar og innri verkfæra til að koma erindum sínum á framfæri á sameiginlegum
fyrirlestri Hönnunarmiðstöðvar Íslands, Listasafns Reykjavíkur og Listaháskólans í kvöld klukkan 20.
Samspil lista og trúar
Sýning með verkum Georgs
Guðna myndlistarmanns verð-
ur opnuð í forkirkju Hallgríms-
kirkju í dag klukkan 17.
Sýningin er sú fjórða í sýn-
ingarröð Listvinafélags Hall-
grímskirkju, Kristin minni.
Markmiðið með sýningar-
röðinni er að kanna og greina
flókið samband myndlistar
og kristinnar trúar í samtíma
okkar og gera tilraun til að
mynda nýja, frjóa og fordóma-
lausa samræðu milli faganna.
Sýningin er opin alla daga
frá kl. 9-17 og stendur til 7.
janúar 2012.
- hhs
Þjóðfræði fjallar ekki bara
um skinnskó og torfbæi,
eins og níu heimildarþættir,
sem verða frumsýndir í Bíó
Paradís í dag undir nafn-
inu Þjóðfræði í mynd, sýna
glögglega.
Bollaspádómar, jólahald, menn-
ingartengd ferðaþjónusta og
húsmæðraskólar eru á meðal
umfjöllunarefna þáttaraðarinn-
ar Þjóðfræði í mynd, sem verð-
ur frumsýnd í Bíó Paradís í dag
klukkan 15. Um er að ræða níu
þætti sem allir sækja umfjöllunar-
efni sitt í BA- og MA-ritgerðir sem
skrifaðar hafa verið í þjóðfræði á
undanförnum árum.
„Hugmyndin á bak við þetta
verkefni var að færa þá þekkingu
sem verður til í Háskólanum út í
samfélagið. Það er svo margt fólk
sem eyðir blóði, svita og tárum í
að skrifa ritgerðir sem enginn
les, heldur safna þær bara ryki
á bókasafninu,“ segir Björk Þor-
steinsdóttir Hólm, nemi í þjóð-
fræði við Háskóla Íslands og einn
aðstandenda verkefnisins. Auk
hennar standa Ólafur Ingibergs-
son, meistaranemi í þjóðfræði, og
Áslaug Einarsdóttir, meistaranemi
í mannfræði, að þáttagerðinni.
Björk segir það ekki síður til-
gang þáttanna að sýna hversu
víða skírskotun þjóðfræðin hefur.
„Þjóðfræðin er stórt og fjölbreytt
fag og okkur langaði að sýna þá
breidd. Það loðir alltaf við þjóð-
fræðina að hún snúist um skinnskó
og torfbæi. En hún er svo miklu
meira en það. Hún tekur á samtím-
anum með fortíðina að leiðarljósi.
Þjóðfræðingar geta rannsakað
Þjóðhátíð í Vestmannaeyjum rétt
eins og torfbæina úr fortíðinni.“
Þættirnir eru 10 til 15 mínútur
að lengd. Hver þeirra er byggður
upp á viðtali við höfunda ritgerð-
anna, auk þess sem rætt er við
fræðimenn sem tengjast efninu.
„Við vonumst til þess að þættirn-
ir þyki bæði skemmtilegir og fróð-
legir og kveiki jafnvel nógu mikinn
áhuga til þess að fólk geri sér ferð
á bókasafnið og lesi ritgerðirnar.“
Sýningin hefst klukkan 15 í dag
og verða þættirnir sýndir í einum
rykk. Strax í kvöld ætti svo að
verða hægt að nálgast þættina
frítt á slóðinni www.vimeo.com
undir leitarorðunum „Þjóðfræði í
mynd“. holmfridur@frettabladid.is
Tekið á samtímanum í bíó
FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
Á KAFI Í ÞJÓÐ-
FRÆÐI Undanfarin
tvö sumur hafa
þjóðfræðinemarnir
Ólafur Ingibergsson
og Björk Þorsteins-
dóttir unnið við
að gera stutta
heimildarþætti upp
úr fjölbreyttum BA-
verkefnum í þjóð-
fræði. Afraksturinn,
níu heimildarþætti,
má sjá í Bíó Paradís
í dag klukkan 15.