Fréttablaðið - 11.11.2011, Blaðsíða 8

11. nóvember 2011 FÖSTUDAGUR
Snjall og
snöggur
Þín ánægja er
okkar markmið
vodafone.is
Glæsilegur Nokia 701 á frábæru
verði og 20% afsláttur af Nokia
NFC heyrnartólum
Staðgreitt 69.990 kr.
* Tilboð fylgir aðeins þessu símtæki.
5.833 kr.
á mán í 12 mán.
Nokia 701
Þægilegur og hraður snjallsími
með nýja Symbian Belle stýri-
kerfinu, 1GHz örgjörva og 8 GB
innbyggðu minni.
Nokia NFC
heyrnartól á aðeins
7.990 kr.
*
*
FRÉTTASKÝRING
Hvað myndi lögfesting evrópsku
handtökuskipunarinnar hafa í för
með sér fyrir Ísland?
Íslenskir ríkisborgarar verða ekki
framseldir til annarra ríkja í Evr-
ópu þrátt fyrir fyrirhugaða lög-
festingu evrópsku handtökuskip-
unarinnar. Ísland fékk undanþágu
í samningaviðræðum við Evrópu-
sambandið um innleiðinguna árið
2006.
Evrópska handtöku skipunin
hefur verið til umræðu vegna
máls þriggja Pólverja sem rændu
verslun Franks Michelsen úrsmiðs
í október. Þeir flúðu úr landi en
voru skömmu síðar handteknir í
Póllandi og í kjölfarið sleppt.
Ísland hefur um árabil verið
aðili að samningi Evrópuráðs-
ins um framsal sakamanna eins
og aðrar Evrópuþjóðir. Sá samn-
ingur kveður á um framsal saka-
manna milli þjóða að uppfylltum
ákveðnum skilyrðum, svo sem að
hámarksrefsing fyrir afbrotið sé
yfir tilteknum mörkum og að brot-
ið sé refsivert í báðum löndum. Að
sögn Valgerðar Maríu Sigurðar-
dóttur, lögfræðings í innanríkis-
ráðuneytinu, hefur sá samningur
gefist mjög vel, þótt hann sé sein-
virkari en hin nýja evrópska hand-
tökuskipun.
Stjórnarskráin ver Pólverja
Það sem gerir mál Pólverjanna
þriggja hins vegar sérstaklega
flókið er að í stjórnarskrá þeirra
er kveðið á um að pólska ríkisborg-
ara megi ekki framselja til ann-
ars lands. Væru Íslendingar aðil-
ar að handtökuskipuninni myndu
Pólverjar hins vegar vera skuld-
bundnir til að senda mennina til
Íslands, svo rétta mætti yfir þeim
hér, með því skilyrði að þeir yrðu
sendir til baka til heimalands síns
til að afplána refsinguna.
Þar sem við erum aðilar að
samningi Evrópuráðsins gætum
við engu að síður farið fram á
framsal mannanna frá Póllandi,
en þeirri beiðni yrði nær örugg-
lega hafnað, enda bann lagt við
því í stjórnarskrá. Sé slíkri beiðni
hins vegar synjað á grundvelli
þess eins að um sé að ræða eigin
ríkisborgara þá ber ríkinu að taka
málið yfir og rétta yfir mönnun-
um. Slíkt ferli getur tekið nokk-
urn tíma.
Íslendingar settu skilyrði
Ísland er að nokkru leyti í
sömu sporum og Pólland hvað
þetta varðar. Í annarri grein
íslenskra laga um framsal
sakamanna frá 1984 segir
einfaldlega: „Ekki má
framselja íslenska ríkis-
borgara.“
Þegar Ísland gekk
ásamt Noregi til við-
ræðna um aðild að
m
Undanþága ver þegna
Íslands fyrir framsali
Frumvarp um lögfestingu evrópsku handtökuskipunarinnar verður lagt fram
á vorþingi. Ísland fékk undanþágu í samningaviðræðum og þyrfti því ekki að
framselja eigin ríkisborgara. Pólverjar hafa slíkt ákvæði í stjórnarskrá sinni.
Evrópska handtökuskipunin hefur verið í gildi frá ársbyrjun 2004. Mark-
mið hennar var ekki síst að koma í veg fyrir að hin opnu landmæri innan
Evrópusambandsins gætu verið notuð til að flýja réttvísina.
Handtökuskipunin gildir um alla þá sem hlotið hafa minnst fjögurra
mánaða fangelsisdóm eða framið glæp sem varðar minnst eins árs fangelsi.
Hún leggur þær skyldur á herðar ríkinu þar sem viðkomandi er handtekinn
að afhenda hann til heimalandsins eins fljótt og auðið er sé eftir því óskað.
Ef viðkomandi mótmælir taka dómsmálayfirvöld ákvörðun innan 60 daga,
en sé því ekki mótmælt skal senda hann heim innan tíu daga frá handtöku.
Þessi breyting frá fyrra fyrirkomulagi, sem byggðist á samningi Evrópu-
ráðsins, hefur haft það í för með sé að sakamenn eru nú að jafnaði afhentir
til heimalandsins eftir 13 til 43 daga, samanborið við gamla framsalsferlið
sem tók að meðaltali um níu mánuði.
Framkvæmd handtökuskipunarinnar hefur hins vegar líka sætt gagnrýni. Í
apríl síðastliðnum birti framkvæmdastjórn Evrópusambandsins skýrslu um
hvernig til hefði tekist, þar sem sagði að of oft væri handtökuskipuninni
beitt í litlum málum og hvatt var til hófstilltari notkunar hennar.
Tekið var fram að hún hefði haft margt gott í för með sér. Tugir grunaðra
fíkniefnasmyglara, morðingja og barnaníðinga hefðu fengist fluttir frá Spáni
til Bretlands, árið 2005 hefði handtökuskipunin hjálpað til við að ná einum
sprengjumannanna í London sem hafði flúið til Ítalíu, þýskum raðmorðingja
á flótta á Spáni og ræningjagengi sem ítölsk stjórnvöld voru á eftir.
Hins vegar þyrftu lögregla og dómstólar að finna til ábyrgðar sinnar og
gæta þess að samþykkja ekki afhendingu fyrir litlar sakir.
Hraðvirkt hjálpartæki en sætir gagnrýni
RÆNINGJARNIR ÞRÍR Grzegorz Marcin Nowak, Pawel Artur Tyminski og Pawel Jerzy
Podburaczynski eru taldir hafa rænt Michelsen á Laugavegi. Gefin var út alþjóðleg
handtökuskipun á hendur þeim, þeir handteknir í Póllandi og síðan sleppt.
evrópsku handtökuskipuninni
settu íslenskt stjórnvöld það skil-
yrði strax í upphafi að ekki yrði
hvikað frá þessu ákvæði. Á það
var fallist, þrátt fyrir að engin
önnur þjóð sem ekki er með sér-
stakt stjórnarskrárákvæði um
framsalsbann hafi fengið undan-
þágu af þessu tagi.
Gengið var frá samningunum
árið 2006 og þingsályktunartillaga
um fullgildingu tilskipunarinnar
samþykkt skömmu síðar.
Vægara í frumvarpinu
Síðan þá hefur verið unnið að
frumvarpi um breytingar á lögum
um framsal sakamanna, þar sem
handtökuskipunin yrði lögfest,
fyrst í dómsmálaráðuneytinu og
síðan í innanríkisráðuneytinu. Þau
drög eru nú tilbúin og er stefnt að
því að leggja frumvarpið fram á
Alþingi eftir áramót.
Þrátt fyrir að samið hafi verið
um heimild Íslands til að taka
með öllu fyrir framsal íslenskra
ríkisborgara til annars lands, þá
er gert ráð fyrir því í frumvarps-
drögunum að Íslendingur fari eins
að og Pólverjar og afhendi íslenska
ríkis borgara tímabundið til að
sæta réttarhöldum erlendis.
Endanleg útgáfa frumvarps-
ins er þó háð því hvaða meðferð
málið fær í þinginu. Þingmenn
gætu því ákveðið að Íslend-
ingar myndu aldrei afhenda
íslenska ríkisborgara annarri
þjóð, jafnvel þótt frumvarps-
drög innanríkisráðherra geri
ráð fyrir öðru.
stigur@frettabladid.is
NOREGUR Ríkisstjórn Noregs vill
að aðstæður á nektardansstöðum
í landinu verði rannsakaðar. Þetta
er meðal þess sem kveðið er á um
í nýrri aðgerðaráætlun í jafnréttis-
málum sem kynnt var í gær.
„Margir telja að á nektardans-
stöðum sé stundað vændi og þar
viðgangist ofbeldi og þvinganir,“
segir Kirsti Bergstø hjá ráðuneyti
barna og jafnréttismála í samtali
við norska blaðið Klasse kampen.
Hún segir þetta ekki endilega
fyrsta skrefið í átt að banni, en
þetta sé fyrsta skrefið til að þekkja
aðstæðurnar. Eftir það verði hægt
að sjá til hvers kyns aðgerða verð-
ur gripið til. „Það að selja konur
eins og hluti er ekki í samræmi
við jafnréttissamfélag. Við getum
ekki fallist á að það gerist í Noregi
undir rauðgrænni ríkisstjórn.“
Leiðtogi kvennahreyfingar Sósí-
alíska vinstriflokksins, Marthe
Hammer, segist í samtali við
Klassekampen vona að þetta verði
til þess að bann við nektardans-
stöðum verði innleitt í landinu.
Hún vill að ríkisstjórnin líti til
Íslands vegna þessa og noti bann
við nektardansi hér á landi sem
fyrirmynd. - þeb
Norðmenn kynntu aðgerðaráætlun í jafnréttismálum og skoða nektardansstaði:
Skoða bann að fyrirmynd Íslands
ÓSLÓ Ríkisstjórnin í Noregi gaf út
aðgerðaáætlun í jafnréttismálum í
gær og eitt meginatriðanna þar er að
aðstæður á nektardansstöðum verði
skoðaðar.