Morgunblaðið - 07.08.2010, Qupperneq 22

22
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 7. ÁGÚST 2010
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Starfsum-hverfi fyr-irtækja hér
á landi hefur snar-
versnað síðustu
misseri með alvar-
legum afleiðingum
fyrir efnahag landsins og upp-
byggingu atvinnulífsins. Ein-
hverjir vilja kenna hruninu
um allt sem amar að í dag, en
það er afar skökk mynd af
veruleikanum. Vitaskuld
hafði hrunið mikil áhrif og af-
leiðingar þess eru greinilegar
hvert sem litið er. Það þýðir
hins vegar ekki að aðstæður í
atvinnu- og efnahagslífi
landsins þurfi að vera jafn
erfiðar og raun ber vitni.
Tæp tvö ár eru liðin frá
bankahruni og hálft annað ár
frá því núverandi ríkisstjórn
tók við völdum. Þetta er lang-
ur tími, líka þegar um er að
ræða umfangsmikið efna-
hagshrun. Á hálfu öðru ári er
hægt að komast langan veg
viti menn hvert ferðinni er
heitið. Ísland ætti að vera
komið á fulla ferð í endur-
uppbyggingu atvinnulífsins.
Þess í stað situr enn allt fast
og ráðaleysi stjórnvalda er
algert.
Fyrirtæki eiga enn erfitt
með að fá úrlausn mála sinna í
bönkum landsins og að sumu
leyti stafar það af fyrrnefndu
ráðaleysi. Þetta er þó ekki
það eina sem þvælist fyrir at-
vinnuuppbyggingu í dag.
Óvissan um framtíðina og
annað í því umhverfi sem
stjórnvöld skapa veldur ekki
síður erfiðleikum og tefur
uppbyggingu. Dæmi um þetta
er sú staðreynd að enginn veit
hvaða skattahækkanir eru
framundan. Miklar skatta-
hækkanir eru að baki og þær
hafa dregið þrótt úr atvinnu-
lífinu. Óvissa um skattahækk-
anir næsta árs og næstu ára
er ekki síður til þess fallin að
draga atvinnulífið niður, enda
taka allar fjárfestingar mið af
því meðal annars hvert
skattaumhverfi fyrirtækja
verður í náinni framtíð.
Annað dæmi um
erfiðleika í boði
stjórnvalda eru
gjaldeyrishöftin
sem áttu að vera
tímabundin neyð-
arráðstöfun til
nokkurra mánaða en virðast
nú vera að festa sig í sessi sem
langtímaástand með tilheyr-
andi kostnaði fyrir atvinnu-
lífið. Enginn virðist vita hve-
nær þau verða aflögð og
jafnvel stofnanir hins op-
inbera gefa misvísandi upp-
lýsingar um þetta til mögu-
legra fjárfesta, eins og
Morgunblaðið hefur greint
frá.
Þá má nefna að stjórnvöld
virðast ekki vita hvaða lög og
reglur gildi um fjárfestingar
erlendra aðila hér á landi eða
hafa í það minnsta lítinn
áhuga á að fara eftir þeim
reglum, en það skapar rétt-
aróvissu, bæði á þessu sviði
og öðrum. Stjórnvöld vita
ekki heldur í hvorn fótinn þau
eiga að stíga þegar kemur að
slíkum fjárfestingum og það
veldur óþarfri óvissu.
Þegar kemur að undir-
stöðuatvinnuvegi þjóðarinnar
hafa stjórnvöld svo markað þá
ótrúlegu stefnu að leita leiða
til að grafa undan traustum
rekstri hans og skapa óþol-
andi óvissu í greininni. Slíkar
aðgerðir væru óskiljanlegar
við hvaða aðstæður sem væri,
en í miðju efnahagshruni eru
þær stórkostlega hættulegar
þar sem þær draga úr vilja til
skynsamlegrar uppbyggingar
og draga úr hagkvæmni í
greininni, einmitt þegar þörf-
in er brýnust.
Af mörgu öðru er að taka
um það umhverfi sem stjórn-
völd bjóða upp á, vandræða-
ganginn, aðgerðarleysið og
röngu áherslurnar. Stjórn-
völd geta ekki lengur kennt
hruninu um alla þá erfiðleika
sem við er að glíma nú. Þau
verða að sætta sig við að nú er
sú stund runnin upp að þau
verða að axla ábyrgð á eigin
gjörðum.
Núverandi stjórn-
völd geta ekki leng-
ur skotið sér undan
ábyrgð á ástandinu}
Starfsumhverfi fyrir-
tækja í boði stjórnvalda
Katrín Júl-íusdóttir iðn-
aðarráðherra upp-
lýsti í
Kastljósviðtali að
hún teldi gagnrýni
á stöðuveitingar ríkisstjórn-
arinnar ódýra og kannaðist
ekki við að illa hefði verið að
þeim staðið. Katrín fullyrti að
staðið hefði verið
faglega að málum
og ræddi embætti
umboðsmanns
skuldara sér-
staklega í því sam-
bandi. Það er sennilega
smekksatriði hvort svör Katr-
ínar flokkast undir pólitískt
hugrekki eða pólitíska ósvífni.
Iðnaðarráðherra
hafnar gagnrýni á
stöðuveitingar}
Hugrekki eða ósvífni?
Þ
egar ég var polli í upphafi sjöunda
áratugar síðustu aldar (ótrúlegt
en satt) komu tveir fjölskylduvinir
í heimsókn og eyddu með okkur
áramótunum nokkur ár í röð.
Þetta voru tveir karlmenn sem bjuggu saman
sem hjón og ég man ekki til þess að mér eða
bræðrum mínum og systur hafi þótt það
skrýtið að einu eða neinu leyti.
Ég man aftur á móti hvað mér fannst það
skrýtið þegar strákur í hverfinu sem var í nöp
við mig hrópaði að mér einu sinni: „Helvítis
homminn þinn“. Ég hafði nefnilega aldrei
heyrt orðið hommi notað sem skammaryrði og
skildi ekki af hverju það væri svo skammar-
legt. Voru þeir vinir foreldra minna (og okkar
krakkanna) ekki hommar og hvað með það?
Þegar ég komst á unglingsár og fór að fara
út á lífið (í þá daga hét það reyndar að hanga í sjoppum)
var einn náungi sem okkur félögunum þótti alltaf einkar
gaman að hitta. Hann hét (og heitir enn) Nonni og var
alltaf í góðu skapi, alltaf til í að gantast við okkur og það
þó hann hafi iðulega verið krambúleraður og knúsaður
eftir að hafa verið laminn fyrir að vera hommi. Þeir sem
það gerðu kölluðu hann einmitt oft „helvítis homma“.
Ekki er langt síðan heimsmeistaramótinu í fótbolta
lauk suður í Suður-Afríku. Eitt skemmtilegasta liðið þar
var þýska landsliðið sem spilaði líflegan og hraðan bolta
svo unun var á að horfa. Gárungar slógu því fram að
ástæða þess að liðinu hefði gengið svo vel væri að Mich-
ael Ballack, miðjumaðurinn mikli, var ekki
með. Þetta skens barst greinilega til umboðs-
manns Ballacks sem tók það óstinnt upp.
Hann taldi ljóst að liðið hefði ekki náð að
landa heimsmeistaratitlinum sökum þess að
það hefði verið fullt af „helvítis hommum“.
Getur nærri að menn víða um heim hafi hiss-
að sig yfir svo heimskulegum ummælum.
Á fótboltaleik fyrir stuttu, Hafnarfjarðar-
slagnum milli FH og Hauka í Kaplakrika, var
mikið stuð á stuðningsmönnum FH, sem von-
legt er. Leikurinn var og hin besta skemmtun
fyrir FH-inga í það minnsta, enda voru þeir
talsvert betri sem vonlegt er.
Það setur skemmtilegan svip á leik FH-
inga hin síðari ár að hörðustu stuðningsmenn
þeirra hafa komið sér upp félagsskap sem sér
um að halda fjörinu uppi á heimaleikjum liðs-
ins (og það fjör hefur aukist verulega frá því ég fór á
fyrstu FH-leikina fyrir þrjátíu árum eða svo). Þeir berja
bumbur, stýra klappi og syngja. Flest þótti mér
skemmtilegt sem þeir sungu á nefndum stórleik og tók
oft undir. Ég þagnaði aftur á móti er þeir tóku að syngja
„það eru hommar í Haukum“ við lagið um stúlkuna frá
Guantánamo (Guantanamera).
„Leikur án fordóma“ stendur á auglýsingaspjöldum
við alla fótboltavelli, enda er knattspyrnusambandið að
berjast gegn fordómum gegn litum, samkynhneigðum,
konum og hverju sem er reyndar. Hvað segja menn um
að hrinda af stað átakinu „Leikur án fábjána“?
Árni
Matthíasson
Pistill
Leikur án fábjána
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
Stefnir í viðunandi
ferðamannasumar
FRÉTTASKÝRING
Egill Ólafsson
egol@mbl.is
F
leiri ferðamenn komu til
landsins í júlí en í sama
mánuði í fyrra. Ferða-
sumarið kemur því
ágætlega út þrátt fyrir
eldgosið í Eyjafjallajökli. Ekki er
óraunhæft að gera ráð fyrir að ferða-
menn yfir allt árið verði á svipuðu róli
og í fyrra, en um sex þúsund færri
ferðamenn komu til landsins fyrstu
sjö mánuði ársins en á sama tímabili í
fyrra. Íslendingar eru líka farnir að
ferðast meira til útlanda en áður.
Árið í ár hefur reynt á taugar
þeirra sem stýra fyrirtækjum í ferða-
þjónustu hér á landi. Árið byrjaði
mjög vel og í vor töluðu menn um að
allt stefndi í að árið yrði algjört met-
ár í ferðaþjónustu. Hinn 20. mars
hófst gos í Fimmvöruhálsi sem virtist
gera það eitt að auka áhuga ferða-
manna á landinu. 14. apríl hófst hins
vegar gos í toppi Eyjafjallajökuls, en
gosið leiddi til gríðarlegrar röskunar
á flugi. Í kjölfarið drógust bókanir til
landsins mikið saman og töluvert var
um afbókanir. Menn töluðu um hrun í
greininni með tilheyrandi tekjutapi
fyrir flugrekendur, verslun, þá sem
veita gistiþjónustu og aðra þá sem
byggja afkomu á ferðaþjónustu.
Góð langtímaáhrif af gosi
Birkir Guðnason, fram-
kvæmdastjóri Icelandair, segir að
skammtímaáhrifin af gosinu hafi
vissulega verið neikvæð, en hann er
sannfærður um að þegar horft er til
langs tíma séu áhrifin jákvæð.
Eldgosið kom á vondum tíma því
að einmitt í maí eru mjög margir að
taka ákvörðun um hvert þeir ætli að
ferðast í sumar. Auglýsingaherferðin
sem hófst í júní skilaði án efa miklu,
en ljóst er að margir, sem hugs-
anlega hefði verið hægt að fá til að
koma til Íslands, voru búnir að
ákveða að fara annað þegar herferðin
hófst.
Icelandair ákvað í upphafi árs að
auka framboð á ferðum um 13%. Um
tíma voru stjórnendur félagsins með
það til skoðunar að endurskoða áætl-
unina og draga úr framboði. Nið-
urstaðan varð hins vegar sú að halda
óbreyttri áætlun. Birkir er ánægður
með sumarið og segir að haustið líti
ágætlega út. Sætanýting á Ameríku-
flugi sé mjög góð og víða sé góð
aukning. Aldrei áður hafi t.d. jafn-
margir farþegar komið frá Þýska-
landi.
Ólöf Ýrr Atladóttir ferða-
málastjóri segir að þegar á allt sé lit-
ið megi ferðaþjónustan vel við una.
Það skipti máli hvernig haustið verði
en það sé alls ekki óraunhæft að gera
ráð fyrir að fjöldi ferðamanna í ár
verði mjög svipaður og í fyrra.
Ólöf segir nokkuð um að hópar
sem ráðgerðu ferð til Íslands í vor
hafi afbókað á meðan á eldgosinu
stóð. Þetta eru t.d. fyrirtæki sem ætl-
uðu að koma í svokallaðar hvataferð-
ir. Hún segist vona að hópar sem
þessir hafi í reynd aðeins frestað
ferðum sínum.
Ólöf bendir á að þegar fjallað sé
um þessi mál þurfi að hafa í huga að
það er niðursveifla í efnahagslífi á
mörgum okkar helstu markaðs-
svæðum. Það sé því mjög viðunandi
niðurstaða að ferðamönnum frá lönd-
um eins og t.d. Bretlandi hafi ekki
fækkað milli ára.
Ólöf treystir sér ekki til að meta
hversu miklum tekjur erlendir ferða-
menn skili í samanburði við síðasta
ár. Hafa þurfi í huga að þegar ferða-
mönnum fækkaði í vor vegna gossins
gripu mörg fyrirtæki til þess ráðs að
auglýsa tilboð á þjónustu. Hún segir
að það sé enn hagstætt fyrir erlenda
ferðamenn að koma til Íslands og að
þess sjái stað í útgjöldum þeirra þeg-
ar til landsins er komið.
Morgunblaðið/RAX
Ganga Ferðamenn frá Þýskalandi voru 14,5% fleiri í júlímánuði en sama
mánuð í fyrra. Yfir 30 þúsund Þjóðverjar hafa komið það sem af er ári.
Brottfarir erlendra gesta um
Leifsstöð í júlímánuði voru
83.500 samkvæmt talningu
Ferðamálastofu eða um 1.200
fleiri en í júlímánuði á síðasta
ári. Aukningin er 1,5% á milli
ára. Frá áramótum hafa
254.700 erlendir gestir farið frá
landinu eða 6.400 færri en
árinu áður og nemur fækkunin
2,4% milli ára.
1,5% fleiri í
júlímánuði
Fjöldi ferðamanna
um Leifsstöð
Jan. Feb. Mars Apríl Maí Júní Júlí
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
2009
2010